Аляксандр Сямёнавіч Махнач

Аляксандр Сямёнавіч Махнач
Дата нараджэння	8 снежня 1918(1918-12-08)
Месца нараджэння	Хатляны, Ігуменскі павет, Мінская губерня
Дата смерці	17 кастрычніка 2006(2006-10-17) (87 гадоў)
Месца смерці	Мінск, Беларусь
Грамадзянства	СССР  Беларусь
Жонка	Ніна Аляксандраўна Махнач
Дзеці	Анатоль Аляксандравіч Махнач
Род дзейнасці	навуковец
Навуковая сфера	геалогія
Месца працы	Міністэрства асветы БССР ЦК ЛКСМБ[d] Інстытут геалагічных навук НАН Беларусі
Навуковая ступень	доктар геолага-мінералагічных навук
Навуковае званне	акадэмік Акадэміі навук Беларускай ССР
Альма-матар	Мінскі дзяржаўны педагагічны інстытут імя А. М. Горкага (1940)
Прэміі
Узнагароды

Аляксандр Сямёнавіч Махнач (8 снежня 1918, в. Хатляны, Уздзенскі раён Мінскай вобл. — 17 кастрычніка 2006) — беларускі геолаг. Акадэмік АН БССР (1971, член-карэспандэнт з 1959). Доктар геолага-мінералагічных навук (1959), прафесар (1960). Заслужаны дзеяч навукі Беларусі (1980). Ганаровы член Расійскай АН (1992).

Біяграфічныя звесткі

Нарадзіўся ў сялянскай сям’і. Скончыў Мінскі педагагічны інстытут (1940). Яшчэ будучы студэнтам, у канцы 1930-х гадоў працаваў выкладчыкам у школе рабочай моладзі, затым настаўнікам у вясковай школе. Пасля заканчэння з адзнакай педінстытута быў прызваны ў Чырвоную Армію, у шэрагах якой знаходзіўся на фронце ў Вялікую Айчынную вайну. Пасля дэмабілізацыі ў 1946—1947 гадах працаваў у Міністэрстве асветы БССР, у ЦК ЛКСМБ. Затым паступіў у аспірантуру Інстытута геалагічных навук АН БССР. Пасля заканчэння вучобы і паспяховай абароны дысертацыі ў 1950 годзе. прыступіў да навуковай працы ў Інстытуце геалагічных навук АН Беларусі.

З 1969 года галоўны вучоны сакратар прэзідыума АН БССР, у 1973—1986 гадах віцэ-прэзідэнт, з 1986 года член прэзідыума, з 1992 саветнік прэзідыума Нацыянальнай АН Беларусі.

Навукова-даследчыцкая дзейнасць

Аўтар больш за 400 навуковых прац, у тым ліку 34 манаграфій. Навуковыя працы па літалогіі і геахіміі пратэразою, дэвону, старажытных корах выветрывання, па фацыяльным і фармацыйным аналізе, тэктоніцы, нафтаноснасці нетраў, гісторыі навукі. Удзельнічаў у адкрыцці на тэрыторыі Беларусі радовішчаў калійных солей, каменнай солі, жалезных руд, гаручых сланцаў і іншых карысных выкапняў.

Прэміі і ўзнагароды

Дзяржаўная прэмія БССР (1972) за адкрыццё і разведку нафты.

Выбраная бібліяграфія

• Геалагічнае мінулае Беларусі. — Мн., 1959 (у сааўтарстве);
• Железорудные формации докембрия Белоруссии. — Мн., 1974 (у сааўтарстве);
• Рифей и венд Белоруссии. — Мн., 1976 (у сааўтарстве);
• Верхнедевонская щелочная вулканогенная формация Припятской впадины. — Мн., 1977 (разам з В. П. Корзунам);
• Геология и полезные ископаемые кристаллического фундамента и нижней части платформенного чехла Беларуси. — Мн., 1996 (у сааўтарстве);
• Геология Беларуси. — Мн., 2001 (у сааўтарстве);
• Жизнь и наука: Воспоминания и размышления. — Мн.: Белорусская наука, 2008.

Літаратура

• Махнач Аляксандр Сямёнавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — С. 225. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
• Кручак А. Аляксандр Сямёнавіч Махнач (Да 80-годдзя з дня нараджэння) // Природные ресурсы № 4, 1998. — С. 134—136.
• Махна́ч Аляксандр Сямёнавіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 472. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Горная энциклопедия / Под редакцией Е. А. Козловского. — М.: Советская энциклопедия, 1984—1991 (руск.)

Спасылкі

• Аляксандр Сямёнавіч Махнач у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
• Памяці вучонага. Махнач Аляксандр Сямёнавіч // Нацыянальная акадэмія навук Беларусі