Іаан VIII Палеалог

Іаан VIII Палеалог
Ιωάννης Η' Παλαιολόγος
Іаан VIII Палеалог (карціна Беноца Гацолі)
Візантыйскі імператар 21 ліпеня 1425 — 31 кастрычніка 1448
Папярэднік	Мануіл II
Пераемнік	Канстанцін XI
Нараджэнне	18 снежня 1392 Канстанцінопаль, Еўропа, Рымская імперыя
Смерць	31 кастрычніка 1448 (55 гадоў) Канстанцінопаль, Еўропа, Рымская імперыя
Род	Палеалогі
Бацька	Мануіл II Палеалог
Маці	Алена Драгаш[d]
Жонка	Ганна Васільеўна Маскоўская[d][…], Сафія Манферацкая[d], Марыя Трапезундская[d] і Сафія Манферацкая[d]
Дзейнасць	манарх
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Карціна П'ера дэла Франчэска «Хвастанне Хрыста», якая адлюстроўвае Іаана VIII у якасці Понція Пілата (мужчына злева)

Іаан VIII Палеалог (грэч. Ιωάννης Η' Παλαιολόγος) (18 снежня 1392 — 31 кастрычніка 1448, Канстанцінопаль) — візантыйскі імператар у 1425—1448 гадах.

Біяграфія

Іаан быў старэйшым сынам Мануіла II і Алены Драгаш. З 1421 года суправіцель бацькі (у рангу аўтакратара). Пры Іаане ў 1428—1432 г. практычна ўся Марэя вярнулася пад уладу рамеяў. Толькі чатыры гарады: Аргас, Наўплій, Карон і Мадон заставаліся пад уладай венецыянцаў. Але значна большую вядомасць Іаан набыў дзякуючы таму, што яго высілкамі і стараннямі быў даведзены працэс злучэння заходняй і ўсходніх цэркваў. Імператар разумеў, што без уніі з каталікамі Візантыйская імперыя не атрымае дапамогі з захаду і будзе немінуча заваявана асманскімі туркамі, чые ўладанні пасля дагавора 1424 гады разрасліся да самых прадмесцяў Канстанцінопаля.

У 1437 годзе разам з патрыярхам і прадстаўнічай дэлегацыяй праваслаўных архірэяў Іаан адправіўся ў Італію і правёў там больш за два гады бязвыезна, спачатку ў Ферары, а потым на Усяленскім саборы ў Фларэнцыі. Па ініцыятыве імператара дэлегацыю праваслаўных у спрэчках з каталікамі ўзначаліў Марк Эфескі, узведзены па ўказанні Мануіла незадоўга да ад'езду з Канстанцінопаля ў сан мітрапаліта. Не раз на гэтых пасяджэннях абодва бакі заходзілі ў тупік і гатовы былі раз'ехацца. Але імператар забараніў сваім епіскапам пакідаць сабор да прыняцця кампраміснага рашэння. Урэшце, праваслаўныя дэлегаты былі вымушаны саступіць каталікам амаль па ўсіх прынцыповых пытаннях.

Медаль з партрэтам Іаана, зроблены Пізанела падчас знаходжання імператара ў Фларэнцыі

Падпісаная 5 ліпеня 1439 года унія, была калі не поўнай, то значнай перамогай каталікоў. Але чаканага палягчэння гэта саступка не прынесла. Іншыя праваслаўныя цэрквы, у першую чаргу руская, адмовіліся прыняць унію. А ў самой імперыі унія спарадзіла раскол і смуту.

Тым часам, армія заходніх крыжакоў, якая выступіла ў паход па закліку Рымскага Папы, пацярпела ў 1444 годзе пад Варнай разгромнае паражэнне ад турак. Праз чатыры гады пасля гэтага прыйшла вестка аб заваяванні туркамі Сербіі. Іаану стала зразумела, што наступная на чарзе — рамейская дзяржава. Але сам Іаан не дажыў да таго моманту — ён памёр 31 кастрычніка 1448 года.

Шлюбы

• У першым шлюбе быў з князёўнай Ганнай Васілеўнай (1393—1417), дачкой вялікага князя маскоўскага Васіля I.
• У другім шлюбе быў з Сафіяй Манферацкай (пам. 1431).
• У трэцім шлюбе быў з Марыяй Трапезундскай (пам. 1439).

Нягледзячы на тры шлюбы, Іаан застаўся бяздзетным. Трон атрымаў у спадчыну яго брат Канстанцін XI Палеалог.

Літаратура

• Дашков С. Б., «Императоры Византии» М. 1997
• Рыжов К. В., «Все монархи мира. Древняя Греция. Древний Рим. Византия» М. 2001
• Большая Российская энциклопедия: В 30 т./ Председатель Науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред. С. Л. Кравец. Т.11. Излучение плазмы — Исламский фронт спасения. — М.:Большая Российская энциклопедия,2008. — С.510. — ISBN 978-5-85270-342-2 (Т.11)