Бярэзінскі раён
| Бярэзінскі раён | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
| Краіна |
 Беларусь |
||||
| Уваходзіць у | Мінская вобласць | ||||
| Адміністрацыйны цэнтр | Беразіно | ||||
| Дата ўтварэння |
17 ліпеня 1924, 6 студзеня 1965 |
||||
| Дата скасавання | 25 снежня 1962 | ||||
| Кіраўнік | Дзяніс Ігаравіч Дзішук[d][1] | ||||
| Афіцыйныя мовы |
Родная мова: беларуская 88,22 %, руская 10,74 % Размаўляюць дома: беларуская 54,95 %, руская 44,21 %[2] |
||||
| Насельніцтва (2009) |
25 031 чал.[2] (20-е месца) | ||||
| Шчыльнасць | 12,89 чал./км² (21-е месца) | ||||
| Нацыянальны склад |
беларусы — 94,46 %, рускія — 3,96 %, іншыя — 1,58 %[2] |
||||
| Плошча |
1 940,34[3] (9-е месца) |
||||
| Вышыня над узроўнем мора |
151 м[4] | ||||
 |
|||||
| Часавы пояс | UTC+03:00 | ||||
| Афіцыйны сайт | |||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
Бярэ́зінскі раё́н — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе Мінскай вобласці Беларусі. Цэнтр — горад Беразіно.
Геаграфія[правіць | правіць зыходнік]
Бярэзінскі раён знаходзіцца на ўсходзе Мінскай вобласці. Мяжуе з Чэрвеньскім, Барысаўскім, Крупскім раёнамі Мінскай вобласці, Бялыніцкім, Клічаўскім і Асіповіцкім раёнамі Магілёўскай вобласці.
Асноўныя рэкі — Бярэзіна, Уса, Клява, Уша. Іншыя рэкі: Беліца, Жалінка, Кострычка.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Раён утвораны 17 ліпеня 1924 года ў складзе Барысаўскай акругі БССР. Цэнтр — мястэчка Беразіно. 20 жніўня 1924 года падзелены на 15 сельсаветаў: Арэшкавіцкі, Багушэвіцкі, Белічанскі, Брадзецкі, Бярэзінскі, Валоўніцкі, Высакагорскі, Дзмітравіцкі, Дулебскі, Капланецкі, Мачаскі, Машчаніцкі, Неганіцкі, Пагосцкі, Перавозскі. 21 жніўня 1925 года Валоўніцкі сельсавет перайменаваны ў Каменнаборскі. З 9 чэрвеня 1927 года раён у складзе Менскай акругі. Пасля скасавання акруговага падзелу 26 ліпеня 1930 года раён у прамым падпарадкаванні БССР. 25 ліпеня 1931 года да раёна далучаны Сялібскі і Якшыцкі сельсаветы скасаванага Свіслацкага раёна. З 20 лютага 1938 года раён у складзе Магілёўскай вобласці. 27 верасня 1938 года Беразіно аднесена да катэгорыі гарадскіх пасёлкаў. З 20 верасня 1944 года раён у складзе Мінскай вобласці. 16 ліпеня 1954 года скасаваны Арэшкавіцкі, Дулебскі, Перавозскі сельсаветы, Белічанскі сельсавет перайменаваны ў Ляжынскі, Машчаніцкі — ва Ушанскі, Неганіцкі — у Паплаўскі. 25 снежня 1962 года раён скасаваны, гарадскі пасёлак Беразіно, Багушэвіцкі, Брадзецкі, Бярэзінскі, Высакагорскі, Дзмітравіцкі, Каменнаборскі, Капланецкі, Ляжынскі, Мачаскі, Пагосцкі, Паплаўскі, Сялібскі, Ушанскі, Якшыцкі сельсаветы перададзены Чэрвеньскаму раёну.
6 студзеня 1965 года Бярэзінскі раён утвораны зноў у тым жа складзе, што перад скасаваннем. 7 сакавіка 1968 года Беразіно атрымала статус горада раённага падпарадкавання. 20 кастрычніка 1995 года горад Беразіно і Бярэзінскі раён аб’яднаны ў адну адміністрацыйную адзінку. 21 снежня 2007 года скасаваны Брадзецкі, Высакагорскі, Каменнаборскі, Ляжынскі і Якшыцкі сельсаветы[5], 28 мая 2013 года — Мачаскі, Сялібскі і Ушанскі сельсаветы[6].
