У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл.
Тур.
Тур, першабытны бык (Bos primigenius) з'яўляецца вымерлым відам парнакапытных жывёл роду сапраўдных быкоў падсямейства быкоў сямейства пустарогіх, першабытны дзікі бык, прабацька сучаснай буйной рагатай жывёлы.
Жыў з другой паловы антрапагену ў лесастэпах і стэпах Усходняга паўшар'я. Цяпер лічыцца вымерлым ў выніку гаспадарчай дзейнасці чалавека і інтэнсіўнага палявання. Апошняя асобіна не была забітая на паляванні, а загінула ў 1627 годзе ў лясах недалёка ад Якторава (польск.) (бел.) — лічыцца, што з-за хваробы, якая закранула маленькую генетычна слабую і ізаляваную папуляцыю апошніх жывёл гэтага роду.
Гэта быў магутны звер з мускулістым, стройным целам вышынёй у карку каля 170—180 см і масай да 800 кг. Высока пасаджаная галава была ўвянчаная доўгімі вострымі рогамі. Афарбоўка дарослых самцоў была чорнай, з вузкім белым «рамянём» уздоўж спіны, а самак і маладых жывёл — рудавата-бурай.
- Самцы
- Вага — 800 кг.
- Вышыня ў карку — ад 1,8 да 2 м.
- Даўжыня цела каля 3,3 м.
- Рог — 0,8 м.
- Самкі значна менш.
Траваеднае млекакормячае.
Хоць апошнія туры дажывалі свае дні ў лясах, раней гэтыя быкі трымаліся ў асноўным у лесастэпах, а нярэдка заходзілі і ў стэп. У лясы жа яны, верагодна, адкачоўвалі толькі зімой. Сілкаваліся травой, парасткамі і лісцем дрэў і хмызнякоў. Гон прыходзіўся ў іх на восень, а цяляты з'яўляліся ўвесну. Жылі невялікімі групамі або ў адзіночку, а на зіму аб'ядноўваліся ў больш буйныя статкі. Натуральных ворагаў у тураў было мала: гэтыя моцныя і агрэсіўныя жывёлы лёгка спраўляліся з любым драпежнікам.
Сустракаўся ў Еўропе, Паўночнай Афрыцы, Малой Азіі, на Блізкім Усходзе[1].
Да 1400 года туры насялялі толькі ў адносна маланаселеных і цяжкадаступных лясах на тэрыторыі сучасных Польшчы, Беларусі і Літвы. Тут яны былі ўзятыя пад ахову закона і жылі як паркавыя жывёлы ў каралеўскіх угоддзях. У 1599 годзе ў каралеўскім лесе ў 50 км ад Варшавы яшчэ насяляў маленькі статак тураў — 24 асобіны. Да 1602 ў гэтым статку засталося ўсяго 4 звера, а ў 1627 годзе загінуў апошні тур на Зямлі. Гэта была самка, якая памёрла ў Польшчы ў Яктораўскай пушчы. Аднак зніклы тур пакінуў аб сабе добрую памяць: менавіта гэтыя быкі ў старажытнасці сталі родапачынальнікамі розных парод буйной рагатай жывёлы.
- † Bos primigenius indicus (Linnaeus, 1758)
- † Bos primigenius mauretanicus (Thomas, 1881)
- † Bos primigenius namadicus (Falconer, 1859)
- † Bos primigenius primigenius (Bojanus, 1827)
Зноскі
- ↑ Йовчев, Николай. По следите на изчезналите животни, София 1982, с. 16-17.