Расійская камуністычная рабочая партыя — Расійская партыя камуністаў

Расійская камуністычная рабочая партыя — Расійская партыя камуністаў
Российская коммунистическая рабочая партия — Российская партия коммунистов
Лідар	Першы сакратар ЦК — Віктар Цюлькін
Заснавальнік	Russian Communist Workers Party[d] і Russian Party of Communists[d]
Дата заснавання	27 кастрычніка 2001
Дата роспуску	2007
Штаб-кватэра	горад Ленінград, Расія
Краіна	Расія
Ідэалогія	марксізм-ленінізм, бальшавізм
Інтэрнацыянал	Міжнародная сустрэча камуністычных і рабочых партый[d] Initiative of Communist and Workers' Parties[d]
Саюзнікі і блокі	РКСМ(б), КПРФ, Левы фронт, АВН, РОТ-Фронт
Колькасць членаў	50 000
Дэвіз	Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!
Гімн	Інтэрнацыянал
Сайт	rkrp-rpk.ru
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Расійская камуністычная рабочая партыя — Расійская партыя камуністаў (РКРП-РПК, неафіцыйна таксама Расійская камуністычная рабочая партыя — Рэвалюцыйная партыя камуністаў) — камуністычная партыя ў Расіі, створана ў 2001 годзе як аб’яднанне дзвюх партый — РКРП і РПК. Другая па колькасці камуністычная партыя ў Расіі пасля КПРФ. Органы партыі — газеты «Трудовая Россия» і «Мысль», тэарэтычны часопіс «Советский Союз».

Гісторыя

Гісторыя РКРП да аб'яднання

Папярэднік РКРП — Рух камуністычнай ініцыятывы (РКІ) паўстала як аб’яднанне прыхільнікаў утварэння Расійскай Кампартыі ў складзе КПСС на платформе Аб’яднанага фронту працаўнікоў (АФП).

На XXVIII з’ездзе КПСС адзін з заснавальнікаў руху камуністаў-ініцыятыўнікаў, эканаміст Аляксей Сяргеяў, быў абраны ў ЦК КПСС. Шэраг актыўных дзеячаў Ініцыятыўнага з’езду патрапіў у ЦК Кампартыі РСФСР (В. Цюлькін, Віктар Абавязкаў, Аляксандр Золатаў, Іван Балтоўскі, Лідзія Калініна і інш.).

11-12 студзеня 1991 сумесны пленум Аргбюро і Цэнтральнай Кантрольнай камісіі Ініцыятыўнага з'езду камуністаў Расіі сфарміраваў працоўную групу па падрыхтоўцы праекта IV Праграмы КПСС.

20-21 красавіка 1991 у Ленінградзе і 29-30 чэрвеня ў Маскве ў два этапу прайшоў II Ініцыятыўны з’езд. Была прынята рэзалюцыя пра «палітычны недавер антынароднаму курсу, які праводзіцца антыкамуністычнай фракцыяй Гарбачова» і прынята рашэнне патрабаваць адстаўкі М. С. Гарбачова з паста Генеральнага сакратара КПСС. Афіцыйна зацвердзілася найменне Рух камуністычнай ініцыятывы (РКІ) для ўдзельнікаў Ініцыятыўных з’ездаў РКП і было прынята рашэнне пра пераўтварэнне Руху з расійскага ва Усесаюзнае. З’езд падтрымаў вылучэнне Аб’яднаным фронтам працаўнікоў (АФП) кандыдатам у Прэзідэнты РСФСР прафесара Аляксея Сяргеява. Бо РКІ не сабрала неабходнага для вылучэння колькасці подпісаў, А. Сяргеяў прыняў прапанову генерала Альберта Макашова балатавацца разам з ім у якасці кандыдата ў віцэ-прэзідэнты.

На прэзідэнцкіх выбарах 12 чэрвеня 1991 пары Макашоў-Сяргеяў набрала меней 4% галасоў (каля 3 мільёнаў чалавек), апынуўшыся ў спісе з 6 прэтэндэнтаў на перадапошнім месцы.

Усярэдзіне РКІ пазначылася два крыла: радыкальнае, бліжэйшае да сталінісцкага «Адзінства» (Міхась Папоў, А. Золатаў, В. Абавязкаў, Віктар Анпілаў) і адносна ўмеранае (Рычард Касалапаў). Адпаведна з’явіліся два праекта праграмных дакументаў, падрыхтаваныя дзвюма працоўнымі групамі.

Падчас другога этапу II з’езду РКІ быў ухвалены праект Праграмы КПСС, падрыхтаваны працоўнай групай пад кіраўніцтвам Касалапава. Пасля забароны КПСС расійскія ўдзельнікі РКІ ў жніўні-верасні 1991 стварылі Аргкамітэт устаноўчага з’езду Расійскай камуністычнай рабочай партыі (РКРП).

