Лагойская ткацкая фабрыка
| Помнік грамадзянскай архітэктуры | |
| Лагойская ткацкая фабрыка | |
|---|---|
.jpg) Будынак фабрыкі ў 1944-1949 гадах | |
| 54°12′03,62″ пн. ш. 27°51′00,79″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Горад | Лагойск |
| Архітэктурны стыль | класіцызм |
| Заснавальнік | Канстанцін Тышкевіч |
| Дата заснавання | 1837 |
| Дата скасавання | 1856 |
| Статус | ахоўваецца дзяржавай |
 |
|
Лагойская ткацкая фабрыка, Лагойская палатняна-папяровая мануфактура — былое прыватнаўладальніцкае прадпрыемства па вытворчасці тканін ў мястэчку Лагойск. Дзейнічала ў 1837—1856 гг.[1]
Знаходзіцца ў цэнтры горада, на рагу гістарычных Плешчаніцкай і Мікольскай вуліц (цяпер — вуліца Савецкая, 9).
Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь як адзін з фрагментаў сядзібы Тышкевічаў.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
У 1837 годзе Канстанцін Тышкевіч заснаваў у Лагойску прадпрыемства па вытворчасці тканін, якое працавала да 1856 года[1]. Выпускала палатно, баваўняныя і льняныя хусцінкі.
У справаздачы мінскага губернатара за 1842 г. адзначаецца, што палатняная фабрыка ў мястэчку Лагойск вырабляе тавару на 5770 рублёў у год, які знаходзіць збыт часткова на тэрыторыі губерні, часткова — пастаўляецца ў Рыгу, адкуль, магчама, ішла далей на экспарт.
.jpg)
У краязнаўчым нарысе Паўла Шпілеўскага «Падарожжа па Палессі і беларускім краі», упершыню надрукаваным у Санкт-Пецярбургу ў славутым часопісе «Современник» («Сучаснік») у 1853—1855 гг., гэта прадпрыемства апісваецца так:
|
Лагойск славіцца фабрыкай папяровых і ільняных вырабаў, заснаванай графам Канстанцінам Тышкевічам у 1837 годзе, якая зараз дайшла да пэўнай ступені дасканаласці: на ёй 50 станкоў, якія за год вырабляюць ад 800 да 900 аршын папяровых (баваўняных) і ільняных тканін на суму ад 20 000 да 25 000 рублёў срэбрам. Ільняная пража для фабрыкі закупаецца ў Мінскай губерні, а папяровая выпісваецца з Англіі (з Манчэстэра)[2]. | 
|
У 1859 г. мела 12 станкоў і 2 машыны. Тканіны выпускаліся як грубыя, так і найтанчэйшыя, што сведчыць аб высокім узроўні якасці. Выпускала да 50 і больш тысячаў аршынаў палатна рознага колеру і ўзору.
Акрамя іншаземцаў, запрошаных з Германіі, на фабрыцы працавала 80 мужчын і 5 жанчын[3].
Пазней у будынку фабрыкі месцілася яўрэйская, а пасля беларуская школа. У цяперашні час прыстасаваны пад жылы дом.
Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]
Фабрыка пабудавана ў стылі класіцызму з брусавага дрэва на высокім мураваным падмурку, даўжынёю 37, шырынёй 11 аршын. Дах гонтавы. Пабудова ў плане Г-падобная. Асноўны аб'ём — аднапавярховы, бакавы — двухпавярховы з верандай. Закот веранды аздоблены разным узорам[4].
Зноскі
- ↑ а б Лагойск // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Лагойскага раёна. У 2 кнігах. Кн. 2-я. — Мн.: БелЭн, 2004. С. 398.
- ↑ Насевіч, Вячаслаў. У складзе Расійскай імперыі . «Персанальны сайт беларускага гісторыка Вячаслава Насевіча». Праверана 1 лютага 2011.
- ↑ Канстанцін Тышкевіч . «Віртуальны музей горада Лагойска». Праверана 1 лютага 2011.
- ↑ Інвентарнае апісанне маёнтка Лагойск . «Віртуальны музей горада Лагойска». Праверана 1 лютага 2011.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Лагойскага раёна. У 2 кнігах. Кн. 1-я. — Мн., 2003.
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Лагойскага раёна. У 2 кнігах. Кн. 2-я / Рэд. кал. Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э.Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2004. — 488 с.
- Шпілеўскі П. Падарожжа па Палессі і Беларускім Краі. Мінск, 1993 (перавыдадзена ў 2003).
- Лагойская палатняна-папяровая мануфактура // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9). — С. 91.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Фотаздымкі ткацкай фабрыкі. Сучасны стан.. «Глобус Беларусі». Праверана 1 лютага 2011.
- Лагойская ткацкая фабрыка на сайце «Архіварта»