Іван Альгімонтавіч Гальшанскі

Iван Альгімонтавіч Гальшанскі
Iван Альгімонтавіч Гальшанскі
	; «Гіпацэнтаўр»
намеснік кіеўскі
	1397 — 1401
Папярэднік	Скіргайла
Пераемнік	Іван Барысавіч
Нараджэнне	невядома
Смерць	1401
Род	Гальшанскія
Бацька	Альгімонт Гальшанскі
Жонка	Агрыпіна Святаславаўна
Дзеці	гл. тэкст

Iван Альгімонтавіч Гальшанскі, у хрышчэнні Пётр (зг. з 1379 — 1401) — вялікалітоўскі арыстакрат, найбліжэйшы радца вялікага князя літоўскага Вітаўта^[1]. Фактычны пачынальнік роду князёў Гальшанскіх.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Сын князя Альгімонта з Гальшан. Актыўны прыхільнік Вітаўта^[1] ў час яго барацьбы за велікакняжацкую ўладу, двойчы суправаджаў яго ў эміграцыю ў Прусію. Першы раз гэта адбылося ў 1382 годзе, калі Вітаўт уцёк з вязніцы Ягайлы, за што апошні канфіскаваў землі Івана. Тым не менш, некалькімі гадамі пазней Іван падарыў Ягайлу залаты пояс і атрымаў свае дамены наўзамен. Другі раз Іван суправаджаў Вітаўта ў выгнанні ў 1390 годзе падчас літоўскай грамадзянскай вайны 1389—1392 гадоў.

У 1390 годзе ўзначальваў пасольства, што адвозіла ў Маскву дачку Вітаўта Соф’ю, нявесту вялікага князя маскоўскага Васіля Дзмітрыевіча^[1]. Набыццё такога саюзніка для Вітаўта на ўсходзе прымусіла Ягайлу пайсці на перамовы і падпісаць у 1392 годзе Востраўскае пагадненне.

3 1392 года адзін з набліжаных Вітаўта, уваходзіў у велікакняжацкую раду. 3 1396 — намеснік у Кіеве^[1]. Атрымаў ад Вітаўта вялікія воласці Глуск і Парэчча на Пцічы, Дубровіцкае княства на Гарыні (цяпер Украіна).

Будучы каталіком, заснаваў кіеўскую дыяцэзію (польск.) (бел. лацінскага абраду^[2].

Пра высокае становішча Івана Гальшанскага ў Вялікім Княстве Літоўскім сведчыць яго месца сярод сведкаў Салінскага дагавора 1398 года і Віленска-Радамскай уніі^[1].

Апошні раз згадваецца ў 1402 годзе, лічыцца, што памёр у тым жа годзе.

Сям’я[правіць | правіць зыходнік]

Быў жанаты з Агрыпінай (1350/2-?), дачкой смаленскага князя Святаслава Іванавіча і сястрой Ганны, жонкі вялікага князя Вітаўта^[3].

Дзеці:

Аляксандр Нялюб (каля 1364/6 — пасля 1406)^[3];
Барыс (каля 1368—1399)^[3];
Сямён Люты (каля 1370—1433) — намеснік у Ноўгарадзе Вялікім^[2] у 1422 годзе;
Міхаіл (каля 1372—1433) — намеснік кіеўскі^[2];
Андрэй (каля 1374 — ?);
Юліянія (1375—1448), у шлюбе 1) з князем карачаўскім Iванам Мсціславічам Хоцетам, 2) з 1418 з вялікім князем літоўскім Вітаўтам^[3];
Ганна, паводле адной версій была ў шлюбе з мазавецкім князем Баляславам III^[3], але імаверным лічыцца, што Баляслаў быў жанаты з Ганнай Фёдараўнай (руск.) (бел., дачкой князя Фёдара Альгердавіча (руск.) (бел. і ўнучкай вялікага князя Альгерда.

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д Гольшанские // Иван // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 157. — 737 с.
↑ ^а ^б ^в Tęgowski J. (польск.) (бел. Przodkowie Zofii Holszańskiej, czwartej żony Władysława Jagiełły // Genealogia. Studia i materiały historyczne. 8, 1996. S. 27-45.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д Князья Гольшанские (Ольшанские) (нявызн.). Генеалогия русской знати. Архівавана з першакрыніцы 16 красавіка 2012. Праверана 4 студзеня 2010.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Wolff, J. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku. — Warszawa, 1895. — S. 94-115.
Tęgowski J. (польск.) (бел.. Przodkowie Zofii Holszańskiej, czwartej żony Władysława Jagiełły // Genealogia. Studia i materiały historyczne. 8, 1996. — S. 27-45.
Jonynas, Ignas (1933). «Alšėniškiai». En Vaclovas Biržiška. Lietuviškoji enciklopedija I. Kaunas: Spaudos Fondas. pp. 347-359.
Lietuvos valdovai (XIII—XVIII a.): enciklopedinis žinynas. Vytautas Spečiūnas (compiler). Vilna: Moklso ir enciklopedijų leidybos institutas. 2004. p. 78. ISBN 5-420-01535-8.
Edvardas Gudavičius. Jonas Alšėniškis. Visuotinė lietuvių enciklopedija (руск.) (бел., T. I (A-Ar). — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2001. 629 psl.
Stefan M. Kuczyński. Holszański Iwan Olgimuntowic… h. Hippocentaurus (zm. 1401) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1961. — Tom IX/4, zeszyt 43. — S. 587—588.
Polechow S., Butyrski M. Pieczęć kniazia Iwana Olgimuntowicza Holszańskiego // Inter Regnum et Ducatum. Studia ofiarowane Profesorowi Janowi Tęgowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. — Białystok, 2018. — S. 441—461.

[БС-1] а ^б ^в ^г ^д Гольшанские // Иван // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 157. — 737 с.

[Tęgowski-2] а ^б ^в Tęgowski J. (польск.) (бел. Przodkowie Zofii Holszańskiej, czwartej żony Władysława Jagiełły // Genealogia. Studia i materiały historyczne. 8, 1996. S. 27-45.

[Генеалогия-3] а ^б ^в ^г ^д Князья Гольшанские (Ольшанские) (нявызн.). Генеалогия русской знати. Архівавана з першакрыніцы 16 красавіка 2012. Праверана 4 студзеня 2010.

[1]

[2]

[3]