Насельніцтва[правіць | правіць зыходнік]
Насельніцтва налічвае каля 23,2 тыс. чалавек, у тым ліку ў гарадскіх умовах (у Беразіно) пражываюць каля 11,4 тыс. чалавек. Статыстыка мінулых гадоў:
- 1992 — 35,6 тыс.
- 2009 — 25,0 тыс.
- 2019 — 23,2 тыс.
Усяго налічваецца 219 населеных пунктаў, з іх 26 знаходзяцца ў зоне, якая падлягае перыядычнаму радыяцыйнаму кантролю; тры населеныя пункты — вёскі Прудок, Бер’е і Карбаўское — знаходзяцца ў зоне з правам на адсяленне.
Транспарт[правіць | правіць зыходнік]
Праз раён праходзяць магістральная аўтамабільная дарога Мінск — Магілёў і трасы на Барысаў, Клічаў і Бабруйск. Чыгуначныя шляхі зносін адсутнічаюць.
Старшыні райвыканкама[правіць | правіць зыходнік]
- 2009 — 2015 — Сяргей Дзмітрыевіч Ленкавец;
- Аляксандр Мікалаевіч Бабічаў;
- 21 снежня 2020 — сакавік 2024 — Дзяніс Ігаравіч Дзішук;
- з 11 сакавіка 2024 — Андрэй Валянцінавіч Сакалоўскі.
Славутасці[правіць | правіць зыходнік]
- Свята-Раства-Багародзіцкая царква (1796) ў в. Масляны
- касцёл (XIX ст.) у в. Багушэвічы
- сядзіба (XIX ст.) ў в. Муравана
- сядзіба Патоцкіх (XIX ст.) у г. Беразіно
- хвоя дыяметрам 2,5 м, знаходзіцца за 2 км ад упадзення р. Уша ў р. Бярэзіну (правы бераг).
Вядомыя асобы[правіць | правіць зыходнік]
- Міхась Скрыпка — беларускі пісьменнік-сатырык.
- Баляслаў Часлававіч Свентаржэцкі
- Роберт Тэнісавіч Вільдфлуш
- Пётр Паўлавіч Ванкевіч
- Сяргей Ільіч Аўсіевіч (1925, в. Ягадка —) — Герой Сацыялістычнай Працы
- Янка Туміловіч (1905, в. Сяліба — 1938) — беларускі паэт
- Якуб Ермаловіч (1910, в. Вяшэўка — 1987) — беларускі празаік
- Іван Мікалаевіч Белічонак (1934, в. Асмолаўка) — Герой Сацыялістычнай Працы
- Рыгор Васілевіч Бельскі (1929, в. Цярэсіна)
- Уладзіслаў Уладзіміравіч Арцёмаў (1954, в. Лысуха) — паэт
- Мікола Равенскі (1886, маёнтак Капланцы — 1953) — кампазітар, аўтар музыкі да гімну «Магутны Божа»
- Мікола Прашковіч (1932, в. Гарадзішча — 1983) — беларускі літаратуразнавец, крытык, перакладчык
- Валянцін Ваньковіч (1800, маёнтак (цяпер вёска) Калюжыцы — 1842) — мастак рамантычнага кірунку
Зноскі
- ↑ Рассмотрение кадровых вопросов
- ↑ а б в Вынікі перапісу 2009 года
- ↑ «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» Архівавана 4 сакавіка 2016. (па стане на 1 студзеня 2011 г.)
- ↑ GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
- ↑ Решение Минского областного Совета депутатов от 21 декабря 2007 г. № 81 Об упразднении Бродецкого, Высокогорского, Каменноборского, Ляжинского, Якшицкого сельсоветов и изменении границ Богушевичского, Капланецкого, Погостского, Поплавского, Селибского, Ушанского сельсоветов Березинского района(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 14 чэрвеня 2021. Праверана 20 лістапада 2021.
- ↑ Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987.
- Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с.
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — 511 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Бярэзінскі раённы выканаўчы камітэт Архівавана 16 ліпеня 2017. (на рускай мове)
- Бярэзінскі раён на сайце Мінскага аблвыканкаму Архівавана 25 лістапада 2010. (на рускай мове)
- Мапы і агульныя звесткі на emaps-online
- Выдатныя мясціны на партале globustut.by (на рускай мове)
- Фотаздымкі на сайце Radzima.org
 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
