Аляксандр Рыгоравіч Бацюня

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Аляксандр Рыгоравіч Бацюня
Дата нараджэння 2 чэрвеня 1898(1898-06-02)
Месца нараджэння
Дата смерці 21 сакавіка 1976(1976-03-21) (77 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Альма-матар
Грамадзянства
Прыналежнасць Расійская імперыя
Расійская Савецкая Федэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка
Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік
Род войскаў Пяхота
Званне
Генерал-палкоўнік
Генерал-палкоўнік
Камандаваў 32-я стралковая дывізія
48-ы стралковы корпус
57-я армія
Бітвы/войны Першая сусветная вайна
Грамадзянская вайна
Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды і званні
Ордэн Леніна Ордэн Леніна Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Чырвонага Сцяга
Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Багдана Хмяльніцкага I ступені Ордэн Суворава II ступені
Ордэн Айчыннай вайны I ступені
У адстаўцы з 1961 года

Аляксандр Рыгоравіч Бацюня (2 чэрвеня 1898, в. Курганы, Расійская імперыя[1] — 21 сакавіка 1976, Растоў-на-Доне) — савецкі военачальнік, генерал-палкоўнік (1958)[1].

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў вёсцы Курганы, цяпер Кіраўскага раёна Магілёўскай вобласці Рэспублікі Беларусь.

Служыў у Рускай імператарскай арміі з 1916 года[1] па 1917, курсант — Пскоўскай школы прапаршчыкаў, прапаршчык. Удзельнік Першай сусветнай вайны, камандзір паўроты грэнадзёрскага палка Заходняга фронту[1].

У Чырвонай Арміі з 1918 года[1]. У Грамадзянскую вайну А. Р. Бацюня ваяваў на Заходнім фронце, камандаваў узводам, ротай, батальёнам у стралковым палку 17-й стралковай дывізіі (1918—1921 гады). У 1921 годзе скончыў Вышэйшыя стралковыя паўторныя курсы камсастава ў горадзе Смаленск.

Пасля вайны камандзір батальёна, роты, памочнік начальніка штаба стралковага палка, начальнік аддзялення штаба 4-й стралковай дывізіі ў Беларускай ваеннай акрузе. З лістапада 1930 года начальнік штаба гэтай дывізіі. Па заканчэнні Ваеннай акадэміі імя М. В. Фрунзэ з мая 1934 года[1] ў Маскоўскай ваенным акрузе — начальнік 1-й часткі штаба 84-й стралковай дывізіі, а з сакавіка 1938 года — начальнік штаба 55-й стралковай дывізіі. Са жніўня 1938 года начальнік штаба 39-й стралковай дывізіі 1-й Асобнай Чырванасцяжнай арміі на Далёкім Усходзе. А з лістапада — камандзір 32-й стралковай дывізіі там жа. У сакавіку 1941 года прызначаны начальнікам штаба 48-га стралковага корпуса Адэскай ваеннай акругі.

Удзел у Вялікай Айчыннай вайне[правіць | правіць зыходнік]

Пачатак Вялікай Айчыннай вайны сустрэў на займаемай пасадза. З 25 ліпеня корпус у складзе 9-й асобнай арміі Паўднёвага фронту ўдзельнічаў у прыгранічным бітве па ўсходнім беразе ракі Прут, адлюстроўваў разам з галоўнымі сіламі арміі наступ румынскіх войскаў на паўночны захад ад горада Кішынёва.

З 21 жніўня па 1 верасня часова выконваючы пасаду камандзіра гэтага корпуса, затым начальнік штаба сфармаванай на яго базе 6-й арміі, якая ўваходзіла ў склад спачатку Паўднёвага, затым Паўднёва-Заходняга франтоў. Удзельнічаў у распрацоўцы і планаванні баявых дзеянняў арміі на левым беразе Дняпра на паўночны захад ад Днепрапятроўска. 9 лістапада 1941 года А. Р. Бацюне прысвоена званне генерал-маёра.

