Іван Мікалаевіч Нікітчанка

Іван Мікалаевіч Нікітчанка
Іван Мікалаевіч Нікітчанка
	руск.: Иван Николаевич Никитченко
Дата нараджэння	10 студзеня 1939
Месца нараджэння	Гарыцы[d], Пагарскі раён, Арлоўская вобласць, РСФСР, СССР;
Дата смерці	20 лістапада 2010 (71 год)
Месца смерці	Маладзечна, Маладзечанскі раён, Мінская вобласць, Беларусь;
Месца пахавання	Паўночныя могілкі;
Грамадзянства	СССР; Беларусь;
Род дзейнасці	навуковец, палітык, селекцыянер
Навуковая сфера	селекцыя жывёл[d]
Месца працы	Навукова-практычны цэнтр НАН Беларусі па жывёлагадоўлі;
Навуковая ступень	доктар сельскагаспадарчых навук (1979)
Навуковае званне	член-карэспандэнт АН БССР (1986); прафесар[d] (1981);
Альма-матар	Віцебскі ветэрынарны інстытут (1960);
Партыя	Партыя БНФ;
Член у	Беларуская перспектыва;
Прэміі

Іван Мікалаевіч Нікітчанка (10 студзеня 1939, в. Гарыцы, Пагарскі раён, Бранская вобласць — 20 лістапада 2010, Маладзечна) — беларускі навуковец у галіне селекцыі жывёл. Член-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1986), доктар сельскагаспадарчых навук (1979), прафесар (1981).

Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР 11-га склікання (1985—1990).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся 10 студзеня 1939 года ў в. Гарыцы Пагарскага раёна Бранскай вобласці.

Скончыў Віцебскі ветэрынарны інстытут (1960). З 1968 года — навуковы супрацоўнік, загадчык сектара, кіраўнік селекцыйнага цэнтра Беларускага НДІ жывёлагадоўлі. Лаўрэат дзяржаўнай прэміі СССР (1982). З 1986 года — намеснік старшыні Дзяржаграпрама БССР, з 1991 года — генеральны дырэктар НДІ «Агранавука». З 1993 года — віцэ-прэзідэнт Нацыянальнага цэнтра стратэгічных даследаванняў.

19 лістапада 2010 года а 14:45 на ўласным аўто сутыкнуўся з грузавіком «ЗІЛ», які належаў РУП «Рамонтна-будаўнічы трэст» Кіравання справамі прэзідэнта Беларусі^[1]. Навукоўца даставілі ў шпіталь горада Маладзечна, дзе ён памёр а 2 гадзіне ночы на 20 лістапада^[2]. Пахаваны ў Мінску на Паўночных могілках.

Грамадска-палітычная дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Член партыі БНФ і намеснік старшыні Беларускай сялянскай партыі. У першай палове 1990-х гадоў уваходзіў у склад «ценевага кабінету» апазіцыі БНФ у Вярхоўным Савеце XII-га склікання.

Член Савета заснавальнікаў Грамадскага навукова-аналітычнага цэнтра «Беларуская перспектыва»^[3].

Доўгі час узначальваў аргкамітэты правядзення «Чарнобыльскага шляху». Крытыкаваў планы пабудовы ў Беларусі атамнай электрастанцыі. У інтэрв’ю Радыё Свабода (2007) Іван Нікітчанка сказаў^[4]:

Да ідэі будаўніцтва АЭС у Беларусі я стаўлюся вельмі адмоўна. Бо тыя 20 працэнтаў, што збіраюцца атрымаць праз яе будаўніцтва, можна атрымаць іншым шляхам. Найперш, праз мадэрнізацыю тэхналогій. У адным толькі аграрным сектары мы можам значна больш зэканоміць энергіі, чым дасць АЭС. І такая мадэрнізацыя вывела б нашу сельскую гаспадарку на патрэбны ўзровень і зрабіла б яе канкурэнтаздольнай.