Маскоўская падрыхтоўчая канферэнцыя РКРП прайшла 17 лістапада 1991 г. у ДК «Гарбаткі». На канферэнцыі прысутнічала 246 дэлегатаў — з РКІ, АФП, «Адзінствы». Была створана МАК — Маскоўская арганізацыя камуністаў, абрана аргбюро МАК на чале з 1-м сакратаром В. Анпілавым і дэлегаты на Устаноўчы з’езд.

I этап Устаноўчага з’езду РКРП адбыўся 23-24 лістапада 1991 г. у Екацярынбургу. Прысутнічала 525 дэлегатаў з усіх абласцей Расіі. З’езд прыняў Праграмную заяву (праект Р. Касалапава), абраў Цэнтральны Камітэт (ЦК) з 85 чалавек, чатырох кандыдатаў у члены ЦК, 15 членаў Цэнтральнай кантрольнай камісіі. У ЦК увайшлі В. Цюлькін, А. Сяргеяў, М. Папоў, В. Анпілаў, Юрый Цярэнцьеў, А. Макашоў, Теймураз Аваліані, Р. Касалапаў, А. Золатаў, народны дэпутат Расіі Юрый Слабодкін і інш.

Пасля з’езду на абласных канферэнцыях і пленумах абраны абласныя камітэты і іх сакратары, у тым ліку 1-ы сакратар Маскоўскага камітэта В. Анпілаў і 1-ы сакратар Ленінградскага (Санкт-Пецярбургскага) камітэта Ю. Цярэнцьеў.

З восені 1991 гады РКРП стала ствараць пад сваім кіраўніцтвам шырокі пракамуністычны рух «Працоўная Расія».

5-6 студзеня 1992 на пленуме ЦК у Санкт-Пецярбургу было абрана некалькі сакратароў ЦК, якія склалі калектыўны орган — Аргбюро ЦК, што вядзе ролю ў якім стаў гуляць сакратар ЦК РКРП па арганізацыйных пытаннях В. Цюлькін.

Напачатку сакавіка 1992 гады РКРП уступіла ў «Аб’яднаную апазіцыю» (АА) — кааліцыю шэрагу камуністычных і нацыянал-патрыятычных груповак, на аснове якой у кастрычніку 1992 года быў створаны Фронт нацыянальнага выратавання (ФНВ). У ФНВ РКРП не ўвайшла.

У маі 1992 г. Міністэрства юстыцыі Расіі зрабіла РКРП афіцыйнае папярэджанне (за прынятую ЦК РКРП «Праграму экстраных дзеянняў»).

Улетку-ўвосень 1992 г. у РКРП узмацнілася радыкальнае крыло. Ліпеньскі і вераснёвы пленумы ЦК РКРП ухвалілі «ленінградскі» праект Праграмы (М. Папова), а не «маскоўскі» (Р. Касалапава). Радыкальнае крыло (В. Анпілаў, М. Папоў) выступіла таксама супраць спроб Р. Касалапава ўцягнуць РКРП і «Працоўную Расію» ў саюз з «правымі» — Міхасём Астаф’евым, Іллёй Канстанцінавым, Уладзімірам Ісакавым у рамках ФНВ.

5-6 снежня 1992 у Чалябінску адбыўся 2-й этап Устаноўчага з’езду РКРП, у якім удзельнічала 278 дэлегатаў ад абвешчанай (але сумнеўнай) лічбы 80 тысяч членаў РКРП.

З’езд праходзіў пад старшынствам члена Аргбюро ЦК В. Цюлькіна. Самарская і некаторыя іншыя дэлегацыі прапанавалі ўзнавіць адзіную КПСС (тэкст падпісаў, у сумленнасці, А. Макашоў), аднак іх не падтрымалі. Са складу ЦК было выведзена 12 чалавек, у тым ліку Р. Касалапаў, Уладзімір Якушаў і Іля Епіщева — за ўваходжанне без санкцыі партыі ў кіраўнічыя органы ФНВ. Было абрана ў ЦК дадаткова 28 чалавек, непасрэдна злучаных з вытворчасцю. У ЦКК дадаткова абрана 18 працоўных. У аргбюро ЦК увайшлі: В. Анпілаў, А. Золатаў, Зміцер Ігошын (Ніжні Ноўгарад), С. Крупенько (Новасібірск), Н. Палаводаў, Н. Сарвараў (Екацярынбург), А. Сяргеяў, Ю. Цярэнцьеў, Яўген Цімафеяў (Ленінград), В. Цюлькін, Васіль Шышкареў.

На з’ездзе прыхільнікі Р. Касалапава ўтварылі «Ленінскую платформу РКРП» («За аб’яднанне камуністаў»).

7 сакавіка 1993 генералы А. Макашоў і Міхась Цітоў падпісалі заяву (апублікаванае ў «Савецкай Расіі» 13 сакавіка) пра выйсце з ЦК РКРП і з партыі па чынніках, выкладзеным у чатырох пунктах: «правадырызм М. В. Папова, В. І. Анпілова, А. А. Сяргеява, А. В. Золатава і інш.», адрыў РКРП ад патрыятычнага руху, падхалімаж і глыбокая пашана Анпілаву ў Маскоўскай арганізацыі, хібнае рашэнне чалябінскага з’езду не ўдзельнічаць у аднаўленчым з’ездзе КП РФ.

13 лютага 1993 члены РКРП прынялі ўдзел у першым дне Надзвычайнага аднаўленчага з’езду Кампартыі РСФСР (КПРФ, «партыі Зюганава»), але пакінулі з’езд, абвясціўшы РКРП адзіным правапераемнікам старой Кампартыі РСФСР. «Ленінская платформа» Р. Касалапава перайшла з РКРП у КПРФ.

26-27 сакавіка 1993 РКРП у якасці назіральніка прыняла ўдзел у XXIX з’ездзе КПСС, на якім быў утвораны Саюз Камуністычных партый — Камуністычная партыя Савецкага Саюза (СКП-КПСС, „партыя Шэніна“), а пасля ўвайшла ў СКП-КПСС у якасці асацыяванага члена.

Пасля разгону ў кастрычніку 1993 З’езду народных дэпутатаў Расіі, часавай забароны РКРП за актыўны ўдзел у падзеях 21 верасня — 4 кастрычніка 1993 гады і арышту першага сакратара Маскоўскага камітэта РКРП В. Анпілава маскоўскую арганізацыю РКРП узначальваў выканаўца абавязкаў першага сакратара МК Уладзімір Гусеў.

У сентябре-кастрычніку 1993 г. адзін з лідараў РКРП, сакратар Аргбюро ЦК М. Папоў прапанаваў стварыць паралельную легальную партыю пад новай назвай («Рабоча-сялянская Расійская партыя») з захаваннем ранейшай абрэвіятуры. Папова падтрымалі Е. Цімафеяў, В. Абавязкаў, Д. Ігошын, В. Шышкареў, А. Золатаў і інш.

На II з’ездзе РКРП 3-4 снежня 1993 у Чалябінску (які праходзіў без В. Анпілава), В. Цюлькін быў абраны 1-м сакратаром Аргбюро. З’езд засудзіў план М. Папова як «дапамаганне антынароднаму рэжыму» і абраў новы склад Аргбюро ЦК, у які не ўвайшлі М. Папоў і яго аднадумцы. Адначасова з гэтым 4-5 снежня 1993 у Ніжнім Ноўгарадзе прайшоў Устаноўчы з’езд Рабоче-сялянскай расійскай партыі (РКРП-2) на чале з М. Паповым.

Выбары ў Федэральны Збор 12 снежня 1993 гады РКРП афіцыйна байкатавала (але В. Цюлькін тым не менш балатаваўся па аднамандатнай акрузе ў Санкт-Пецярбургу, прайграўшы выбары).

На выбарах 1994 гады ў Думу/Заканадаўчы збор Санкт-Пецярбурга РКРП выступала разам з КПРФ у блоку «Камуністы Ленінграда», Ю. Цярэнцьеў і Барыс Борнелінер сталі дэпутатамі Заканадаўчага збору.

На выбарах у Заканадаўчы збор Санкт-Пецярбурга ў лістапада-снежні 1998 РКРП і КПРФ выступалі ў блоку «Камуністы Ленінграда». У другім туры дэпутатамі ЗЗ сталі 6 кандыдатаў блока, у тым ліку член РКРП Б. Бронелінер (1 — член КПРФ, 4 — беспартыйныя; пяць дэпутатаў блока ўтварылі фракцыю «Народаўладдзе»).

17-18 снежня 1994 у Маскве прайшоў III з’езд РКРП, па выніках якога зацвердзіўся баланс сіл усярэдзіне партыі паміж групоўкамі В. Цюлькіна і В. Анпілава. Апроч асабістага суперніцтва, групоўкі мелі некаторыя ідэйныя адрозненні: В. Цюлькін лічыўся хутчэй інтэрнацыяналістам, чым нацыянал-бальшавіком, больш умераным і схільным да саюза з КПРФ Зюганава, В. Анпілаў — сталіністам, нацыянал-бальшавіком і радыкалам. Быў абраны новы склад ЦК з 82 чалавек, Аргбюро ЦК (16 чалавек), 1-ы сакратар ЦК (В. Цюлькін), сакратары ЦК (Ю. Цярэнцьеў, В. Анпілаў, Барыс Ячменеў), Цэнтральная кантрольная камісіі (старшыня — В. Аляксеяў), кіраўнік справамі ЦК (Вальтазар Кнодель).

