Вінрых фон Кніпродэ

Вінрых фон Кніпродэ
ням.: Winrich von Kniprode
вялікі магістр Тэўтонскага ордэна 1351 — 1382
Папярэднік	Heinrich Dusemer[d]
Пераемнік	Конрад Цёльнер фон Ротэнштайн
Нараджэнне	1310 Монгайм-ам-Райн, раён Метман[d], адміністрацыйная акруга Дзюсельдорф, Германія
Смерць	24 чэрвеня 1382 Мальбарк, Мальбаркскі павет, Паморскае ваяводства, Польшча
Месца пахавання	Замак Мальбарк
Веравызнанне	каталіцтва
Дзейнасць	палкаводзец, дыпламат
Званне	рыцар
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вінрых фон Кніпродэ (ням.: Winrich von Kniprode; каля 1310, паблізу Манхайма-на-Рэйне — 24 чэрвеня 1382, паблізу Марыенбурга) — 22-гі вялікі магістр Тэўтонскага ордэна (1351-1382). На кіраванне Вінрыха фон Кніпродэ, найдаўжэйшае ў гісторыі Ордэна, прыпаў росквіт Тэўтонскага ордэна і еўрапейскага рыцарства. Адзін з найвядомейшых вялікіх магістраў за ўсю гісторыю Ордэна.

Біяграфія

Паходзіў з арыстакратычнага роду. Час уступлення ў Ордэн невядомы, упершыню згадваецца ў 1334 годзе як кампан (памочнік) пракурора (суддзі) Прэйсіш-Холанда. У 1338 годзе прызначаны комтурам Данцыга. У 1342 годзе стаў комтурам Балгі і фогтам Натангіі. З 1344 года — вялікі маршал, з 1346 — вялікі комтур Ордэна.

2 лютага 1348 года крыжаносцы пад кіраўніцтвам Вінрых фон Кніпродэ атрымалі значную перамогу над вялікалітоўскі войскам у бітве на Стрэве.

У 1350 годзе загадаў пабудаваць замак Георгенбург (цяпер пас. Маеўка Чарняхоўскі р-н Калінінградская вобл.).

16 верасня 1351 года генеральны капітул Ордэна абраў Вінрыха фон Кніпродэ вялікім магістрам. Пачатак кіравання быў няўдалым -- правалам скончыўся паход на Жамойць, у выніку Кніпродэ вымушаны пайсці на перамовы з Вялікім Княства Літоўскім. У 1358 годзе заключыў кароткачасовы саюз Вялікім Княства Літоўскім супраць Польшчы. Аднак праз два гады саюз распаўся: Альгерд аддаў перавагу Польшчы, выдаў сваю дачку Кену замуж за ўнука караля Казіміра III, паморскага князя Казіміра IV.

У 1360 годзе Вінрых фон Кніпродэ пачаў новую вайну з Княствам. Войска крыжакоў дасягнула сярэдняга цячэння Нёмана, разбурыла Коўна. Войскі падышлі да Гародні, Трокаў і Вільні. Падчас баёў у палон да крыжакоў патрапіў вялікі князь Кейстут, якога закладнікам трымалі ў спецыяльнай камеры ў Верхнім замку ў Марыенбургу.

Адначасова з вайной у Літве Вінрых развязаў канфлікт у Дацкім каралеўствам. У 1367 годзе арганізаваў з'езд ганзейскіх гарадоў у Эльблонгу і Кёльне, на якім была створана моцная кааліцыю супраць дацкага караля Вальдэмара IV. У 1370 годзе перамогу вялікалітоўскае войска ў бітве пры Рудаў. У тым жа годзе садзейнічаў Ганзе пры заключэнні Штральзундскага міру з Даніяй, які адзначыў пік магутнасці Ганзы.

Кенатаф Вінрыху фон Кніпродэ ў Монхайм-на-Рэйне

Вялікую ўвагу надаваў каланізацыі малазаселеных раёнаў Прусіі. Таксама Вінрых фон Кніпродэ займаўся заахвочваннем развіцця сельскай гаспадаркі, рамёстваў і гандлю. Быў актыўным прыхільнікам ратацыі кіруючых кадраў Ордэна, надаваў увагу строгай справаздачнасці ў фінансавай сферы, выступаў за развіццё свецкасці. Для барацьбы з карупцыяй у комтурствах здзяйсняліся раптоўныя вобыскі. Вялікі магістр прымаў меры для ўмацавання дысцыпліны ў Ордэне, увёў стражэйшае адзенне; заахвочваў развіццё адукацыі -- у гарадах адкрываліся пачатковыя школы, а ў Марыенбургу створана вышэйшая навучальная ўстанова для членаў Ордэна. Час ад часу праводзіліся ваенныя вучэнні.

Памёр 24 чэрвеня 1382 года каля сваёй рэзідэнцыі — замка Марыенбург. Пахаваны ў грабніцы вялікіх магістраў Тэўтонскага ордэна пад капліцай Святой Ганны ў Марыенбургу.

Памяць

Помнік Вінрыху фон Кніпродэ ў Марыенбургу

Вінрых фон Кніпродэ, нароўні з Германам фон Зальца, быў адным з найвядомешых вялікіх магістраў Тэўтонскага ордэна. Некаторыя аб'екты носяць яго імя, напрыклад, вуліцы ў Вільгельмсхафене і Берліне. Таксама ў яго гонар названа пачатковая каталіцкая школа ў Манхайме-на-Рэйне. Каля Марыенбургскага замка Вінрыху фон Кніпродэ пастаўлены помнік.

Літаратура

• Borchert F. Die Hochmeister des Deutschen Ordens in Preußen erschienen // Preußischen Allgemeinen Zeitung. — am 27. — Oktober 2001.
• Conrad K. Winrich von Kniprode (6.1.1352 — 24.6.1382) / Arnold U. // Die Hochmeister des Deutschen Ordens 1190—1994. — Marburg, 1998. — S. 84 — 88. — ISBN 3-7708-1104-6.
• Lohmeyer K. Winrich von Kniprode // Allgemeine Deutsche Biographie. — Band 16. — Leipzig: Duncker & Humblot, 1882. — S. 295—297.
• Prutz H. Die Ritterorden. — Berlin: Bechermünz Verla, 1908.
• Sonthofen W. Der Deutsche Orden. — Augsburg: Weltbild Verlag, 1995.
• Zimmerling D. Der Deutsche Ritterorden. — München: ECON Verlag, 1998.