Падчас прэзідэнцкай выбарчай кампаніі 2010 года ўвайшоў у лік давераных асоб кандыдата ў прэзідэнты ад партыі «Беларуская хрысціянская дэмакратыя» Віталя Рымашэўскага. Гэты крок тлумачыў тым, што менавіта В. Рымашэўскі аддаваў найбольшую ўвагу пытанням пераадолення наступстваў чарнобыльскай аварыі^[5].

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Даследаваў генетыка-матэматычныя метады аналізу селекцыйнай працы і аўтаматызаваных сістэм кіравання ў племянной жывёлагадоўлі. Распрацаваў прагнозныя індэксы абмену рэчываў, метады прагназавання прадуктыўнасці і генетычнай схільнасці жывёл да захворванняў і стрэсаў.

Аўтар больш за 280 навуковых прац, у тым ліку 6 манаграфій, 5 вынаходніцтваў^[6].

Асноўныя працы:

Системы ведения сельского хозяйства Белорусской ССР. Мн.: Ураджай, 1986 (в соавт.).
Гетерозис в свиноводстве. Л.: Агропромиздат, 1987.
Адаптация, стрессы и продуктивность сельскохозяйственных животных. Мн.: Ураджай, 1988 (в соавт.).
Энциклопедия сельского хозяина. Мн.: БелЭн, 1994.
Чернобыль: как это было. Мн., 1999.

Зноскі

↑ Нікітчанка сутыкнуўся з ЗІЛам Упраўлення справамі Лукашэнкі (нявызн.). Палітыка. «Хартыя'97». Праверана 9 снежня 2010.
↑ Генадзь Кеснер. Развітанне з Іванам Нікітчанка (нявызн.). «Новы час». Праверана 9 снежня 2010.(недаступная спасылка)
↑ Грамадскі навукова-аналітычны цэнтр «Беларуская перспектыва»
↑ Іван Нікітчанка // «Радыё Свабода», 25 красавіка 2007.
↑ У аўтакатастрофе пад Маладзечнам загінуў Іван Нікітчанка // «Радыё Свабода», 20 лістапада 2010.
↑ Член-карэспандэнт НІКІТЧАНКА Іван Мікалаевіч (нявызн.). Афицыйны сайт НАН Беларусі. Праверана 20 лістапада 2010.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Нікі́тчанка Іван Мікалаевіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 537—538. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — 599 с., іл. — 10 000 экз.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Шейко И. П. Иван Николаевич Никитченко (К 75-летию со дня рождения) (руск.)// ВЕСЦІ НАЦЫЯНАЛЬНАЙ АКАДЭМІІ НАВУК БЕЛАРУСІ № 2 2014 СЕРЫЯ АГРАРНЫХ НАВУК
Іван Мікалаевіч Нікітчанка ў базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
НИКИТЧЕНКО Иван Николаевич (Нікітчанка Іван Мікалаевіч, Nikitchank Ivan Mikalayevich) // GRODNO-BEST.INFO

[1] Нікітчанка сутыкнуўся з ЗІЛам Упраўлення справамі Лукашэнкі (нявызн.). Палітыка. «Хартыя'97». Праверана 9 снежня 2010.

[novyczas-2] Генадзь Кеснер. Развітанне з Іванам Нікітчанка (нявызн.). «Новы час». Праверана 9 снежня 2010.(недаступная спасылка)

[:0-3] Грамадскі навукова-аналітычны цэнтр «Беларуская перспектыва»

[4] Іван Нікітчанка // «Радыё Свабода», 25 красавіка 2007.

[5] У аўтакатастрофе пад Маладзечнам загінуў Іван Нікітчанка // «Радыё Свабода», 20 лістапада 2010.

[6] Член-карэспандэнт НІКІТЧАНКА Іван Мікалаевіч (нявызн.). Афицыйны сайт НАН Беларусі. Праверана 20 лістапада 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]