Каталог Глізэ

КАТАЛОГ ГЛІ́ЗЭ (англ.: Gliese Catalogue, азначэнні Gl, GJ), зорны каталог, які пералічвае ўсе вядомыя зоркі да адлегласці 25 парсекаў ад Сонца.

Каталог упершыню быў складзены Вільгельмам Глізэ і апублікаваны пад назвай «Каталог найбліжэйшых зорак» (англ.: Catalogue of Nearby Stars) у 1957. Каталог змяшчаў даныя на 915 зорак і падвойных зорак з 1094 складнікамі на адлегласцях да 20 пс (паралакс 0,050") на эпоху 1950.0. Зоркі азначаліся цэлымі парадкавымі нумарамі (1—915) ў парадку прамых узыходжанняў, складнікі падвойных і множных зорак дадаткова азначаліся суфіксам-лацінскай літарай. Для азначэння прыналежнасці складнікаў да каталогу дадаткова ўжываецца прэфікс Gl.

Другое выданне было апублікавана В. Глізэ ў 1969, і ўтрымлівала дапоўненыя і ўдакладненыя да 1968 даныя на 1529 зорак і сістэм з 1890 складнікамі на адлегласцях да 25 пс (паралакс 0,045") на эпоху 1950.0. Усе зоркі з першага выдання засталіся ў каталогу, нават калі ўдакладненыя даныя выводзілі іх за межы каталогу. Новаўведзеныя зоркі азначаліся нумарамі з дадатковай дзесятковай дробавай часткай (напрыклад, 22.1), каб узгадняцца з парадкам першага выдання. Прэфікс аб'ектаў каталогу як у першым выданні.

Было таксама выдадзена старонняе «Пашырэнне каталогу Глізэ» (Woolley, Epps, Penston, Pocock, 1970), з нумарамі 9001—9850.

Пазней В. Глізэ і Гартмут Ярайс (Hartmut Jahreiß) апублікавалі (1979) дапаўненне да каталогу (англ.: Nearby Star Data Published 1969–1978) з нумарнымі азначэннямі складнікаў у дыяпазонах 1000—1294 і 2001—2159. У дыяпазон 1000—1294 змешчаны бліжэйшыя зоркі, а ў 2001—2159 — меркаваныя бліжэйшыя зоркі. Для азначэння прыналежнасці складнікаў да каталогу быў выкарыстаны прэфікс GJ, але сустракаюцца і азначэнні аб'ектаў Gl з прэфіксам GJ, што не з'яўляецца памылкай, бо дыяпазоны не перакрываюцца.

Папярэдняя версія трэцяга выдання каталогу была апублікавана В. Глізэ і Г. Ярайсам у 1991 (англ.: Preliminary Version of the Third Catalogue of Nearby Stars), і утрымлівае даныя на 3803 зоркі. 1388 новых зорак у ім маюць неафіцыйныя, «безназоўныя» (англ.: "no name" або NN) нумары 3001—4388, якія, аднак, у наш час ужываюцца нароўні з афіцыйнымі.

Трэцяе выданне дзейнічае і ў наш час.

Першае выданне (1957) таксама азначаецца CNS1 (ад скарочанай англійскай назвы), другое (1969) — CNS2, папярэдняе трэцяе (1991) — CNS3.

Сонца, хоць і пералічваецца ў гэтым каталогу з парадкавым нумарам 1, але ўласнага азначэння ў фармаце каталогу не мае.

У Сеціве

• Каталог Глізэ на пляцоўцы Астранамічнага інстытуту ў Гайдэльбергу