Улетку 1995 гады РКРП з’явілася адным з ініцыятараў стварэння выбарчага блока «Камуністы — Працоўная Расія — За Савецкі Саюз», на выбарах 17 снежня 1995 гады атрымалага 4,53% галасоў.

18-19 сакавіка 1995 у Екацярынбургу адбыўся пленум ЦК РКРП. На пленуме абмяркоўвалася пытанне пра падрыхтоўку да выбараў у Дзярждуму. Было вырашана стварыць блок пад назвай «Камуністы — Працоўная Расія». Ідэя стварэння блока з КПРФ была адпрэчана.

У траўні-чэрвені 1995 РКРП сумесна з іншымі дробнымі кампартыямі і Рухам «Працоўная Расія» ўтварыла блок «Камуністы — Працоўная Расія — За Савецкі Саюз».

На выбарах у Дзяржаўную Думу 17 снежня 1995 блок не пераадолеў 5-працэнтавага бар’ера, атрымаўшы 3 137 406 галасоў (4,53 %). Найвялікую падтрымку на выбарах 19 снежня 1995 блок «Камуністы — Працоўная Расія — За Савецкі Саюз» атрымаў у Цюменскай вобласці (12,13 %, 2-е месца пасля КПРФ), у Яўрэйскай АТ (8,46 %), ва Удмуртыі (8,42 %), Усць-Ардынскай Бурацкай аўтаномнай акрузе (8,32 %), у Чыцінскай вобласці (8,29 %), ва Ульянаўскай вобласці (8,29 %), у Бураціі (7,87 %), Рэспубліцы Горны Алтай (7,64 %), Татарыі (7,35 %), Агінскай Бурацкай акрузе (7,25 %), у Кіраўскай вобласці (6,96 %), у Краснадарскім краі (6,46 %), Курганскай вобласці (6,31 %), Ленінградскай вобласці (6,31 %), у Хакасіі (5,97 %), у Астраханскай вобласці (6,00 %), у Амурскай вобласці (5,79 %), у Саратаўскай вобласці (5,79 %), Стаўрапальскім краі (5,63 %), у Варонежскай вобласці (5,66 %), у Іркуцкай вобласці (5,54 %).

Па мажарытарнай акрузе прайшоў адзін вылучэнец блока, член РКРП Уладзімір Грыгор’еў (Всеволожская акруга № 99, Ленінградская вобласць; 10,44% галасоў). У Думе В. Грыгор’еў уступіў у дэпутацкую групу «Народаўладдзе» (лідары — Мікалай Рыжков і Сяргей Бабурін).

Пасля выбараў у Дзяржаўную Думу групоўкі Анпілава і Цюлькіна памяняліся месцамі ў тактыцы і ступені радыкалізму. В. Анпілаў адназначна выступіў за саюз з КПРФ і падпісаў (ад імя «Працоўнай Расіі») Дамову пра падтрымку на выбарах прэзідэнта РФ кандыдатуры Генадзя Зюганава. Пункт гледжання В. Цюлькіна складалася ў тым, што КПРФ павінна выставіць кандыдатуру на пост прэзідэнта з улікам меркавання РКРП (гэта значыць прапанаваць больш прымальнага для радыкалаў, чым Г. Зюганаў, кандыдата).

На V з’ездзе РКРП у канцы красавіка 1996 фактычна перамаглі прыхільнікі В. Цюлькіна. 1-м сакратаром быў ізноў абраны В. Цюлькін, сакратарамі ЦК — Ю. Цярэнцьеў і Б. Ячменеў. В. Анпілаў быў адхілены ад пасады сакратара ЦК (застаўшыся членам Аргбюро ЦК), а яго газета «Молнія» пазбаўлена партыйнага фінансавання і статуту друкаванага органа ЦК.

З нагоды прэзідэнцкіх выбараў было прынята рашэнне даручыць ЦК скласці з ЦК КПРФ дамову пра сумесныя дзеянні ў перадвыбарнай барацьбе і толькі пасля гэтага падпісаць Дамову пра падтрымку кандыдатуры Генадзя Зюганава. У канчатковым рахунку РКРП падтрымала кандыдатуру Г. Зюганава, хоць і не падпісала Дамову пра ўваходжанне ў Блок народна-патрыятычных сіл.

