Сядзібна-паркавы ансамбль Лапацінскіх (Лявонпаль)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Сядзібна-паркавы ансамбль
Лявонпальская сядзіба
Лявонпальская сядзіба
Лявонпальская сядзіба
55°47′59,98″ пн. ш. 27°46′48,38″ у. д.HGЯO
Краіна  Беларусь
Вёска Лявонпаль
Канфесія Каталіцкая Царква
Епархія Віцебская дыяцэзія
Архітэктурны стыль барока
Архітэктар А. Гену (магчыма, Т. Жаброўскі)
Заснавальнік М. Лапацінскі
Дата пабудовы 1750 
Будынкі
сядзібны дом • рэшткі флігеля • брамы з агароджай • фрагменты парку
Статус Ахоўная шыльда гісторыка-культурнай каштоўнасці Рэспублікі Беларусь. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Г000561шыфр 212Г000561
Праблемы з <mapframe>:
  • Атрыбут «latitude» мае няслушнае значэнне
  • Атрыбут «longitude» мае няслушнае значэнне
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сядзібна-паркавы ансамбль Лапацінскіх — помнік сядзібна-паркавай архітэктуры барока ў в. Лявонпаль (Мёрскі раён) на левым беразе Заходняй Дзвіны.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Сядзіба ў пач. XX ст.

Створаная ў 1750 г. па заказе берасцейскага ваяводы М. Лапацінскага. Архітэктар А. Гену (магчыма, Т. Жаброўскі). За ўдзел Лапацінскіх у паўстанні 1831 г. разрабаваная і разбураная казакамі. У 18421845 гг. секвестраваная за пратэсты з боку ўладальнікаў і сялян супраць скасавання уніі.

Сядзіба выкарыстоўваецца як прафілакторый Мінскага інстытута культуры.

Касцёл Хрыста Валадара[правіць | правіць зыходнік]

У 1919 годзе гаспода адрамантаваная і прыстасаваная пад касцёл.

Была адведзеная цэнтральная прамавугольная у плане двухсветлавая зала (былая бальная) на франтальным фасадзе завершана фігурным франтонам, над якім у 1920-я гг. надбудавана сігнатурка з крыжом (адноўлена ў канцы 20 ст.). Аб’ёмна-прасторавая кампазіцыя будынка сіметрычна-восевая, трохчасткавая. Цэнтральны двухпавярховы аб’ём і аднапавярховыя 6акавыя крылы аб’яднаны папярочным корпусам. Фасады расчлянёны прамавугольнымі аконнымі праёмамі ў прафіляваных ліштвах, крапаваны вуглавымі лапаткамі[1]..

Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]

Брама і гаспода

З заходняга і паўднёвага бакоў сядзібы ўчастак агінае канал. Ансамбль мае сіметрычна-восевую кампазіцыю. Цэнтральнае месца ў кампазіцыі комплексу займае сядзібны дом. На восі сядзібы была пастаўленая ўязная брама з элементамі дарычнага ордара, пабудаваная на пачатку XIX ст. у стылі класіцызму (не збераглася).

Гаспода — мураваны аднапавярховы будынак з сіметрычнай аб'ёмна-прасторавай структурай і двухпавярховай цэнтральнай часткай, накрытай двухсхільным дахам з фігурнымі франтонамі на тарцах. Бакавыя выцягнутыя крылы з двухсхільнымі дахамі выступаюць на галоўным і дваровым фасадах глыбокімі рызалітамі, завершанымі трохвугольнымі франтонамі. Будынак мае высокі цокаль з лучковымі праёмамі, да галоўнага ўваходу вядзе шырокая лесвіца з тэрасай паміж двума маршамі. У дэкаратыўнай аздобе будынка выкарыстаная ордарная пластыка: канеліраваныя пілястры партала галоўнага ўвахода, прафіляваныя карнізы і абрамленні прамавугольных акон, якія мелі дэкор у стылі ракако, рустоўка і інш. У 1919 г. анфіладная сістэма планіроўкі дома заменена калідорнай. Да перабудовы першы паверх цэнтральнага аб'ёму займалі прасторны вестыбюль і квадратная ў плане парадная зала, на другім размяшчаліся жылыя пакоі.

Флігель

За домам і курданёрам, які ўтваралі два мураваныя двухпавярховыя флігелі (збярогся заходні), размешчаны прамавугольны фрагмент рэгулярнага тэрасавага парку, абмежаванага каналамі. У XIX ст. насаджэнні набылі пейзажную арганізацыю.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ЛЯВОНПАЛЬСКІ КАСЦЁЛ ХРЫСТА ВАЛАДАРА