Рудольф Дызель

Рудольф Дызель
ням.: Rudolf Diesel
Дата нараджэння	18 сакавіка 1858(1858-03-18)[…]
Месца нараджэння	Парыж, дэпартамент Сена, Францыя
Дата смерці	30 верасня 1913(1913-09-30)[…] (55 гадоў)
Месца смерці	Ла-Манш, Вялікабрытанія
Месца пахавання	Мора
Грамадзянства	Каралеўства Баварыя
Жонка	Louise Martha Diesel[d]
Дзеці	Eugen Diesel[d] і Hedwig von Schmidt[d]
Род дзейнасці	вынаходнік, прадпрымальнік, інжынер, эсперантыст
Навуковая сфера	інжынер
Месца працы	Sulzer[d] MAN SE
Альма-матар	Мюнхенскі тэхнічны ўніверсітэт Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна
Навуковы кіраўнік	Карл фон Ліндэ
Член у	Association of German Engineers[d] (верасень 1913)
Узнагароды	медаль Эліята Крэсана[d] (1901) Нацыянальная Зала славы вынаходнікаў[d] (1976)
Подпіс
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рудольф Хрысціян Карл Дызель (ням.: Rúdolf Chrístian Karl Diésel; 18 сакавіка 1858, Парыж — 29 верасня 1913, Ла-Манш), нямецкі інжынер і вынаходнік, стваральнік дызельнага рухавіка.

Біяграфія

Раннія гады і адукацыя

Нарадзіўся ў 1858 годзе ў сям'і нямецкіх эмігрантаў Тэадора і Эліс Дызеляў, у Парыжы, быў адным з трох дзяцей. Бацька — па прафесіі пераплётчык, пасля знаёмства са сваёй жонкай — дачкой вядомых гандляроў, арганізаваў уласную вытворчасць скургалантарэі.

У 1872 годзе Дызель вырашае стаць інжынерам і ў 1873 скончыў рэальнае вучылішча. У 1875 — Аўгсбургскую палітэхнічную школу — лепшым вучнем. Адукацыю ён працягвае ў Мюнхенскай вышэйшай політэхнічнай школе, якую ў 1880 годзе скончыў, сдаў выпускныя экзамены з лепшымі вынікамі з пачатку яе існавання, атрымаў ступень доктара і на паўгода адправіўся практыкавацца на машынабудаўнічую фабрыку братоў Зульцэр ў Швейцарыю.

Дзейнасць

У 1880 годзе вядомы інжынер прафесар Карл фон Ліндэ ўзяў Дызеля на працу ў парыжскае аддзяленне сваёй фірмы «Хладагенератары Ліндэ». Праца ў кампаніі Ліндэ працягвалася дзесяць гадоў, на працягу якой Дызель ўдасканаліў вынайдзены Ліндэ механічны халадзільнік. Паралельна, пры падтрымцы прафесара, ён праводзіў шматлікія вопыты па стварэнні эфектыўнага цеплавога рухавіка.

Першы патэнт за тэарэтычнае абгрунтаванне і канструкцыю «рацыянальнага цеплавога рухавіка»

27 лютага 1892 года Дызель падае заяву на атрыманне патэнта на «новы рацыянальны цеплавы рухавік», які і атрымлівае ў імператарскім патэнтным бюро ў Берліне 23 лютага 1893 года пад назваю «Метад і апарат для пераўтварэння высокай тэмпературы ў работу» (зарэгістраваны 28 лютага 1892 года). Другі патэнт с мадыфікаваным цыклам Карно быў зарэгістраваны 29 лістапада 1893 года.

Праз некаторы час Рудольф пакідае кампанію Ліндзе і арганізоўвае ўласнае прадпрыемства. І на працягу наступных трох гадоў ён вырабляе некалькі асобнікаў, паступова ўдасканальваючы іх і выпраўляючы недахопы, якія ён ніяк не мог прадугледзець пры тэарэтычных даследаваннях.

Першы дызельны рухавік

З 1893 года распрацоўкі новага рухавіка вяліся на Аўгсбургскім машынабудаўнічым заводзе (з 1904 года M.A.N.) пры фінансавым удзеле кампаній Фрыдрыха Крупа і братоў Зульцэр (Sulzer Brothers Ltd). Першы функцыянуючы рухавік быў створаны Дызелем там жа ў 1897 годзе. Магутнасць рухавіка была 20 к.с. пры 172 абаротах у хвіліну, ККДз 26,2% пры вазе пяць тонаў. Гэта нашмат пераўзыходзіла існуючыя рухавікі Ота с ККДз 20% і судовыя паравыя турбіны з ККДз 12%, что вызвала неадкладную цікаўнасць прамысловасці.

1 студзеня 1898 заснаваны завод па вытворчасці дызельных рухавікоў. Восенню 1900 года ў Лондане дзеля гэтых мэтаў рэгіструецца кампанія. У сярэдзіне 1900-х гадоў Дызель асабіста пачаў эксперыментаваць з пабудовай кампактнага рухавіка, які можна было б усталяваць на аўтамабіль.

Вынаходнік стаў знакамітым, яго вітаў з'езд Таварыства нямецкіх інжынераў. У далейшым Рудольф Дызель прыклаў шмат сіл і энергіі да ўдасканаленні канструкцыі свайго вынаходніцтва. Дызель прадаў патенты ў Францыю, Вялікабрытанію і шэраг іншых краін, яго рухавік выпускалі па ўсім свеце, уключаючы ЗША і Расію.

Спачатку рухавікі Дызеля выкарыстоўвалі толькі ў якасці стацыянарных, прамысловых і суднавых. Першы карабель з дызельным рухавіком пабудаваны ў 1903 годзе. У 1908 пабудаваны першы дызельны рухавік малых памераў, першы грузавы аўтамабіль і першы лакаматыў на дызельным рухавіку. На аўтамабілях іх ўжылі ўжо пасля таямнічай смерці вынаходніка. У 1923 годзе пачаў выпускацца першы грузавы аўтамабіль з дызельным рухавіком, а ў 1936 — упершыню запушчаны ў серыю легкавы аўтамабіль на дызельным рухавіку (Mercedes-Benz 260D‎).

Смерць

Шматлікія патэнтныя працэсы падарвалі здароўе (лекаваўся ў псіхіятрычнай клініцы ў Нойвітцэльсбахе) Рудольфа Дызеля, акрамя таго, фінансавае становішча яго спраў было нездавальняючым — Дызель не быў добрым бізнесменам.

У пачатку восені 1913 Дызель атрымлівае запрашэнне ад англійскага Каралеўскага аўтамабільнага клуба правесці некалькі лекцый. 29 верасня 1913 года Рудольф Дызель адправіўся на пароме «Дрэздэн» з Антверпена у Лондан. Павячэраў ў рэстаране, ён адправіўся ў сваю каюту, папрасіўшы абслугоўваючы персанал абудзіць яго ранняй раніцай наступнага дня. Больш яго ніхто жывым не бачыў.

Праз некалькі тыдняў нямецкімі рыбакамі былі прад'яўлены для апазнання два пярсцёнкі, знятыя з цела добра апранутага мужчыны, якога знайшлі ў моры. Па марскім звычаі цела пакінулі ў вадзе. Сын Рудольфа Дызеля апазнаў пярсцёнкі, якія належалі яго бацьку. Дакладныя абставіны смерці так і не былі высветлены.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Рудольф Дызель
• www.automotivehistory.ru Рудольф Дызель — чалавек-рухавік (руск.) Архівавана 2 сакавіка 2013.