Яан Тээмант

Яан Тээмант
Яан Тээмант
дзяржаўны старэйшына Эстоніі
	15 снежня 1925 — 9 снежня 1927
Папярэднік	Юры Яаксан
Пераемнік	Яан Тынісан
дзяржаўны старэйшына Эстоніі
	19 лютага 1932 — 19 ліпеня 1932
Папярэднік	Канстанцін Пятс
Пераемнік	Каарэл Ээнпалу
Нараджэнне	24 верасня 1872; Вігала, Эстляндская губерня, Расійская імперыя;
Смерць	23 ліпеня 1940 (67 гадоў); Талін, Эстонская ССР;
Партыя	Farmers' Assemblies[d];
Адукацыя	Гімназія Хуга Трэфнера[d]; Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт;
Дзейнасць	палітык, адвакат
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Я́ан Тэ́эмант (эст. Jaan Teemant; 24 верасня 1872, воласць Вігала — 24 ліпеня (паводле іншых звестак, 3 ліпеня) 1941, Талін) — эстонскі дзяржаўны дзеяч.

Адукацыя[правіць | правіць зыходнік]

Скончыў прыватную гімназію Хуга Трэфнера, юрыдычны факультэт Пецярбургскага ўніверсітэта (1901). Ганаровы доктар права Тартускага ўніверсітэта (1932).

Рэвалюцыйная дзейнасць і зняволенне[правіць | правіць зыходнік]

Быў памочнікам прысяжнага паверанага ў Рэвелі (цяпер — Талін). У 1904—1905 — гласны гарадской думы Рэвеля. У 1905 актыўна ўдзельнічаў у рэвалюцыйных падзеях, у снежні 1905 быў выбраны кіраўніком Усеэстонскага сходу народных прадстаўнікоў у Тарту, кіраваў сходам у актавай зале Юр'еўскага (цяпер — Тартускі) універсітэта — так званым «аўласкім сходам». Быў вымушаны эміграваць у Швейцарыю, ва ўмовах ваеннага становішча быў завочна прысуджаны да смяротнага пакарання. Пасля адмены ваеннага становішча і смяротнага прысуду вярнуўся ў Эстонію (у 1908). Быў асуджаны да пазбаўлення свабоды на паўтара года. Адбыўшы тэрмін зняволення, у 1911—1913 знаходзіўся ў ссылцы ў Архангельскай губерні.

Адвакат і палітык[правіць | правіць зыходнік]

У 1913/1914 — 1940 — адвакат у Таліне, у 1919—1925 — старшыня калегіі адвакатаў. У 1917—1919 — член, у 1917 — першы намеснік старшыні Эстонскага часовага земскага савета, у 1918—1919 — генеральны пракурор Эстонскай рэспублікі, у 1919—1920 — член Устаноўчага сходу. Быў дэпутатам Рыйгікогу другога — пятага скліканняў. З 15 снежня 1925 па 9 снежня 1927 і з 19 лютага 1932 па 19 ліпеня 1932 — дзяржаўны старэйшына (глава дзяржавы).

Крытычна адносіўся да аўтарытарнага рэжыму Канстанціна Пятса, які ўсталяваўся пасля дзяржаўнага перавароту 1934. У 1939—1940 гг. — эстонскі прадстаўнік у Германскім апякунскім ўпраўленні (органе, створаным для апякунства над маёмасцю немцаў, якія перасяляліся ў Германію ў гэты перыяд).