На пленуме ЦК у ліпені 1996 было прынята рашэнне пра здыманне В. Анпілава з паста 1-га сакратара Маскоўскага камітэта (МК) РКРП і пра перарэгістрацыю Маскоўскай арганізацыі партыі. Новым 1-м сакратаром МК быў абраны Аляксей Сяргеяў.

Не прызнаўшы гэтага рашэння, В. Анпілаў стварыў паралельную Маскоўскую арганізацыю РКРП(б), за што пастановай Аб'яднанага Пленума МК і МКК РКРП 18 верасня 1996 выключаны з РКРП з фармулёўкай «за адкрытае процідзеянне выкананню рашэнняў V з'езду партыі ў Маскоўскай арганізацыі і асабістае непадпарадкаванне ім,… за скажэнне і ўтойванне ад партыйнай арганізацыі часткі матэрыялаў і рашэнняў З'езду і Пленума, за арганізацыю фракцыі ў РКРП…».

РКРП не ўвайшла ў створаны ў жніўні 1996 Народна-патрыятычны саюз Расіі (НПСР). У кастрычніку 1996 гады РКРП і іншыя камуністычныя арганізацыі, якія не ўвайшлі ў НПСР, (Саюз афіцэраў, РПК, РКП) утварылі кааліцыйны Рух камуністычных і сацыялістычных сіл (РКСС) «Савецкая Радзіма». У 1997 г. РКРП і Саюз афіцэраў адышлі ад РКСС «Савецкая Радзіма».

На VI з’ездзе РКРП 29-30 сакавіка 1997 было прынята рашэнне ўвесці ў дзейсную Праграму слова «Улада працаўнікоў у форме Саветаў, за якую змагаецца РКРП, па сваёй класавай сутнасці не можа быць нічым іншым, як дыктатурай пралетарыята». Былі тавкже прыняты чарговыя рэдакцыйныя змены ў статуце.

У Маскоўскай арганізацыі РКРП пасля размежавання з В. Анпілавым і яго прыхільнікамі пачалася барацьба дзвюх груповак — леварадыкальнай групы Барыса Гунько — Паўла Былеўскага (Першага сакратара ЦК РКСМ(б), рэдактара газеты «Бумбараш-2017») і больш умеранай на чале з Валерам Подгузовым, да якой прылягаў таксама 1-ы сакратар МК РКРП А. Сяргеяў. Адным з пунктаў разладу было членства ў партыі П. Былеўскага, цесна злучанага з арыштаванымі ФСБ камсамольцамі, якія падарвалі ў 1997 годзе помнік Мікалаю II, мінавалі помнік Пятру I і газаразмеркавальную станцыю ў Люберцах. Барацьба мела сваім вынікам спачатку выключэнне П. Былеўскага і асуджэнне пазіцыі Б. Гунько як «антыпартыйнай».

24 сакавіка 1998 адбыўся пленум Маскоўскага камітэта РКРП, на якім замест А. Сяргеява першым сакратаром МК РКРП, быў абраны прыхільнік В. Подгузова Юрый Мартынаў.

17 красавіка 1998 Цэнтральная кантрольная камісія РКРП адмяніла рашэнне пра выключэнне з партыі П. Былеўскага, на якім працягваў настойваць Маскоўскі камітэт.

12 чэрвеня 1998 у Маскве, у ДК «Чырвоны Кастрычнік», адбыўся з’езд «Працоўнай Расіі» (В. Грыгор’ева), у якім прынялі ўдзел 127 дэлегатаў з 45 рэгіёнаў. Па канчатку з’езду руху «Працоўная Расія-2» адбыўся VII (пазачарговы) з’езд РКРП. Былі абмеркаваны пытанні, злучаныя з перарэгістрацыяй РКРП, а таксама занесены новыя змены і дадаткі ў статут — з улікам патрабаванняў новага заканадаўства. З’езд пацвердзіў паўнамоцтвы старых ЦК і ЦКК.

28-29 лістапада 1998 у Санкт-Пецярбургу прайшоў VIII з’езд РКРП, у якім прынялі ўдзел 155 дэлегатаў з 56 рэгіёнаў. З дакладам «Пра сучасны момант і задачы РКРП» на з’ездзе выступіў першы сакратар ЦК РКРП В. Цюлькін (Расія «зноў стала самым слабым звяном ланцуга імперыялізму», «…у яе ёсць шанец вырвацца з якая цьмее і гатовай да самазагарання разнастайнай сістэмы, …і не толькі вырвацца самой, але і выратаваць свет». Гэты шлях, ляжыць праз «скок да сацыялізму (рэвалюцыю)».

