Рубель (Столінскі раён)
Аграгарадок
Рубель
Рубель на карце Беларусі ±   | ||||||||||||||||||||||||||
._%D0%A6%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0.jpg)
Рубе́ль[1] (трансліт.: Rubieĺ, руск.: Рубель) — аграгарадок у Столінскім раёне Брэсцкай вобласці, на рацэ Чаква (старыца Рубельская Рака). Уваходзіць у склад Рубельскага сельсавета. Размешчана за 10 км на паўднёвы захад ад Альпеня, за 6 км на ўсход ад Беражнога, за 3 км на поўнач ад Хотамля, за 18 км паўночны ўсход ад Століна, за 263 км — ад Брэста, за 26 км — ад чыгуначнай станцыі Гарынь.
Цэнтр сельскагаспадарчага вытворчага кааператыва «Рубельскі» (былога калгасу). Другая паводле велічыні вёска ў Брэсцкай вобласці (пасля Альшан).
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
.jpg)
Вядома з 1458 года пад назвай Любра (Любер), у канцы XVIII ст. згадваецца ўжо як Рубля, Рубель. У XVI—XVIII стст. у складзе Пінскага павета Берасцейскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, уладаннем Зышчынічаў, Пашкевічаў, Рэзановічаў.
Пасля 2-га падзелу Рэчы Паспалітай (1793) года ў Расійскай імперыі, у складзе Хорскай воласці Мазырскага павета Мінскай губерні.
З 1921 года ў складзе Польшчы.
З 1939 года ў складзе Беларускай ССР, з 15 студзеня 1940 года ў Давыд-Гарадоцкім раёне Пінскай вобласці створаны Рубельскі сельсавет.
Падчас Другой сусветнай вайны, у 1944 годзе, падчас адступлення нямецка-фашысцкія захопнікі спалілі вёску — 730 хат, загубілі 122 жыхароў, ацалела толькі царква. Рубель увекавечаны ў мемарыяльным комплексе «Хатынь» як адна са спаленых вёсак.
З 1954 года ў Брэсцкай вобласці. З 1961 года ў Столінскім раёне.
Насельніцтва[правіць | правіць зыходнік]
Да 1973 года Рубель была найбуйнейшая вёска Беларусі[2]. На пачатку XXI ст. — другая па велічыні вёска Столінскага раёна і Брэсцкай вобласці (пасля Альшан), да 2005 года — трэцяя ў Брэсцкай вобласці (пасля Альшан і Моталя).
- 1886 год — 450 жыхароў, 46 гаспадарак
- 1897 год — 450 жыхароў, 38 дамоў[3]
- 1909 год — 3259 жыхароў, 448 двароў
- 1921 год — болей за 2800 жыхароў, 457 гаспадарак
- 1932 год — 4166 жыхароў
- 1939 год — 3887 чалавек, 541 двор.
- 1941 год — 3688 чалавек, 730 гаспадарак
- 1959 год — 4668 жыхароў
- 1970 год — 5565 жыхароў
- 1999 год — 4186 жыхароў, 440 двароў
- 2001 год — 4138 жыхароў, 1350 двароў
- 2004 год — каля 4500 жыхароў, 1444 двары
- 2005 год — 4034 чалавек, 1453 двары[3]
- 2007 год — 4300 чалавек, 1461 двор[2]
- 2010 год — 4700 чалавек[4]
Інфраструктура[правіць | правіць зыходнік]
У вёсцы знаходзяцца льнокамбінат (не працуе), аддзяленне сувязі РУП «Белпошта», аддзяленне ААТ «Беларусбанк», аптэка, 7 прыватных крам (Вераніка, Людміла, Вольга, аўтазапчасткі), 4 дзяржаўных крамы, два ўнівермага (Сілуэт і Прамтавары), кафэ «Івушка», школьная сталовая, кнігарня (зачынена), дзве хлебныя крамы, бібліятэка, Дом культуры, камбінат бытавога абслугоўвання, сярэдняя школа, два яслі-сада, рынак, аўтазаправачная станцыя, два млыны.
У ліпені 2008 года ў вёсцы адкрылася новая амбулаторыя.
Славутасці[правіць | правіць зыходнік]
._%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%B6.jpg)
- Помнік землякам, загінулым у Вялікую Айчынную вайну, пастаўлены ў 1965 годзе.
- Курганы, паселішчы і могільнік зарубінецкай культуры.
- Царква Святога Міхаіла Арханёла (Рубельская Міхайлаўская царква). Пабудавана ў 1796 годзе, адзін з яскравых узораў палескай школы драўлянага дойлідства ў стылі барока.
- Успенская царква. Пабудавана ў 1996 годзе.
- Малітоўны дом хрысціян веры евангельскай (хрысціян-баптыстаў).
Мікратапанімія[правіць | правіць зыходнік]
Традыцыйная вёска дзеліцца на 11 мікравёсак:
- Вакза́л — паўднёва-заходняя частка вёскі, на захад ад цэркваў
- Вялі́кі Лес — паўднёва-заходняя частка вёскі, за Вакзалам
- До́ўгае — усходняя частка вёскі, каля Салабаі
- Жыды́ — усходняя частка вёскі
- Запо́лле — паўночна-ўсходняя частка вёскі
- Зарэ́чча — заходняя частка вёскі, на левым беразе Чаквы
- Машлякі́ — паўднёвая частка вёскі
- Но́вы Пасёлак — на ўсход ад Туразы
- Салабаі́ — усходняя частка вёскі
- Сяло́ — цэнтральная частка вёскі
- Ту́раза — паўночна-ўсходняя частка вёскі
Рубельская гаворка[правіць | правіць зыходнік]
Прыклады мясцовай гаворкі:
- Бага́то — шмат
- Вон — ён
- Вона́ — яна
- Воны́ — яны
- Дзе́ўчына — дзяўчына
- Дзярэ́ўня — вёска
- Е́сцяка — ёсць
- Кого́ — кагосьці
- Колі́ — калі
- Кра́ма — ларок
- Ла́ўка — крама
- Ма́мо — мама
- Пое́хаў — паехаў
- Пошо́ў — пайшоў
- Та́то — тата
- У мане́ — у мяне
- Фа́йно — цудоўна
- Хоро́шы — прыгожы
- Цяпэр — сёння
- Шо-то — штосьці
- Шчо — што
- Якэ́ — які
Вядомыя асобы[правіць | правіць зыходнік]
- Віктар Аляксандравіч Вабішчэвіч (нар. 1989) — беларускі плывец.
- Пётр Андрэевіч Вабішчэвіч (нар. 1963) — беларускі палітык.
- Андрэй Аляксеевіч Каляда (нар. 1946) — беларускі спецыяліст у галіне інфарматыкі.
- Мікалай Іванавіч Пашкевіч (нар. 1958) — беларускі мовазнавец, пісьменнік.
- Віктар Юр’евіч Сотнікаў (нар. 2001) — беларускі футбаліст.
Зноскі
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Рубэ́ль
- ↑ а б Вось гэта Рубель! // Звязда
- ↑ а б Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 4, кн. 2. Брэсцкая вобласць / рэдкал.: Г. П. Пашкоў (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2007. — 608 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0388-7. С. 591.
- ↑ Пра «маё» і «не маё»(недаступная спасылка) // Звязда
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Рубель // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 418—419. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
