Яўнут Валімонтавіч

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Яўнут Валімонтавіч
1-ы ваявода троцкі
1413–1432
Папярэднік урад не існаваў
Пераемнік Пётр Лелюш

Нараджэнне 1380
Смерць 1432
Род Валімонтавічы[d]
Бацька Валімонт Бушкавіч
Жонка Імёны і паходжанне жонак невядомыя
Дзеці Не меў нашчадкаў

Яўнут Валімонтавіч, у хрышчэнні Ян (згадв. ад 1412 — 1432) — вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч, ваявода троцкі (1413—1432).

Літоўскі баярын. Сын Валімонта Бушкавіча, старэйшы брат Кезгайлы, Румбольда, Шадзібора, Судзівоя і Гудыгерда.

Імя[правіць | правіць зыходнік]

Імя балцка-літоўскага паходжання. Вядомае і ў прусаў – Jawnutte. Іменная аснова Jaun- дала ў старапрускім іменніку такія імёны, як Jawne, Jawne-gede і інш.[1] Звязана з літоўскім jaunas "малады", далей да індаеўрапейскага *i̯eu- "малады, юны"[2].

Яўнут было іменем-пажаданнем, такім іменем зычылі як мага даўжэй заставацца такім жа моцным, якім чалавек бывае ў юнацтве.

Імя Яўнут таксама меў адзін з сыноў князя Гедзіміна, які жыў на стагоддзе раней.

Вядомыя звесткі[правіць | правіць зыходнік]

На Гарадзельскай уніі прыняў герб «Задора». Імёны і паходжанне жонак невядомыя. У 1427 г. прасіў Папу Рымскага Марціна V дазволіць яму развесціся з жонкай, якая спрабавала яго атруціць. Віленскі біскуп Мацей прызнаў яго новы шлюб неправамоцным[3].

Упершыню ў крыніцах сустракаецца ў 1412 г.[4], калі атрымаў урад старосты троцкага, з 1413 г. урад стаў ваяводскім і Яўнут трымаў яго да 1432 г. У 1432 г., разам з братам Румбольдам, Яўнут быў пакараны смерцю Жыгімонтам Кейстутавічам за падтрымку Свідрыгайлы.

Радавод[правіць | правіць зыходнік]

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
КЕЗГАЙЛЫ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Мікалай
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ян
 
 
Войцех
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Яўнут
 
 
 
 
Міхал
 
 
Станіслаў
 
 
Станіслаў
 
 
Ганна
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Кезгайла
 
 
 
Ян
 
 
 
 
 
 
 
NN дачка
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Дабяслаў
 
 
Мікалай
 
Мікалай
 
Станіслаў
 
Ян
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Пётр
 
 
Алена
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Бушка
 
Валімонт
 
 
Румбольд
 
 
Міхал
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Шадзібор
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Судзівой
 
 
Станка
 
СТАНКОВІЧЫ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Гудыгерд
 
 
Конрад
 
КАНДРАТОВІЧЫ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Сегебут?
 
 
 
 


Зноскі

  1. R. Trautmann. Die altpreußischen Personennamen. Göttingen, 1974. С. 39.
  2. J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 510.
  3. Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej. T. 1 (1387 — 1507) / [wydali J. Fijałek i Wł. Semkowicz; red. t. J. Wyrozumski]; Polska Akademia Umiejętności. — Kraków: «Secesja», 1994. — XXXVIII, [2] s.— S. 130.
  4. Vitoldiana: codex privilegiorum Vitoldi magni ducis Lithuaniae: 1386 — 1430 / zebrał i wyd. J. Ochmański. — Warszawa — Poznań: Państ. Wydaw. Naukowe, 1986. — 255, [1] s.: err. — S. 32. — (Historia; T. 8).

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • W. Semkowicz. O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle r. 1413 // Miesięcznik Heraldyczny. Organ Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie: R. 6. Nr 11—12. 1913. R. 7. Nr 1—2. 1914.
  • Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — 788 с.: іл. ISBN 985-11-0378-0.