Прэм’ер-міністра Яўгена Прымакова РКРП не падтрымала і засудзіла КПРФ за ўваходжанне яе прадстаўнікоў ва ўрад:

…гэта не проста грубіянская памылка - гэта поўная адмова ад камунізму, гэта нож у спіну камуністычнага руху і здрада інтарэсаў працоўнага народа.

З дакладам «Пра новую рэдакцыю праграмы РКРП» выступіў сакратар ЦК РКРП па ідэалогіі Аляксей Сяргеяў. З’езд амаль без абмеркавання пастанавіў прыняць новую рэдакцыю праграмы партыі. З’езд выступіў за фарміраванне «адзінага выбарчага блока камуністычных і сацыялістычных сіл, працоўнага руху з удзелам партый Раскамсаюза і ўсіх грамадскіх арганізацый, якія дзейнічаюць у інтарэсах працаўнікоў», на аснове грамадска-палітычнага руху «Камуністы — Працоўная Расія — За Савецкі Саюз». Былі праведзены выбары новага складу ЦК і ЦКК РКРП. На першым пленуме новага ЦК было абрана Аргбюро. Першым сакратаром ЦК РКРП застаўся В. Цюлькін. Паслабленне пасля VIII з'езду пазіцый А. Сяргеява ў партыі прывяло да яго выйсця з РКРП улетку 1999 гады.

Улетку 1999 В. Цюлькін ізноў прапанаваў А. Прыгарку ўзнавіць выбарчы блок 1995 гады «Камуністы — Працоўная Расія — За Савецкі Саюз».

22 жніўня 1999 у Маскве за зачыненымі дзвярамі адбылася сумесная канферэнцыя РКРП, грамадска-палітычных рухаў «Камуністы, працоўная Расія — за Савецкі Саюз» і «Савецкая Радзіма», у якой прынялі ўдзел па 7 прадстаўнікоў ад кожнай арганізацыі. Удзельнікі канферэнцыі прынялі рашэнне пра ўстанову перадвыбарнага блока «Камуністы — Працаўнікі Расіі — за Савецкі Саюз» (кароткая назва — «Камуністы Расіі»). Канферэнцыя зацвердзіла папярэднія спісы кандыдатаў у дэпутаты Думы па агульнафедэральнай федэральнай акрузе і аднамандатным акругам. У першую тройку ўвайшлі В. Цюлькін, А. Крючкоў і сакратар Курскага абкама РКРП Уладзіслаў Асеяў.

Гісторыя РПК да аб’яднання

Расійская партыя камуністаў была створана групай членаў «Марксісцкай платформы КПСС» на чале з А. Крючковым пасля забароны КПСС у жніўні 1991 г. Група доўга шукала саюзнікаў і з гэтай мэтай прысутнічала на з’ездах Сацыялістычнай партыі працаўнікоў (26 кастрычніка 1991 г.) і Саюза камуністаў (16-17 лістапада 1991 г.), аднак урэшце прыйшла да рашэння пра стварэнне самастойнай партыі, якая на ўстаноўчай канферэнцыі (14-15 снежня 1991 г.) атрымала назву «Расійская партыя камуністаў». Намеснікам старшыні партыі быў абраны А. Крючкоў (старшыні было вырашана абраць на I з’ездзе РПК, аднак у маі 1992 г. на сумесным пленуме ЦВК і ЦКК ім стаў Крючкоў). Напачатку 1992 г. у РПК абмяркоўвалася магчымасць уступа ў якасці калектыўнага члена ў Расійскі агульнанародны саюз, аднак пасля партыя адмовілася ад гэтага намеру. Партыя зарэгістравана Мінюстам РФ 19 сакавіка 1992 г.

РПК з’явілася ініцыятарам шэрагу мерапрыемстваў, мэтай якіх было аб’яднанне камуністаў былога СССР. Так, у маі 1992 г. па ініцыятыве РПК быў створаны Усесаюзны кардынацыйны цэнтр камуністаў, у які ўвайшлі прадстаўнікі шэрагу расійскіх рэгіянальных камуністычных аб’яднанняў, а таксама Партыі камуністаў Беларусі і Сацыялістычнай партыі Украіны. Улетку 1992 г. партыя выступіла ініцыятарам склікання нарады камуністычных арганізацый, на якім быў створаны Раскамсавет. I з’езд РПК (5-6 снежня 1992 г.) прыняў рашэнне пра ўдзел у аргкамітэце па аднаўленні Кампартыі РСФСР, прадстаўнікі партыі ўдзельнічалі як у афіцыйным II надзвычайным з’ездзе Кампартыі РФ, так і ў "паралельным", праведзеным па ініцыятыве РКРП. Частка членаў кіраўніцтва РПК на чале з Ю. Бяловым і Б. Славіным у лютым 1993 г. перайшла ў КПРФ.

