Арыярамн

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Арыярамн
Great King[d]
640 да н.э. — 590 да н.э.
Папярэднік Тэісп
Пераемнік Арсам

Нараджэнне VII стагоддзе да н.э.
Смерць VII стагоддзе да н.э.
Род Ахеменіды
Бацька Тэісп
Дзеці Арсам
Дзейнасць суверэн

Арыярамн (стар.-перс.: Ariyāramna, грэч. Ἀριαράμνης; каля 645 да н.э. — ?) — легендарны цар Парсы, ядра будучай Персідскай імперыі.

Імя Ariyāramna перакладаецца як «той, хто прыносіць мір арыям (іранцам)». Верагодна, быў братам Кіра І і сынам Тэіспа, але гэта не пацверджана. У любым выпадку, быў прадстаўніком роду Ахеменідаў. Згодна з Бехістунскім надпісам, які з’яўляецца ці не адзіным сведчаннем пра Арыярамна, быў першым царом Парсы, якая ўтварылася пасля расколу дзяржавы Тэіспа і ўключала 10 з 12 персідскіх плямёнаў. Пасля захопу яго ўладанняў мідыйскім царом Кіяксарам II страціў сваю пасаду, якая дасталася ці яго сыну Арсаму, ці Кіру І.

Табліцы з Гамадана[правіць | правіць зыходнік]

У 1930 у раёне Гамадана былі знойдзеныя 2 залатыя табліцы з тэкстам ад першае асобы на старажытнаперсідскай. На табліцах распавядаецца пра кіраванне Арыярамна і яго сына Арсама. Ніжэй прыведзены тэкст адной з табліц:

  1. Ariyâramna \ xšyathiya \ vazraka \ xšâyath
  2. iya \ xšâyathiyânâm \ xšâyathiya \ Pârsâ
  3. \ Cišpaiš \ xšâyathiyahyâ \ puça \ Haxâmanišah
  4. yâ \ napâ \ thâtiy \ Ariyâramna \ xšâyathiya
  5. \ iyam \ dahyâuš \ Pârsâ \ tya \ adam \ dârayâ
  6. \ miy \ hya \ uvaspâ \ umartiyâ \ manâ \ baga
  7. \ vazraka \ Auramazdâ \ frâbara \ vasnâ \ Au
  8. ramazdâha \ adam \ xšâyathiya \ iyam \ da
  9. hyâuš \ amiy \ thâtiy \ Ariyâramna
  10. \ xšâyathiya \ Auramazdâ \ manâ \ upastâ
  11. m \ baratuv

Арыярамн, вялікі цар, цар цароў, цар Персіі, сын цара Тэіспа, унук Ахемена. Кажа цар Арыярамн: Гэтая краіна Персія, якой я валодаю, поўнай добрых коней, добрых людзей, вялікі бог Агурамазда дараваў яе мне. Міласцю Агурамазды, я цар гэтай краіны. Цар Арыярамн кажа: дапамажы мне, Агурамазда.

Але сёння дадзеныя таблічкі значнай часткай даследчыкаў лічацца падробкай, ці то сучаснай, ці старажытнай, бо былі знойдзены на некантралюемых раскопках.

Зноскі

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]