П’езаэлектрычны эфект

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
(Пасля перасылкі з П'езаэлектрычны эфект)
Стварэнне электрычнага напружання п’езаэлектрыкам. Амплітуда ваганняў дыска павялічана дзеля нагляднасці.

П’езаэлектрычны эфект — эфект узнікнення палярызацыі дыэлектрыка пад уздзеяннем механічных напружанняў (прамы п’езаэлектрычны эфект). Існуе і адваротны п’езаэлектрычны эфект — узнікненне механічных дэфармацый пад уздзеяннем электрычнага поля.

Прамы і адваротны п’езаэлектрычныя эфекты назіраюцца ў адных і тых жа крышталях — п’езаэлектрыках. Прамы эфект адкрыты братамі Жакам і П’ерам Кюры ў 1880 г.[1] Адваротны эфект быў прадбачаны ў 1881 г. Ліпманам на аснове тэрмадынамічных меркаванняў і ў тым жа годзе эксперыментальна пацверджаны братамі Кюры.

П’езаэфект нельга блытаць з электрастрыкцыяй. У адрозненне ад электрастрыкцыі, прамы п’езаэфект назіраецца толькі ў крышталях без цэнтра сіметрыі. Хоць у класе 432 кубічнай сінгоніі няма цэнтра сіметрыі, п’езаэлектрычнасць у ім таксама немагчыма. Такім чынам, п’езафект можа назірацца ў дыэлектрычных крышталяў, якія належаць толькі да аднаго з 20 класаў кропкавых груп.

Выкарыстанне п’езаэфекта ў тэхніцы[правіць | правіць зыходнік]

Прамы п’езаэфект выкарыстаны:

  • у запальнічках, для атрымання высокага напружання на разрадніку да іскравога прабою паветра;
  • у датчыках у якасці адчувальнага да фізічнага ўздзеяння элемента (чым большая сіла, тым вышэйшае напружанне на кантактах), напрыклад, у сілавымяральных датчыках і датчыках ціску вадкасцяў і газаў;
  • у якасці адчувальнага элемента ў мікрафонах, гідрафонах, галоўках гуказдымальніка электрафонаў, прыёмных элементаў санараў;
  • у кантактным п’езаэлектрычным узрывальніку (напрыклад да зарадаў РПГ-7).

Адваротны п’езаэлектрычны эфект выкарыстаны:

Прамы і адваротны эфект адначасова:

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Иоффе АФ (1956). "Пьер Кюри". УФН. 58 (4): 572–9.
  2. Development of Piezoelectric Microactuator for HDD Head (англ.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 26 ліпеня 2012. Праверана 12 лютага 2012.