Улетку 1993 г. партыя на правах калектыўнага члена ўвайшла ў Фронт нацыянальнага выратавання (падчас падзей верасня-кастрычніка 1993 г. А. Крючкоў з’яўляўся начальнікам штаба па абароне Дома Саветаў) і прыняла ўдзел у аднаўленні Раскамсавету. На II з’ездзе РПК (28-29 студзеня 1994 г.) было прынята рашэнне пра ўступ партыі ў СКП-КПСС у якасці асацыяванага члена (прапанова пра паўнапраўнае членства было адпрэчана). У сакавіку 1994 г. партыя адмовілася ўвайсці ў рух «Згоду ў імя Расіі», расцаніўшы ініцыятыву лідараў КПРФ, АПР, РОС, РСДНП і інш. як спробу «прычыніць прыгожымі дэкарацыямі адмова ад барацьбы з кіравальным рэжымам, апраўдаць сваё згодніцтва з ім». II з’езд РПК прыняў рашэнне пачаць перамовы пра стварэнне кааліцыйнай камуністычнай партыі (пры часавым захаванні ўласных праграм і статутаў) с Саюзам камуністаў А. Прыгарка, а таксама наладзіць «працоўныя кантакты» з Марксісцкай працоўнай партыяй - Партыяй дыктатуры пралетарыята і іншымі арганізацыямі, якія стаяць на пазіцыі «творчага марксізму».

У лістападзе 1994 г. РПК прыняла ўдзел у стварэнні Саюза народнага супраціву, аднак у жніўні 1995 г. разыйшлася з лідарамі СНС Сажы Умалатавай і Іванам Шашвіашвілі па пытанні пра ўдзел у выбарчым блоку «Камуністы — Працоўная Расія — За Савецкі Саюз». Тыя ў апошні момант адмовіліся ўдзельнічаць у блоку, а РПК выступіла адным з яго заснавальнікаў. Пасля 17 снежня 1995 г. Палітсавет РПК выказаўся за захаванне блока «Камуністы — Працоўная Расія — За Савецкі Саюз» на перыяд выбараў у мясцовыя органы ўлады.

Пленум ЦВК РПК 30-31 сакавіка 1996 г. рэкамендаваў членам партыі прагаласаваць на прэзідэнцкіх выбарах за лідара КПРФ, аднак выказаўся супраць уступа партыі ў «Блок народна-патрыятычных сіл» у падтрымку Г. Зюганава ў знак нязгоды з яго платформай, якая ўяўляе сабой, па меркаванні кіраўніцтва РПК, «усяго толькі платформу карэктоўкі курсу цяперашняга рэжыму, эканамічнай і палітычнай прылады грамадства пры захаванні канстытуцыйных асноў буржуазнага ладу».

У 1999 годзе адбываецца фармальны падзел маскоўскай і ленінградскай арганізацый РПК. Расійская партыя камуністаў не прайшла ў тэрмін да 1 ліпеня 1999 гады перарэгістрацыю ў адпаведнасці з патрабаваннямі Федэральнага закона «Пра грамадскія аб’яднанні», страціла статут усерасійскай арганізацыі. Па рашэнні Ленінградскай арганізацыі РПК у Кіраванне юстыцыі Санкт-Пецярбурга былі прадстаўлены дакументы на рэгістрацыю Рэгіянальнай партыі камуністаў, якая была зарэгістравана 6 ліпеня 1999 гады.

Падчас аб’яднання РКРП і РПК Рэгіянальная партыя камуністаў адмовілася ўвайсці ў склад РКРП-РПК і засталася самастойнай палітычнай арганізацыяй.

Гісторыя партыі пасля аб’яднання

У кастрычніку 2001 гады адбылася важная падзея ў расійскім камуністычным руху — Аб’яднальны з’езд Расійскай камуністычнай рабочай партыі і Рэвалюцыйнай партыі камуністаў. У выніку была ўтворана адзіная партыя — Расійская камуністычная рабочая партыя — Расійская партыя камуністаў (РКРП-РПК). Гэта падзея дагэтуль застаецца адзіным прыкладам рэальнага аб’яднання камуністычных партый у Расіі пасля 1991 года.

У 2003 годзе Віктар Цюлькін быў абраны дэпутатам Дзярждумы 4-га склікання па спісе выбарчага блока «КПРФ». За перыяд працы ў парламенце ён некалькі разоў пазбаўляўся словы за крытыку буржуазных парадкаў з думскай трыбуны.

