Ігнацы Масціцкі

Ігнацы Масціцкі
Ігнацы Масціцкі
	польск.: Ignacy Mościcki
	; Слепаўрон
Прэзідэнт Польшчы
	4 чэрвеня 1926 — 30 верасня 1939
Папярэднік	Станіслаў Вайцяхоўскі
Пераемнік	Уладзіслаў Рачкевіч на эміграцыі
Нараджэнне	1 снежня 1867; Межанова[d], Цеханоўскі павет[d], Плоцкая губерня, Царства Польскае, Расійская імперыя;
Смерць	2 кастрычніка 1946 (78 гадоў); Версуа[d], Жэнева, Швейцарыя;
Месца пахавання	сабор Святога Яна Хрысціцеля; Старыя Павонзкі;
Род	Масціцкія[d]
Жонка	Міхаліна Масціцкая; Марыя Масціцкая
Нацыянальнасць	паляк
Веравызнанне	каталік
Партыя	Пралетарыят[d]; Нацыянальна-дзяржаўны саюз[d];
Член у	Польскае навуковае таварыства ў Львове[d]; Венгерская акадэмія навук;
Адукацыя	Рыжскі тэхнічны ўніверсітэт; Рыжскае політэхнічнае вучылішча[d];
Прафесія	хімік
Дзейнасць	хімік, палітык, прафесар, вынаходнік, пісьменнік-дакументаліст, выкладчык універсітэта
Навуковая дзейнасць
Навуковая сфера	палітыка і хімія
Месца працы	Львоўская палітэхніка; Варшаўская палітэхніка; Львоўскі нацыянальны ўніверсітэт імя Івана Франко;
Аўтограф
Узнагароды	Мальтыйскі ордэн Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej[d] (30 лістапада 1933) Honorary Medal of the Polish Red Cross[d] (1935)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ігнацы Масціцкі (польск.: Ignacy Mościcki; 1 снежня 1867, Межанова каля г. Плоцк, Польшча — 2 кастрычніка 1946) — польскі палітычны і дзяржаўны дзеяч, вучоны-хімік. Акадэмік Акадэміі навук Польшы ў Кракаве (1928 г.).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Скончыў Рыжскі палітэхнікум (1892 г.). У час вучобы удзельнічаў ў польскіх сацыялістычных арганізацыях. У 1892—1897 гг. у эміграцыі ў Вялікабрытаніі і Швейцарыі, дзе пазнаёміўся з Ю.Пілсудскім. У 1912—1922 г. прафесар Львоўскага політэхнічнага інстытута. Пасля ваеннага перавароту ў маі 1926 г. па рэкамендацыі Юзафа Пілсудскага 4 чэрвеня 1926 г. абраны Прэзідэнтам Польскай Рэспублікі, рэалізоўваў яго палітычную лінію, якую падтрымліваў і шэраг дзеячаў нацыянальна-вызваленчага руху ў Заходняй Беларусі. Быў прыхільнікам памяркоўнага ўмяшання дзяржавы ў эканоміку. У пачатку Другой сусветнай вайны інтэрніраваны ў Румынію (верасень 1939 г.), дзе 30 верасня аб’явіў пра сваю адстаўку. Са снежня 1939 г. у эміграцыі ў Швейцарыі.

Аўтар больш як 60 навуковых прац і патэнтаў у галіне хімічных тэхналогій, арганізатар хімічнай прамысловасці ў Польшчы. Распрацаваў прамысловы метад атрымання азотнай кіслаты з паветра.

Візіт Масціцкага ў Гродна[правіць | правіць зыходнік]

26 лістапада 1933 года ў Гродне прэзідэнт Масціцкі ўдзельнічаў у святкаванні 400-годдзя караля Стэфана Баторыя. Мерапрыемства адбывалася на плошчы Баторыя (сённяшняя Савецкая плошча) і ў Старым замку. На замку прэзідэнт паўдзельнічаў у адкрыцці памятнай табліцы, пасля чаго адбылося пасяджэнне Камітэту адбудовы замка, які вырашыў правесці рэстаўрацыю палаца да гадавіны смерці Баторыя ў 1936 годзе.

Паводле гарадской легенды, якую пераказваў пісьменнік Аляксей Карпюк, з прэзідэнтам у час візіту пагаварыў выкладчык гімназіі імя Адама Міцкевіча Ян Каханоўскі, у выніку чаго Масціцкі дапамог у пашырэнні гродзенскага заапарка^[3].

Зноскі

↑ Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
↑ У Гродна едзе Пан Прэзідэнт. Не той, што вы падумалі (бел.). Hrodna.life - навіны Гродна (26 лютага 2024). Праверана 26 лютага 2024.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Хрэснікі Масціцкага(недаступная спасылка) // Руслан Равяка, Наша Ніва

[_d624579f13813cd1-1] Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_033495c6053bf66f-2] а ^б ^в ^г Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[3] У Гродна едзе Пан Прэзідэнт. Не той, што вы падумалі (бел.). Hrodna.life - навіны Гродна (26 лютага 2024). Праверана 26 лютага 2024.

[1]

[2]

[3]

Кіраўнікі Польшчы (з 1918)
Другая рэспубліка (1918 – 1939)	Юзаф Пілсудскі (1918—1922) • Габрыэль Нарутовіч (1922—1922) • Мацей Ратай (1922; в. а.) • Станіслаў Вайцяхоўскі (1922—1926) • Мацей Ратай (1926; в. а.) • Ігнацы Масціцкі (1926—1939)
Урад Польшчы ў выгнанні (1939 – 1990)	Балеслаў Вянява-Длугашоўскі (1939) • Уладзіслаў Рачкевіч (1939—1947) • Аўгуст Залескі (1947—1972) • Станіслаў Астроўскі (1972—1979) • Эдвард Рачыньскі (1979—1986) • Казімеж Сабат (1986—1989) • Рышард Качароўскі (1989—1990)
Польская Народная Рэспубліка (1944 – 1989)	Балеслаў Берут (1944—1952) • Аляксандр Завадскі (1952—1964) • Эдвард Охаб (1964—1968) • Марыян Спыхальскі (1968—1970) • Юзаф Цыранкевіч (1970—1972) • Генрык Яблоньскі (1972—1985) • Войцех Ярузельскі (1985—1989)
Трэцяя рэспубліка (з 1990)	Войцех Ярузельскі (1989—1990) • Лех Валенса (1990—1995) • Аляксандр Квасьнеўскі (1995—2005) • Лех Качыньскі (2005—2010) • Браніслаў Камароўскі (2010; в. а.) • Богдан Барусевіч (2010; в. а.) • Гжэгаж Схетына (2010; в. а.) • Браніслаў Камароўскі (2010—2015) • Анджэй Дуда (з 2015)