Удзельнік:Кондрашка

Моўныя звесткі ўдзельніка

be-N	Беларуская — родная мова ўдзельніка.

ru-4	Этот участник владеет русским языком почти как родным.

Заданні для ўдзельнікаў

Правіць · Абнавіць

Інтарэсы[правіць | правіць зыходнік]

Геаграфія, гісторыя, астраномія

Беларуская мова[правіць | правіць зыходнік]

Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі (паводле Закона 2008 г.)

Правапіс канчаткаў назоўнікаў мужчынскага роду ІІ скланення[правіць | правіць зыходнік]

У родным склоне большасць назоўнікаў мужчынскага роду, як і назоўнікі ніякага роду, маюць канчатак –а, –я. Гэта канкрэтныя назоўнікі: класа, альбома, двара, госця, аленя, года (канкрэтны прамежак часу), берага (як мора, так і поля).
Канчатак –у, –ю маюць:

абстрактныя назоўнікі, якія абазначаюць:
1. абстрактныя паняцці, пачуцці, адчуванні: прынцыпу, аўтарытэту, поспеху, вопыту, настрою, голаду, сораму, суму, сэнсу;
2. апрадмечаныя дзеянні, працэсы, стан: догляду, адпачынку, гоману, ходу, пераезду, смеху, сну;
3. з’явы прыроды, стыхійныя бедствы: снегу, грому, граду, марозу, ветру, холаду, пажару, агню, змроку, шторму, абвалу, выбуху;
4. прасторавыя паняцці, памер, форму: прастору, краю, з усходу, шляху, стэпу, верху, памеру;
5. грамадска-палітычныя паняцці, навуковыя тэорыі, вучэнні: апартунізму, класіцызму, ідэалізму, гераізму, дарвінізму, капіталізму, камунізму;
6. неакрэсленыя прамежкі часу: часу, веку, узросту, тэрміну, перапынку;
рэчыўныя назоўнікі, якія абазначаюць розныя рэчывы, матэрыял, хімічныя элементы: бялку, ячменю, воцату, пылу, крухмалу, кобальту, вадароду, шоўку, нейлона (?); выключэнне: хлеба, аўса;
зборныя назоўнікі: натоўпу, чароту, хмызняку, ажынніку;
назоўнікі ва ўстойлівых выразах: з веку ў век, ні следу ні знаку, даць маху, з’ехаць з глузду, ні роду ні племені і г. д.

Мнагазначныя назоўнікі мужчынскага роду ІІ скланення ў залежнасці ад значэння могуць мець абодва канчаткі: -а (-я) і -у (-ю). напрыклад: каля чыгуначнага пераезда (канкрэтны назоўнік); не пачыналі пераезду (працэс); з дагавора вынікае (дакумент, канкрэтны назоўнік); між імі не было дагавору (адпрадмечанае дзеянне); стаялі каля ясеня (канкрэтны прадмет); мэбля з ясеню (матэрыял).

У месным склоне назоўнікі мужчынскага роду ІІ скланення адрозніваюцца канчаткамі ў залежнасці ад таго, з’яўляюцца яны назвамі асоб (асабовымі) ці не (неасабовымі), а таксама ў залежнасці ад асновы. У моўнай практыцы найбольш часта змешваюць канчаткі асабовых і неасабовых назоўнікаў з зацвярдзелай і мяккай асновамі. Іх трэба размяжоўваць: асабовыя маюць канчатак -у (-ю) (пры цвёрдай аснове можа быць і канчатак -е), а неасабовыя – -е, -ы, -у, -і ў залежнасці ад асновы:

Аснова	цвёрдая	зацвярдзелая	г, х; к	мяккая
Назоўнікі ІІ скланення мужчынскага роду асабовыя
Месны склон	–у			–ю
на, пры, па	салдату, дзеду, брату, суседу, прадзеду, сыну (-е)	мужу, доктару, байцу, Лукашу, Тамашу	Алегу, пастуху, настаўніку, арнітолагу	кавалю, цесцю, герою, вучню, госцю, Мікалаю
Назоўнікі ІІ скланення мужчынскага роду неасабовыя
Месны склон	–е	–ы	–е; –у	–і
у, па, на, пры	гневе, сне, сплаве, рове, стале, слане, гарбузе	міры, метры, маршы, маржы, мячы, стрыжы	стозе, сцягу, даху, бульдогу, змроку, ваўку	чаі, гаі, алені, рулі, пні, кані, болі, жалі, цені (цяні)

! Імёны і прозвішчы, якія належаць асобам мужчынскага полу і канчаюцца на зычны, скланяюцца, як адпаведныя агульныя назоўнікі ІІ скланення са значэннем асобы: Андрэй Лабановіч, Андрэя Лабановіча, Андрэю Лабановічу, Андрэя Лабановіча, Андрэем Лабановічам, пры Андрэю Лабановічу.

Са склонавымі канчаткамі, уласцівымі назоўнікам другога скланення, ужываюцца ўласныя назоўнікі мужчынскага роду, што абазначаюць геаграфічныя і астранамічныя назвы: Крым – у Крыме, Месяц – на Месяцы, а таксама ўласныя назоўнікі – назвы гарадоў, вёсак, рэк, якія маюць форму ніякага роду: Жодзіна – у Жодзіне, Заазер’е – у Заазер’і, Дняпро – у Дняпры.
Як агульныя назоўнікі другога скланення, скланяюцца і прозвішчы на -оў (-аў), -еў (-ёў), -ін (-ын), якія толькі ў творным склоне адзіночнага ліку маюць канчаткі -ым, уласцівы прыметнікам: Міхайлаў, Міхайлава, Міхайлаву, Міхайлава, Міхайлавым, пры Міхайлаву. Іншамоўныя прозвішчы на -ін (-ын), -аў тыпу Дарвін у творны склоне ўжываюцца з канчаткам -ам: Дарвінам, Чаплінам.

! У «тарашкевіцы» сітуацыя адваротная: там канчаткі –у, –ю ўжываюцца значна часцей чым –а, –я, таму пры яе выкарыстанні прасцей запомніць, калі ўжываюцца канчаткі –а, –я, а ў астатніх выпадках ужываць –у, –ю.

Рознае[правіць | правіць зыходнік]

Тире, минус и дефис, или Черты русской типографики
Короткое тире