Барыс Іванавіч Сцяпанаў

Барыс Іванавіч Сцяпанаў
Барыс Іванавіч Сцяпанаў
Дата нараджэння	28 красавіка 1913
Месца нараджэння	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя;
Дата смерці	7 снежня 1987 (74 гады)
Месца смерці	Мінск, БССР, СССР;
Грамадзянства	СССР;
Род дзейнасці	фізік
Навуковая сфера	оптыка
Месца працы	Дзяржаўны аптычны інстытут[d]; Інстытут фізікі імя Б. І. Сцяпанава НАН Беларусі; БДУ;
Навуковая ступень	доктар фізіка-матэматычных навук
Навуковае званне	акадэмік Акадэміі навук Беларускай ССР;
Альма-матар	фізічны факультэт Санкт-Пецярбургскага дзяржаўнага ўніверсітэта[d] (1936);
Вядомыя вучні	Павел Андрэевіч Апанасевіч, Анатоль Мікалаевіч Рубінаў, Віктар Паўлавіч Грыбкоўскі, Аляксандр Сяргеевіч Рубанаў і Сяргей Кілін
Партыя	КПСС;
Прэміі
Узнагароды	; Залаты медаль імя С. І. Вавілава[d] (1967)

Барыс Іванавіч Сцяпанаў (28 красавіка 1913, Санкт-Пецярбург — 7 снежня 1987) — беларускі фізік, акадэмік Акадэміі навук БССР (1953), Заслужаны дзеяч навукі БССР (1967), дэпутат Вярхоўнага Савета БССР (1971—1986). Адзін з заснавальнікаў беларускай школы фізікі.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Барыс Сцяпанаў нарадзіўся 28 красавіка 1913 года ў Санкт-Пецярбургу. Бацька быў працоўным^[1]. У 1936 годзе скончыў Ленінградскі ўніверсітэт (сённяшняя назва Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт). Яшчэ падчас студэнцтва ў 1934 годзе пачаў працаваць лябарантам у Дзяржаўным аптычным інстытуце (Санкт-Пецярбург). У 1939 годзе абараняе кандыдацкую дысертацыю. У 1939 годзе ўступіў у КПСС.

Удзельнічаў у Другой Сусветнай вайне. У 1953 годзе па прапанове Прэзідыума АН БССР Барыс Сцяпанаў абіраецца акадэмікам беларускай Акадэміі навук і пераяжджае ў Мінск. Ад 1953 да 1978 года быў загадчыкам кафедры фізічнай оптыкі БДУ. У 1971—1986 дэпутат Вярхоўнага Савета БССР.

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Даследаваў спектраскапію, люмінесцэнцыю, квантавую электроніку. Развіў тэорыю анамалій у спектрах двухатамных малекул. Прапанаваў зручныя набліжаныя метады разліку вагальных спектраў складаных арганічных малекул. Пабудаваў квантавамеханічную тэорыю люмінесцэнцыі складаных малекул. Аўтар больш як 350 навуковых прац, у тым ліку 9 манаграфій. Падрыхтаваў 11 дактароў навук, 45 кандыдатаў навук.

Памяць[правіць | правіць зыходнік]

У 1988 годзе Інстытут фізікі НАН Беларусі названы ў гонар Барыса Сцяпанава.

Узнагароды і прэміі[правіць | правіць зыходнік]

Дзяржаўная прэмія СССР (1950, 1972, 1982)
Ордэн «Знак Пашаны» (1952)
Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (1961, 1983)
Залаты медаль імя С. І. Вавілава АН СССР (1967)
Ордэн Кастрычніцкай Рэвалюцыі (1971)
Ордэн Леніна (1973)
Герой Сацыялістычнай Працы (1973)
Дзяржаўная прэмія БССР (1976)
Ордэн Дружбы народаў (1979)

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Універсальныя суадносіны Сцяпанава

Зноскі

↑ Килин С. Я.. Академик Борис Иванович Степанов (к столетию со дня рождения) (руск.) (16 красавіка 2012).

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Болсун А. І. Сцяпа́наў Барыс Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 318. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
Сцяпанаў Барыс Іванавіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 695. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Килин С. Я. К 110-летию со дня рождения Б. И. Степанова // Журнал прикладной спектроскопии. 2023;90(2):133—134. (руск.)

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Барыс Іванавіч Сцяпанаў у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
Знаменитые физики Белоруссии и России (руск.)
110 лет со дня рождения Степанова Бориса Ивановича (1913—1987) // Российскийгосударственный архив в г. Самаре(недаступная спасылка) (руск.)

[1] Килин С. Я.. Академик Борис Иванович Степанов (к столетию со дня рождения) (руск.) (16 красавіка 2012).

[1]