Хэлмна

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
(Пасля перасылкі з Хелмна)
Горад
Хэлмна
польск.: Chełmno
Герб Сцяг
Герб Сцяг
Краіна
Ваяводства
Павет
Каардынаты
Плошча
14 км²
Вышыня цэнтра
75 м
Водныя аб’екты
Насельніцтва
20 428 чалавек (2006)
Шчыльнасць
1506 чал./км²
Часавы пояс
Тэлефонны код
+48 56
Паштовы індэкс
86-200
Аўтамабільны код
CCH
TERC
6040604011
Афіцыйны сайт
chelmno.pl (польск.)
Хэлмна на карце Польшчы ±
Хэлмна (Польшча)
Хэлмна
Хэлмна (Куяўска-Паморскае ваяводства)
Хэлмна

Хэ́лмна (польск.: Chełmno), Кульм (ням.: Culm) — горад у Польшчы, адміністрацыйны цэнтр Хэлмінскага павета Куяўска-Паморскага ваяводства. Утварае гарадскую гміну, таксама з'яўляецца сядзібай вясковай гміны Хэлмна.

Займае плошчу 14 км². Насельніцтва 20 428 чалавек (на 2006 год).

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Ратуша ў Хэлмне, XIX стагоддзе

Першы пісьмовы ўспамін горада адносіцца да 1065 года. Назва горада азначае «горад на ўзгорку»[1]. З горадам звязана з'яўленне і развіццё Кульмскага права. У 14661793 гадах цэнтр Хэлмінскага ваяводства ў Каралеўстве Польскім і Рэчы Паспалітай.

З 1772 па 1920 год (з перапынкам у 18071815 гадах) і ў 19401945 гадах насіў нямецкую назву Кульм (Culm).

Падчас Другой сусветнай вайны на тэрыторыі горада знаходзіўся лагер смерці у якім загінула каля 152 000 чал.[2][3]

Славутасці[правіць | правіць зыходнік]

Добра захаваліся сярэдневяковыя гарадскія сцены  (польск.) даўжынёй 2270 метраў (XIIIXIV стагоддзі, рэканструяваны ў XVI стагоддзі). Захаваліся 17 крапасных веж, некаторыя ў руінаваным выглядзе[4]. Найбольш вядомыя Грудзёндзская брама (XIII стагоддзе), самая старая Мерсебургская брама, адкрытыя для турыстаў Дзявоцкая вежа (на алеі 3-га мая) і Парахавая вежа (канец XIII стагоддзя). На Рыначнай плошчы размешчана адна з найпрыгожых польскіх рэнесансных ратуш, пабудаваная ў 15671572 гадах на месцы старой гатычнай вежы XIII стагоддзя.

У горадзе размешчаны жаночы цыстэрцыянска-бенедыкцінскі кляштар, гатычная капліца Святога Марціна, касцёл Святога Духа  (польск.) XIII стагоддзя, францысканскі касцёл Святых Якава і Мікалая  (польск.), перабудаваны ў XIX стагоддзі ў неагатычным стылі, неараманскі гарнізонны касцёл Чанстахоўскай Божай Маці XIX стагоддзя, дамініканскі касцёл Святых Пятра і Паўла  (польск.), фарны касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі  (руск.) XIII стагоддзя, найстаражытнейшы ў Памор’і, які стаў узорам пры будаўніцтве Кёнігсбергскага кафедральнага сабора.

Вядомыя асобы[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Назва горада Архівавана 25 студзеня 2012.
  2. In total, the SS and the police killed some 152,000 people in Chelmno. http://www.ushmm.org/wlc/media_cm.php?lang=en&ModuleId=10005194&MediaId=130 Архівавана 8 кастрычніка 2008.
  3. Yitzhak Arad Belzec, Sobibor, Treblinka: The Operation Reinhard Death Camps. Indiana University Press. 1987. ст. 21
  4. Афіцыйны сайт горада Архівавана 4 сакавіка 2016.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]