Францішак Марыя Ланцы

Францішак Марыя Ланцы
Францішак Марыя Ланцы
Імя пры нараджэнні	Francesco Maria Lanci
Дата нараджэння	1799[…]
Месца нараджэння	Фана[d], правінцыя Пезара-э-Урбіна, Марке, Папская вобласць;
Дата смерці	12 лістапада 1875
Месца смерці	Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя;
Месца пахавання	Старыя Павонзкі;
Грамадзянства	Царства Польскае;
Род дзейнасці	архітэктар
Член у	Германскі археалагічны інстытут;
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Франці́шак Мары́я Ла́нцы (італ.: Francesco Maria Lanci, польск.: Franciszek Maria Lanci; 1799, Фана, Італія — 1875, Варшава, Польшча) — архітэктар, італьянец па паходжанні, які з другой чвэрці ХІХ ст. стала працаваў на землях былой Рэчы Паспалітай.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Навучаўся ў рымскай Акадэміі святога Лукі. Атрымаў залаты медаль за дыпломную працу — праект рэстаўрацыі рымскага касцёла «Санта-Марыя-ін-Арачэлі». У маладым веку стаў ганаровым прафесарам Акадэміі.

У 1825 годзе па запрашэнні Станіслава Малахоўскага^[pl] прыехаў у Польшчу дзеля перабудовы родавай рэзідэнцыі ў Конскіх.

Каля 1830 года займаўся адбудовай касцёла св. Ядвігі ў Пемпова, якому надаў рысы англійскай готыкі. Пасля атрымаў запыт на праект перабудову замку на Вавелі, аднак з-за выбуху паўстання праект не быў рэалізаваны. У Кракаве Ланцы разам з разбяром Паола Філіпі спраекціраваў саркафаг Тадэвуша Касцюшкі.

У 1836—1840 на замову Эдварда Рачынскага спраектаваў і пабудаваў Залатую капліцу^[pl] ў Познані.

У 1844 прыбыў у Варшаву. На замову Аўгуста Патоцкага пашырыў левае крыло палацу ў Вілянаве.

Каля 1863 года з-за частковай страты зроку спыніў прыём замоў.

Дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Займаўся праектаваннем будынкаў рознага прызначэння: палацаў, касцёлаў, гарадскіх жылых і адміністрацыйных збудаванняў, гаспадарчых пабудоў, корчмаў, капліц, мастоў і іншага. Працаваў у архітэктурнай плыні гістарызму. З 40-х гадоў ХІХ ст. пачынае цікавіцца рэнесансам і развіваць неарэнесансны кірунак у межах плыні гістарызму. Найбольш вядомым тыпам збудаванняў гэтага кірунку сталі сельскія вілы (напрыклад Пружанскі палацык).

Архітэктар стварыў вялікую колькасць праектаў, большасць з якіх засталася на паперы.

Спіс работ Францішка Марыі Ланцы[правіць | правіць зыходнік]

Паводле Паўла Гергоні^[4]:

1825 — Класічная егіпецкая аранжарэя ў Конскіх, Польшча (для Малахоўскіх)
1825 — Перабудова гатычнага касцёла ў Конскіх (для Малахоўскіх)
1825 — Аранжарэя ў Бялачаве
1830 — Перабудова касцёла св. Ядвігі ў Пенпове
1830 — Перабудова капліцы Патоцкіх у кафедры на Вавелі
1830 — Праект грабніцы Тадэвуша Касцюшкі ў крыпце св. Леанарда на Вавелі
1834 — Перабудова замка ў Бендзіне (для Эдварла Рачыньскага)
1835 — Перабудова замка ў Загужанах
1835 — Перабудова замка ў Осеку
1835 — Палацык у Гродцы (для Цеханоўскіх)
1836 — Перабудова замка ў Затары (для Маўрыцыя Патоцкага)
1836 — Дабудова неагатычнай крыпты ў касцёле ў Затары
1836 — Залатая капліца ў кафедры ў Познані (для Эдварда Рачыньскага)
1836 — Перабудова палаца Скшыньскіх у Загужанах
1840 — Публічныя будынкі ў Дамброве Гурнічнай
1840 — Палац у Парэнбе Велькай каля Асвенцыма (для Вінцэнта Баброўскага)
1845 — Касцёл у Баркавіцах (супольна з Генрыкам Марконі)
1846 — Карчма ў Служаве (Варшава)
1846 — Перабудова касцёла св. Катажыны ў Варшаве на Служаве
1847 — Камяніца Патоцкіх па адрасе Кракаўскае прадмесце, 17 у Варшаве
1848 — Перабудова палаца ў Фалентах каля Варшавы
1848 — Перабудова паўночнага крыла палаца ў Вілянаве (Варшава) (для Патоцкіх)
1848 — Гаспадарчыя пабудовы ў Вілянаве
1850 — Палац у Кжышовіцах (для Патоцкіх)
1850 — Палац Познанскіх (Лесера) па Алеі Уяздоўскіх, 8 у Варшаве
1850 — Перабудова палацыку ва Урсынаве (Варшава)
1852 — Ратуша ў Міжрэччы
1852 — Палац Патоцкіх у Міжрэччы
1858 — Надмагільны помнік Эльжбеты Урбаноўскай на Паванзках у Варшаве
1860 — Дом Крашэўскага па вуліцы Макатоўскай, 48 у Варшаве
1865 — Касцёл у Хатомаве

Таксама існуе меркаванне, што працай Францішка Марыі Ланцы з’яўляецца Пружанскі палацык. Прамых доказаў, што Ланцы ўдзельнічаў у будаўніцтве палацыку няма, але з’яўляецца фактам тое, што для пабудовы палацыка выкарыстоўваліся тыя самыя асноўныя прыёмы і прынцыпы, якія распрацаваў Ланцы для пабудоў такога роду^[5].