З красавіка 1942 года — намеснік камандуючага 6-й арміяй, якая ў маі ў складзе Паўднёва-Заходняга фронту ўдзельнічала ў Харкаўскім бітве і патрапіла ў асяроддзе. Часткі войскаў 6-й арміі пад камандаваннем А. Р. Бацюні ўдалося выйсці з акружэння.

У маі-чэрвені 1942 года А. Р. Бацюня — выконваючы пасаду камандуючага 57-й арміі Паўднёва-Заходняга фронту, войскі якой вялі цяжкія абарончыя баі паўднёвей і паўднёва-ўсход ад горада Лазавая на рэках Северскі Данец і Дон, пасля чаго былі выведзены ў рэзерв фронту.

З ліпеня А. Р. Бацюня — начальнік штаба 9-й арміі, якая ў складзе Паўднёва-Заходняга, Паўднёвага і Паўночна-Каўказскага франтоў адлюстроўвала наступ праўзыходных сіл суперніка ў Данбасе і вялікай лукавіне ракі Дон. У канцы ліпеня быў паранены.

Пасля лячэння ў снежні 1942 года накіраваны на вучобу ў Вышэйшую ваенную акадэмію імя К. Я. Варашылава.

З лютага 1943 года начальнік штаба 38-й арміі Варонежскага фронту, якая ўдзельнічала ў Варонежска-Касторненскай і Харкаўскай наступальных аперацыях і вызваленні гарадоў Касторнае, Цім, Абаянь.

З красавіка 1943 — начальнік штаба 40-й арміі Варонежскага (з 20 кастрычніка 1-га Украінскага) фронту[1]. А. Р. Бацюня прымаў удзел у распрацоўцы баявых дзеянняў войскаў арміі ў Белгародска-Харкаўскай наступальнай аперацыі, вызваленні левабярэжная Украіны, пры фарсіраванні ракі Днепр у раёнах населеных пунктаў Стайкі і Ржышчаў, а таксама захопе і ўтрыманні плацдармаў на яе правым беразе.

З лістапада — намеснік камандуючага 38-й арміяй 1-га Украінскага фронту. Яе войскі асабліва вызначыліся ў Кіеўскай наступальнай і Кіеўскай абарончай, Жытомірска-Бярдычаўскай, Праскураўска-Чарновіцкай наступальных аперацыях, за што А. Р. Бацюня быў узнагароджаны ордэнам Багдана Хмяльніцкага 1-й ступені і ордэнам Суворава 2-й ступені. 17 лістапада 1943 года А. Р. Бацюне прысвоена званне генерал-лейтэнант.

З красавіка 1944 года і да канца вайны — начальнік штаба 1-й гвардзейскай арміі 1-га Украінскага (з 5 жніўня 4-га Украінскага) фронту. А. Р. Бацюня забяспечыў Камандарму бесперабойнае кіраванне злучэннямі арміі ў ходзе Львоўска-Сандамірскай, Усходне-Карпацкай, Заходне-Карпацкай і Пражскай наступальных аперацый.

Пасля вайны на штабных і камандных пасадах: начальнік штаба 40-й арміі Адэскай ваеннай акругі (19451946), начальнік штаба Заходне-Сібірскай ваеннай акругі (1946 — 1947), начальнік штаба — першы намеснік камандуючага гэтай жа акругі (1947 — 1950). У 1951 годзе скончыў Вышэйшыя акадэмічныя курсы пры Вышэйшай ваеннай акадэміі ім. К. Я. Варашылава. Са жніўня 1951 года начальнік штаба — 1-й намеснік камандуючага Данской ваеннай акругі. У лістападзе 1953 года начальнік штаба — намеснік камандуючага войскамі Паўночна-Каўказскай ваеннай акругі. 18 лютага 1958 года А. Р. Бацюне прысвоена званне генерал-палкоўнік. З 1961 года ў запасе[1]. Памёр 21 сакавіка 1976 года ў Растове-на-Доне.

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. а б в г д е ё ж Батюня Александр Григорьевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 46. — 737 с.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Коллектив авторов. Великая Отечественная. Командармы. Военный биографический словарь / Под общей редакцией М. Г. Вожакина. — М.; Жуковский: Кучково поле, 2005. — С. 20—22. — ISBN 5-86090-113-5