Гер Манеліг

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

«Гер Манеліг» (шведск.: Herr Mannelig, літаральна Пан Манеліг) — сярэдневяковая скандынаўская народная балада. Арыгінальны тэкст напісаны на старанарвежскай мове, аднак, улічваючы, што ў той час гэтая мова быў распаўсюджана па ўсім Скандынаўскім паўвостраве, якая толькі пасля раскалолася на нарвежскую і шведскую, вызначыць канкрэтную прыналежнасць балады да нейкай краіны вельмі складана.

Балада расказвае пра жанчыну-тролічыху, якая была закахана ў рыцара Манеліга і жадала стаць чалавекам. Паводле распаўсюджанай у Скандынавіі легенды, троль мог стаць чалавекам, калі іншы чалавек пакахае яго. Аднак, нягледзячы на ўсе абяцаныя троліхай чароўныя дары, гер Манеліг адхіліў яе каханне, асабліва падкрэсліваючы, што троліха не з’яўлялася хрысціянкай.

Балада мае шэраг мелодый, якія мала адрозніваюцца паміж сабой, а таксама перакладзена на некалькі моў, у тым ліку англійскую, нямецкую, італьянскую, беларускую, рускую, чэшскую і іншыя. Сярод сучасных выканаўцаў гэтай балады можна назваць гурты Garmarna, Haggard, In Extremo, Litvintroll і іншыя.

Tэкст[правіць | правіць зыходнік]

Арыгінал на старашведскай мове


Bittida en morgon innan solen upprann
Innan foglarna började sjunga
Bergatrollet friade till fager ungersven
Hon hade en falskeliger tunga
Herr Mannelig herr Mannelig trolofven i mig
För det jag bjuder så gerna
I kunnen väl svara endast ja eller nej
Om i viljen eller ej:
Eder vill jag gifva de gångare tolf
Som gå uti rosendelunde
Aldrig har det varit någon sadel uppå dem
Ej heller betsel uti munnen
Eder vill jag gifva de qvarnarna tolf
Som stå mellan Tillö och Ternö
Stenarna de äro af rödaste gull
Och hjulen silfverbeslagna
Eder vill jag gifva ett förgyllande svärd
Som klingar utaf femton guldringar
Och strida huru I strida vill
Stridsplatsen skolen i väl vinna
Eder vill jag gifva en skjorta så ny
Den bästa I lysten att slita
Inte är hon sömnad av nål eller trå
Men virkat av silket det hvita
Sådana gåfvor toge jag väl emot
Om du vore en kristelig qvinna
Men nu så är du det värsta bergatroll
Af Neckens och djävulens stämma
Bergatrollet ut på dörren sprang
Hon rister och jämrar sig svåra
Hade jag fått den fager ungersven
Så hade jag mistat min plåga
Herr Mannelig herr Mannelig trolofven i mig
För det jag bjuder så gerna
I kunnen väl svara endast ja eller nej
Om i viljen eller ej
Творчы пераклад на беларускую групы Litvintroll


Аднойчы на світанку як сонца не ўзышло,
І ня чуць было спеваў птушыных,
Рыцара спаткала пачвара злая з гор -
Дачка брудных троляў хлуслівых.
Пан Манэліг, Пан Манэліг! Каханым будзь маім.
Атрымаеш ўсе скарбы зямныя!
Належаць буду я табе, А ты належаць мне.
Адкажы мне толькі: «так» ці «не»
Дванаццаць лепшых коней атрымаеш ад мяне,
Што гуляюць у горнай лагчыне.
Ніколі не ляжала сядла на іх спіне
І іх шпоры ніколі не білі.
Дванаццаць водных млынаў я падару табе
Што стаяць паміж Ціла і Тэрна
Іх жорны медзяныя захопяць цябе,
І іх колы аздоблены срэбрам.
Шаблю залатую я падару табе.
Чараўніцтвам яна абкавана.
Ёй ты пераможаш ворагаў сваіх,
Будзе слава табе і пашана
-
-
-
-
«Калі б царквой Хрыстовай хрышчона ты была,
Я бы ўзяў падарункі такія.
А ты пачвара брудная і Д’ябла дзіця,
Чэрці з пекла табе як радныя.»
Пачварына пабегла ў пячору да сябе,
У душы яе смутак і скруха:
«Каб гэты рыцар годны застаўся пры мне,
То прыйшоў бы канец ўсім пакутам…»
Пан Манэліг, Пан Манэліг! Каханым будзь маім.
Атрымаеш ўсе скарбы зямныя!
Належаць буду я табе, А ты належаць мне.
Адкажы мне толькі: «так» ці «не»

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]