Сяргей Антонавіч Дубінскі

Сяргей Антонавіч Дубінскі
Сяргей Антонавіч Дубінскі
	; Сяргей Дубінскі, 1905—1908 гг.
Дата нараджэння	25 кастрычніка (6 лістапада) 1884
Месца нараджэння	Наройкі[d], Бельскі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя;
Дата смерці	27 жніўня 1937 (52 гады)
Месца смерці	Менск, БССР, СССР;
Грамадзянства	Расійская імперыя; СССР;
Род дзейнасці	археолаг, гісторык, навуковы супрацоўнік
Месца працы	Інстытут беларускай культуры; Інстытут гісторыі НАНБ; Інстытут археалогіі АН СССР[d];
Альма-матар	Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт;
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сяргей Антонавіч Дубінскі (6 лістапада (25 кастрычніка) 1884, в. Наройкі, Бельскі павет, Гродзенская губерня, цяпер Падляшскае ваяводства, Польшча — 27 жніўня 1937, Менск, НКУС) — беларускі археолаг, гісторык.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў сям’і святара. Спачатку вучыўся ў царкоўнапрыходскім вучылішчы, потым — Віленскай духоўнай семінарыі.

У жніўні 1905 года паступіў на медыцынскі факультэт Юр’еўскага ўніверсітэта, але ўжо восенню з-за рэзкага пагаршэння зроку быў вымушаны пакінуць універсітэт. У жніўні наступнага, 1906 года перайшоў на гісторыка-філалагічны факультэт, у кастрычніку 1908 года перавёўся ў Санкт-Пецярбургскі Імператарскі ўніверсітэт. З 1909 года стаў пастаянным удзельнікам археалагічнага семінара, які пачаў дзейнічаць пры ўніверсітэце.

Пасля заканчэння ўніверсітэта (1914) настаўнічаў спачатку ў Вільні ў прыватнай гімназіі Вінаградавай, потым у эвакуацыі ў рэальным вучылішчы г. Белябей Уфімскай губерні. У 1917 годзе быў абраны старшынёй Савета рабочых і салдацкіх дэпутатаў г. Белябей.

У канцы 1921 года вярнуўся ў Беларусь. Працаваў настаўнікам у Мінску, прымаў удзел у рабоце Цэнтральнай камісіі па ліквідацыі непісьменнасці.

З 1924 года, пасля аднаўлення работы таварыства гісторыі і старажытнасці, прымаў актыўны ўдзел у яго дзейнасці. З 1925 года ў Інстытуце беларускай культуры: член гісторыка-археалагічнай камісіі, аспірант, навуковы супрацоўнік. З 1929 года працаваў у Інстытуце гісторыі АН БССР, дзе займаўся вывучэннем археалагічных помнікаў ранняга жалезнага веку і эпохі Сярэднявечча.

Летам 1930 года арыштаваны ДПУ БССР па справе «Саюза вызвалення Беларусі», але праз пэўны час вызвалены. Праз цяжкае становішча тагачаснай акадэмічнай навукі ў Беларусі быў вымушаны з’ехаць у Ленінград. З 1933 года ён навуковы супрацоўнік Дзяржаўнай акадэміі гісторыі матэрыяльнай культуры (руск.: ГАИМК). Працаваў старшым архіварыусам навуковага археалагічнага архіва, потым старшым навуковым супрацоўнікам.

У 1937 годзе абвінавачаны ў шпіёнскай дзейнасці на карысць Польшчы, арыштаваны і расстраляны. Рэабілітаваны ў 1958 г.

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Даследаваў пераважна помнікі ранняга жалезнага веку і сярэднявечча, курганныя старыжтнасці ў Бельскім павеце, гарадзішчы і магільнікі Бабруйшчыны, Віцебшчыны, Міншчыны, Магілёўшчыны і Мазыршчыны. У 1926—1928 гг. вывучаў гарадзішчы Банцараўшчына і Чаркасава, якія аднёс да даславянскага часу. Склаў першую археалагічную карту Магілёўскай вобласці (1937, не захавалася), а таксама археалагічную карту Беларусі. Падрыхтаваў і выдаў першую бібліяграфію па археалогіі Беларусі і сумежных краін (Мн., 1933), у якую ўключыў працы па дакласавым грамадстве, раннім феадалізме, нумізматыцы, сфрагістыцы, архітэктуры, абарончых земляных збудаваннях.

Творы[правіць | правіць зыходнік]

Чаркасоўскае гарадзішча пад Оршай; Гарадзішча каля в. Германоў Аршанскай акругі; Доследы культур жалезнага перыяду на БССР у 1929 г. // Запіскі Аддзела гуманітарных навук Беларускай Акадэміі навук, 1930, кн. 11. Працы археалагічнай камісіі, т. 2. С. 72―83.
Бібліяграфія па археалогіі Беларусі і сумежных краін. — Мн., 1933. — 216 с.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — С. 242. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1996. — С. 305. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2.
Дубі́нскі Сяргей Антонавіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 289. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 1. Абрамовіч—Кушаль. / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003. — 480 с. — ISBN 985-6374-04-9.
Вяргей В. С. Археалагічная навука ў Беларускай ССР 1919—1941 гг. — Мн., 1992;
Каробушкіна Т. М. Археолаг С. А. Дубінскі // ПГКБ. 1986, № 4.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Дубінскі Сяргей Антонавіч на сайце анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях»