Мажайск

Мажайск
Герб	Сцяг[d]
Краіна	Расія
Суб’ект федэрацыі	Маскоўская вобласць
Каардынаты	55°30′ пн. ш. 36°02′ у. д.HGЯO
Заснаваны	1231
Першая згадка	1231
Плошча	15 км²
Вышыня цэнтра	210 м
Насельніцтва	▼ 30 151 чалавек (2010)
Часавы пояс	UTC+03:00
Тэлефонны код	+7 49638
Паштовы індэкс	143200
Код АКАТП	46233501000
Афіцыйны сайт	gpmozhaysk.ru
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мажа́йск — горад на захадзе Маскоўскай вобласці, адміністрацыйны цэнтр Мажайскага раёна і гарадскога паселішча Мажайск. Насельніцтва 30,2 тыс. жыхароў (2010). Горад размешчаны ў верхнім цячэнні ракі Масква, за 4 км ад Мажайскага вадасховішча, за 110 км на захад ад Масквы.

Назва[правіць | правіць зыходнік]

Назва Мажайск ад балцкай назвы ракі Мажая, якая балцкага паходжання^[1].

Звязана з літоўскім mažas «малы». Літоўскія гідранімічныя аналагі — рачныя назвы тыпу Maž-upis, Mažiklis^[2].

Таго ж паходжання назвы рэк Можа (прыток дняпроўскага Бабра), Мажа (у басейне Прыпяці), Мажанка і Мажайка (прытокі Бярэзіны)^[3]. Дзве рэчкі з назвай «Мажайка» недалёка адна ад адной на левабярэжжы Верхняй Дзвіны (прымеркаваныя да самых вярхоў: адна — дзвінскай Велясы, другая — дзвінскай Мёжы).

Адпачатная назва мела выгляд *Mažaja або *Mažoja. Абодва пашыральнікі -aj-, -oj- вядомыя ў літоўскім назваўтварэнні, з імі могуць утварацца рачныя назвы аднаго кораня (Kamaja — Kamoja-Камайка^[4]). Пашыральнік -aj- і ў рачной назве Indraja. Пашыральнік -oj- часцейшы і ўжываецца ў літоўскім словаўтварэнні: pupa «боб» — pupojas «бабовае сцябло»^[5]. З іншым вакалізмам пашыральнік -j- у водных назвах тыпу Ілія, *Бабруя, Мярэя.

Назва ракі значыць «Малая (рака)».

Мажайск у складзе шэрагу гарадоў з назвамі балцкага гідранімічнага паходжання, што дугой атачаюць Маскву з заходняга боку (Валакаламск, Руза, Вярэя, Нара-Фамінск, Серпухаў)^[6].

Славутасці[правіць | правіць зыходнік]

Нова-Мікольскі сабор пачатку XIX ст.

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

↑ В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35—36.
↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 208.
↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 195, 196.
↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 144.
↑ P. Skardžius. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1996. C. 85—89.
↑ В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35—36.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Мажайск // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 501. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мажайск

[1] В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35—36.

[2] A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 208.

[3] В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 195, 196.

[4] A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 144.

[5] P. Skardžius. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1996. C. 85—89.

[6] В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35—36.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая расійская (старая версія) · Вялікая савецкая (1 выд.) · Бракгаўза і Эфрона · Ваенная Сыціна · Малы Бракгаўза і Эфрона · Новы
Нарматыўны кантроль	GND: 4375685-2 · LCCN: n80162946 · NKC: ge577303 · SUDOC: 066511402 · VIAF: 131353386