У 2005 годзе ў некалькіх рэгіёнах Расіі мясцовыя камітэты РКРП-РПК узначалілі стыхійны пратэст насельніцтва супраць манетызацыі палёгак.

У маі 2007 гады Вярхоўны суд РФ прыняў рашэнне пра фармальную ліквідацыю партыі на падставе недастатковай яе колькасці. Партыя беспаспяхова спрабавала аспрэчыць адпаведныя становішчы закона «Пра палітычныя партыі» ў Канстытуцыйным судзе, а рашэнне Вярхоўнага суда — у яго Касацыйнай калегіі.

У лютым 2010 гады РКРП прыняла ўдзел разам з Левым фронтам, актывістамі прафзвязаў (МППА, «Абарона» і інш.) і іншымі арганізацыямі ва ўстанове новай палітычнай партыі «Расійскі аб’яднаны працоўны фронт» («РОТ Фронт»). Былі пададзены дакументы і каля 60 тысяч подпісаў у Мінюст.

Ідэалогія

РКРП-РПК — адна з левых расійскіх палітычных партый. Часта лічыцца «сталінісцкай». Крытыкуе КПРФ злева за апартунізм, памяркоўнасць да клерыкалізму, «некласавае» разуменне патрыятызму, адмову ад ідэі сацыяльнай рэвалюцыі. Лічыць магчымым аднаўленне СССР.

У адрозненне ад КПРФ, РКРП-РПК не хавае сваёй арыентацыі на новую сацыялістычную рэвалюцыю ў Расіі. Ідэалогія партыі абапіраецца на бальшавізм, марксізм-ленінізм у яго артадаксальных, рэвалюцыйных формах.

Дзейнасць

У сапраўдны момант партыя бачыць сваёй асноўнай задачай арганізацыю расійскага пралетарыята ў клас. Працоўны клас яшчэ толькі пачынае ўсведамляць свае класавыя інтарэсы, якія выяўляюцца пакуль толькі ў рэдкіх воплесках страйкавай барацьбы.

Партыя падтрымлівае незалежныя класавыя прафзвязы працоўных, спрабуе ствараць партыйныя арганізацыі на найбольш перадавых прадпрыемствах. Для ўзмацнення ўплыву на пралетарыят і падвышэнні яго здольнасці да самаарганізацыі партыя перыядычна праводзіць З’езды Саветаў працоўных, сялян, спецыялістаў і службоўцаў (ПСАС). Апошні X З’езд ПСАС прайшоў у лютым 2009 гады.

Пры ЦК партыі існуе Інфармацыйна-метадычны цэнтр па працоўнаму руху, які адсочвае ўсе падзеі ў вобласці класавай барацьбы ў Расіі і свеце, а таксама аналізуе бягучы стан працоўнага класа. Зводкі ІМЦ рэгулярна публікуюцца на сайце РКРП-РПК.

Партыя надае вялікую ўвагу прапагандзе камуністычных, марксісцкіх ідэй, галоўным чынам пасродкам друкаваных выданняў: газет («Працоўная Расія», «Думка»), тэарэтычнага часопіса («Савецкі Саюз»), агітацыйных улётак («Працоўны лісток») і інш.

Кіраўніцтва

• Цюлькін Віктар Аркадзевіч — Першы сакратар ЦК РКРП-РПК.
• Крючкоў Анатоль Віктаравіч (1944—2005) — сакратар ЦК РКРП-РПК.
• Чарапанаў Аляксандр Кіпрыянавіч (нарад. 1950) — сакратар ЦК РКРП-РПК па арганізацыйна-партыйнай працы.
• Цярэнцьеў Юрый Рыгоравіч (нарад. 1941) — сакратар ЦК РКРП-РПК па ідэалогіі.
• Салаўёў Алег Мікалаевіч — сакратар ЦК РКРП-РПК па працоўным руху.
• Турула Валерый Мікалаевіч (нарад. 1954) — сакратар ЦК РКРП-РПК па пратэстным руху.
• Батаў Аляксандр Сяргеевіч (нарад. 1979) — сакратар ЦК РКРП-РПК па працы з моладдзю.

Моладзевая палітыка

У РКРП-РПК дзейнічае Моладзевая камісія, закліканая змагацца за правы працоўнай моладзі і студэнцтва. Адным з сакратароў ЦК і кіраўнікам Моладзевай камісіі РКРП-РПК з’яўляецца А. С. Батаў, Першы сакратар ЦК моладзевай камуністычнай арганізацыі РКСМ(б).

Спасылкі

• Афіцыйны сайт РКРП-РПК
• Что за организация РКРП? Архівавана 5 сакавіка 2016.