Леапольд Іозеф Даўн

Леапольд Іозеф фон Даўн
ням.: Leopold Joseph von Daun
Помнік у Вене
Дата нараджэння	24 верасня 1705(1705-09-24)
Месца нараджэння	Вена, Габсбургская манархія
Дата смерці	5 лютага 1766(1766-02-05)[…] (60 гадоў)
Месца смерці	Вена, Габсбургская манархія
Месца пахавання	Augustinian Church[d]
Бацька	Вірых Філіп фон Даўн
Маці	Maria Barbara, Gräfin zu Herberstein[d]
Дзеці	Maria Theresia, Gräfin von und zu Daun[d]
Грамадзянства	Свяшчэнная Рымская імперыя
Прыналежнасць	Свяшчэнная Рымская імперыя
Род войскаў	Army of the Holy Roman Empire[d]
Званне	Генералісімус
Камандаваў	галоўнакамандуючы аўстрыйскімі войскамі
Бітвы/войны	Вайна за польскую спадчыну Сямігадовая вайна
Узнагароды і званні
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Граф Леапольд Іозеф фон Даўн, князь Тыяна (ням.: Leopold Joseph Graf Daun, Furst von Thiano; 24 верасня 1705, Вена, Аўстрыя — 5 лютага 1766, Вена) — аўстрыйскі военачальнік, фельдмаршал, прэзідэнт гофкрыгсрата (1762—1766). З 1758 па 1763гады — галоўнакамандуючы аўстрыйскімі войскамі ў Сямігадовай вайне. Цесць маркіза Памбала.

Біяграфія

Насуперак жаданню бацькі, графа Вірыха Філіпа фон Даўна, таксама аўстрыйскага фельдмаршала, зрабіць з сына святара, паступіў на ваенную службу. Атрымаў баявое хрышчэнне на вайне супраць іспанцаў у Сіцыліі ў 1718 годзе. Роднасныя сувязі палегчылі хуткую кар’еру: у 1734—1735 гадах у Італіі ён ужо палкоўнік пад кіраўніцтвам уласнага бацькі, у вайне супраць турак 1737—1739 — генерал-маёр.

У Вайне за аўстрыйскую спадчыну здолеў адрозніцца ў бітвах пры Хохенфрыдбергу і Соары, быў узведзены ў генерал-фельдцэйхмайстары.

Пасля вайны ўзначаліў рэарганізацыю аўстрыйскай арміі, падарыўшы ёй у 1749 годзе адзіны статут, а ў 1751 годзе — Ваенную акадэмію, стаўшы яе першым дырэктарам. У 1753 годзе ўзнагароджваецца Ордэнам Залатога руна, у 1754 годзе быў узведзены ў фельдмаршалы. Праз сваю жонку, удаву графа Носціца, меў моцныя сувязі пры двары, карыстаўся нязменнымі прыхільнасцю і даверам Марыі Тэрэзіі.

Сямігадовую вайну сустрэў у Маравіі. Прыйдучы на дапамогу аўстрыйцам, абложаным у Празе, разбіў 18 чэрвеня 1757 года прусакоў пры Коліне. Фрыдрыху прыйшлося, пасля прайгранай бітвы, пакінуць Багемію. Перамога пры Коліне разбурыла міф пра непераможнасць прускага караля. У адзначэнне яе Марыяй Тэрэзіяй быў заснаваны ордэн, які атрымаў яе імя. Першым з 20 военачальнікаў, якія атрымалі Вялікі крыж гэтага ордэна за ўсю гісторыю Аўстрыі, стаў фельдмаршал Даўн. Пасля таго, як, у выніку разгромнага паражэння пры Лейтэне 5 снежня 1757 года, прынц Латарынгскі склаў з сябе камандаванне аўстрыйскімі войскамі, становіцца галоўнакамандуючым.

З імем Даўна звязана перамога над прускімі войскамі пры Хохкірсе 14 кастрычніка 1758 года, не выкарыстаная ім самім з-за ўласцівай яму празмернай асцярожнасці, паланенне корпуса Фінка ў бітве пры Максене 20 лістапада 1759 года. Апошняй бітвай, якой Даўн кіраваў асабіста, быў паранены і пацярпеў паражэнне, была бітва пры Торгау 5 лістапада 1760 года . Адбыўшы для папраўкі ў Вену, адсутнічаў у дзеючай арміі да 1762 года.

Стаўшы яшчэ падчас вайны прэзідэнтам гофкрыгсрата, пасля вайны і да самай смерці ў 1766 годзе, працягваў распачатую ім у 40-я гады працу па рэарганізацыі аўстрыйскай арміі.

Быў майстрам тактыкі, манеўравання, меў славу выдатнага арганізатара, вайскавода, чые рашэнні былі заўсёды ўзважаны і да апошніх дэталяў прадуманы. Адваротным бокам гэтых якасцей з’яўляліся нерашучасць і марудлівасць, якія прыводзілі нярэдка да невыкарыстання, як гэта здарылася, напрыклад, пры Хохкірсе, спрыяльных магчымасцей для развіцця поспеху. Сучаснікамі быў празваны аўстрыйскім Фабіем Кунктатарам. У асобе «непрадказальнага» Фрыдрыха, які прадстаўляў новую школу вайскаводніцкага мастацтва, меў небяспечнага праціўніка, перад якім нярэдка пасаваў. Рускімі саюзнікамі небеспадстаўна вінаваціўся ў імкненні выйграць вайну рускай крывёй. Зайздросцячы Лаўдану, чыя папулярнасць у аўстрыйскіх войсках была вышэйшай за яго ўласную, у процівагу ўсяляк спрыяў кар’еры і ўзвышэнню Ласі, які і стаў яго пераемнікам на пасадзе прэзідэнта гофкрыгсрата.

Літаратура

• Даун, полководцы // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Allgemeine Deutsche Biographie, Band 4, Leipzig 1876.
• Hirtenfeld, Joseph: Der Militär-Maria-Theresien-Orden und seine Mitglieder, Wien 1857.
• Thadden, Franz-Lorenz von: Feldmarschall Daun, Maria Theresias größter Feldherr, München, Wien 1967.

Спасылкі

• Біяграфія Фельдмаршала Даўна (1705—1766)