Дзяржаўны камітэт па надзвычайным становішчы

Не блытаць з Дзяржаўны камітэт СССР.

Дзяржаўны камітэт па надзвычайным становішчы
скарочана — ДКНС СССР
Агульная інфармацыя
Краіна	СССР
Дата стварэння	18 жніўня 1991
Папярэдняе ведамства	Савет бяспекі СССР
Дата скасавання	21 жніўня 1991
Штаб-кватэра	СССР Маскоўскі Крэмль
Колькасць супрацоўнікаў	8 чал. (18 жніўня 1991)
Глава	Генадзь Янаеў
Падведамныя органы	Кабінет Міністраў СССР КДБ СССР МУС СССР Мінабароны СССР ЦК КПСС

Дзяржаўны камітэт па надзвычайным становішчы (ДКНС, руск.: Государственный комитет по чрезвычайному положению, ГКЧП) — часовы орган улады ў СССР, які складаўся з прадстаўнікоў кіраўніцтва ЦК КПСС і ўрада СССР. У перыяд з 18 па 21 жніўня 1991 г. падчас жнівеньскага путчу ДКНС здзейсніў спробу змены ўлады шляхам змяшчэння з пасады прэзідэнта СССР М. С. Гарбачова.

Пазней дзеянні ДКНС былі кваліфікаваны як дзяржаўны пераварот, удзельнікаў камітэта ўзялі пад арышт, за выключэннем міністра ўнутраных спраў СССР Барыса Пуга, які скончыў з сабой.

З пункту гледжання саміх стваральнікаў ДКНС, іх дзеянні мелі мэтай аднаўленне законнасці ў СССР і спыненне распаду дзяржавы. Іх дзеянні не атрымалі прававой ацэнкі, таму што ў 1994 годзе ўсе арыштаваныя ўдзельнікі ДКНС былі амніставаны яшчэ да суда. Перад судом добраахвотна паўстаў толькі В. І. Варэннікаў, якога апраўдалі.

Склад

• Янаеў Генадзь Іванавіч (1937—2010) — віцэ-прэзідэнт СССР, в.а. прэзідэнта СССР (19—21 жніўня 1991 г.)
• Бакланаў Алег Дзмітрыевіч (1932—2021) — першы намеснік старшыні Савету абароны СССР
• Кручкоў Уладзімір Аляксандравіч (1924—2007) — старшыня КДБ СССР
• Паўлаў Валянцін Сяргеевіч (1937—2003) — прэм'ер-міністр СССР
• Пуга Барыс Карлавіч (1937—1991) — міністр унутраных спраў СССР
• Старадубцаў Васіль Аляксандравіч (1931—2011) — старшыня Сялянскага саюза СССР
• Цізякоў Аляксандр Іванавіч (1926—2019) — прэзідэнт Асацыяцыі дзяржаўных прадпрыемстваў і аб'ектаў прамысловасці, будаўніцтва, транспарту і сувязі СССР
• Язаў Дзмітрый Цімафеевіч (1924—2020) — міністр абароны СССР.