Урачыстасць

Урачыстасць (лац.: Solemnitas) — найвышэйшая ступень царкоўнага свята ў заходніх літургічных абрадах Каталіцкай царквы.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Слова «solemnitas» заўсёды выкарыстоўвалася на Захадзе для абазначэння вялікага царкоўнага свята, аднак да сярэдзіны ХХ стагоддзя не з'яўлялася літургічным тэрмінам^[1]. У 1969 годзе пасля Другога Ватыканскага сабору літургічная рэформа змяніла складаную сістэму святаў, якая існавала ў лацінскім абрадзе з канца XVI стагоддзя, на сістэму, дзе ўсе дні літургічнага года мелі адну з чатырох катэгорый:

Будні дзень (feria). У гэты дзень не ўшаноўваюцца святыя альбо падзеі з жыцця Ісуса Хрыста, але ў паасобных краінах могуць адзначацца ўспаміны святых, што шануюцца тым ці іншым народам ці групай вернікаў.
Успамін (memoria). Падчас набажэнства ўзгадваецца постаць таго ці іншага святога. Успамін можа быць абавязковы (memoria obligatoris) і неабавязковы, факультатыўны (memoria ad libitum).
Свята (festum). У дні святаў узгадваюцца найбольш істотныя постаці хрысціянскай веры і важныя падзеі з жыцця Ісуса Хрыста і святых, а набажэнства мае асаблівыя элементы.
Урачыстасць (solemnitas). Найбольш значныя святы літургічнага году.

Асаблівасці святкавання[правіць | правіць зыходнік]

Святкаванне ўрачыстасці мае шэраг адрозненняў у парадку правядзення набажэнстваў. У адрозненне ад іншых літургічных дзён, святкаванне ўрачыстасці пачынаецца не з поўначы, а з вечара папярэдняга дня. Яно адкрываецца нешпарамі, некаторыя ўрачыстасці маюць таксама паслядоўнасці вігілійных імшаў, якія служацца вечарам напярэдадні асноўнага дня свята^[2]. Імша з урачыстасці мае тры біблійныя чытанні, спеў гімна Gloria, а таксама сімвал веры. Калі ўрачыстасць прыпадае на пятніцу, гэты дзень не з'яўляецца днём пакаяння і посту^[3]. Дзве найвялікшыя ўрачыстасці літургічнага году, Нараджэнне Пана і Вялікдзень, святкуюцца з актавай, гэта значыць на працягу васьмі дзён пасля дня свята. Галоўнае свята Каталіцкай царквы, Пасха, завецца ўрачыстасцю ўрачыстасцяў.

У цяперашні час лічба ўрачыстасцяў у агульным рымскім календары складае 17. Акрамя таго, Канферэнцыя каталіцкіх біскупаў асобнай краіны ці ўлада манаскага закону мае права дадаткова надаць статус урачыстасці дню ўспаміну асабліва шанаванага ў краіне святога. Таксама статус урачыстасці ў кожнай святыні атрымлівае гадавіна яе пасвячэння і тытулярнае свята дадзенай святыні^[1].

Спіс урачыстасцяў агульнага календара[правіць | правіць зыходнік]

Дзень	Свята
1 студзеня	Святой Багародзіцы Марыі
6 студзеня	Аб'яўленне Пана
19 сакавіка	Св. Юзафа, абранніка Найсвяцейшай Панны Марыі
25 сакавіка	Звеставанне Пана
Сакавік—красавік	Вялікдзень
40-ы дзень пасля Вялікадня	Унебаўшэсце Пана
50-ы дзень пасля Вялікадня	Пяцідзесятніца
Нядзеля пасля Пяцідзесятніцы	Найсвяцейшай Тройцы
Чацвер пасля ўрачыстасці Найсвяцейшай Тройцы	Найсвяцейшага Цела і Крыві Пана Езуса Хрыста
Пятніца на 8 дзень пасля ўрачыстасці Цела і Крыві Пана	Найсвяцейшага Сэрца Езуса
24 чэрвеня	Нараджэнне св. Яна Хрысціцеля
29 чэрвеня	Св. Пятра і Паўла, апосталаў
15 жніўня	Унебаўзяцце Найсвяцейшай Панны Марыі
1 лістапада	Усіх святых
Апошняя нядзеля звычайнага перыяду	Хрыста, Валадара Сусвету
8 снежня	Беззаганнае Зачацце Найсвяцейшай Панны Марыі
25 снежня	Нараджэнне Пана