Генры Мейтленд Вільсан

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з імем Уілсан.
Генры Мейтленд Вільсан
англ.: Henry Maitland Wilson, 1st Baron Wilson
Мянушка «Джамба»
Дата нараджэння 5 верасня 1881(1881-09-05)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 31 снежня 1964(1964-12-31)[1][3] (83 гады)
Месца смерці
Бацька Arthur Maitland Wilson[d][4]
Маці Harriet Kingscote[d][4]
Жонка Hester Mary Wykeham[d][5]
Дзеці Patrick Maitland Wilson, 2nd Baron Wilson[d] і Maud Maitland Wilson[d]
Альма-матар
Грамадзянства
Прыналежнасць  Вялікабрытанія
Род войскаў Брытанская армія[d]
Гады службы 1900 — 1947
Званне фельдмаршал
Камандаваў Брытанскія войскі ў Егіпце,
Брытанскія экспедыцыйныя сілы ў Грэцыі,
9-я армія,
Войскі саюзнікаў на Міжземным моры
Бітвы/войны Другая англа-бурская вайна,
Першая сусветная вайна,
Другая сусветная вайна
Узнагароды і званні
Кавалер шаноўнейшага ордэна Лазні
Кавалер шаноўнейшага ордэна Лазні
Кавалер ордэна Брытанскай імперыі, ваенны
Кавалер ордэна Брытанскай імперыі, ваенны
Кавалер ордэна «За выдатныя заслугі»
Кавалер ордэна «За выдатныя заслугі»

Замежныя ўзнагароды

Сярэбраны крыж ордэна «За вайсковую доблесць»
Ордэн «Легіён пашаны» ступені Галоўнакамандуючага
Ордэн «Легіён пашаны» ступені Галоўнакамандуючага
 Ваенны крыж 3 класа
У адстаўцы з 1947
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Генры Мейтленд Уілсан (Вільсан) (англ.: Henry Maitland Wilson, 1st Baron Wilson; 5 верасня 1881 — 31 снежня 1964) — брытанскі военачальнік, фельдмаршал (1944).

Маладыя гады[правіць | правіць зыходнік]

Старэйшы сын сярэдняга землеўладальніка, капітана Брытанскай арміі ў адстаўцы. Атрымаў адукацыю ў Ітанскім каледжы і ў Каралеўскай ваеннай акадэміі ў Сандхёрсце. Залічаны ў Брытанскую армію ў сакавіку 1900 года ў чыне другога лейтэнанта і ў складзе стралковай брыгады адпраўлены на англа-бурскую вайну. З 1908 года служыў у Ірландыі ў чыне капітана. З 1911 года — ад’ютант камандзіра часткі ў Оксфардзе.

Першая сусветная вайна[правіць | правіць зыходнік]

У Першай сусветнай вайне ўсю вайну правёў на Заходнім фронце ў складзе Брытанскіх Экспедыцыйных Сіл. Ваяваў з 1914 года ў чыне маёра ў 16-й Ірландскай пяхотнай дывізіі. З 1915 года — 2-й афіцэр штаба 41-й пяхотнай дывізіі, затым у штабе 19 корпуса. Браў удзел у бітве на Соме і ў бітве пры Пашэндэйле.

З кастрычніка 1917 года — першы афіцэр штаба ў Новазеландскай пяхотнай дывізіі.

Паміж сусветнымі войнамі[правіць | правіць зыходнік]

Пасля вайны служыў у штабе дывізіі. Скончыў штабныя каледжы ў Кемберлі і ў Сандхёрсце. З 1927 года камандаваў батальёнам на мяжы Брытанскай Індыі і Афганістана. З 1930 года — выкладаў у штабным каледжы ў Кэмберлі. Тады ж займаўся даследчай працай, прыхільнік развіцця бранетанкавых сіл. З 1934 года камандаваў 6-й пяхотнай брыгадай. З 1935 года — генерал-маёр, прызначаны камандзірам 1-й механізаванай брыгады. З 1937 года — камандзір 2-й пяхотнай дывізіі. У чэрвені 1939 года ў званні генерал-лейтэнанта накіраваны ў Егіпет на пасаду камандуючага Брытанскімі войскамі ў Егіпце (Нільская армія).

Другая сусветная вайна[правіць | правіць зыходнік]

Падпарадкаваныя Вільсану войска пачалі баявыя дзеянні на мяжы з Лівіяй у чэрвені 1940 года, пасля ўступлення Італіі ў вайну. Скарыстаўшыся нерашучымі дзеяннямі італьянскага камандавання, спыніў італьянскі наступ у Егіпецкай аперацыі ў верасні 1940 года. Затым адыграць вялікую ролю ў разгроме італьянскіх войскаў у Паўночнай Афрыцы падчас Лівійскай аперацыі, у тым ліку ў снежні 1940 года атрымаў перамогу ў Сідзі-Барані. У лютым 1941 года прызначаны ваенным губернатарам правінцыі Кірэнаіка ў Лівіі ў званні поўнага генерала.

Аднак у тым жа месяцы прызначаны камандаючым Брытанскім экспедыцыйным корпусам, накіраваным у Грэцыю. Асноўную масу войскаў корпуса склалі аўстралійскія і новазеландскія войскі. Галоўнай задачай корпуса было садзейнічанне грэчаскім войскам у разгроме італьянцаў. якія да таго часу былі ўжо выцеснены грэкамі ў Албанію падчас італа-грэчаскай вайны. Аднак часткова з-за няўзгодненых дзеянняў урадаў Вялікабрытаніі і Грэцыі, часткова з-за таго, што камандаванню саюзных армій не ўдалося ўзгадніць свае дзеянні, адчувальных вынікаў дамагчыся не ўдалося. Больш таго, устрывожаны з’яўленнем англійскіх войскаў у Грэцыі Гітлер загадаў распрацаваць германскае ўварванне ў Грэцыю. У красавіку 1941 года немцы падчас Грэчаскай аперацыі акупавалі краіну і прымусілі капітуляваць грэчаскую армію 26 красавіка. Вільсан кіраваў эвакуацыяй сваіх войскаў на Крыт, а затым у Егіпет. Яго корпус пацярпеў паражэнне, страціўшы з 62,6 тысяч чалавек звыш 2 тысяч забітымі і параненымі, а таксама 14 тысяч палоннымі.

З 7 мая 1941 года — камандуючы брытанскімі войскамі ў Палесціне і Трансіарданіі. Падчас Сірыйска-Ліванскай аперацыі брытанцы нанеслі паражэнне французскім войскам урада «Вішы» і дамагліся іх капітуляцыі. З кастрычніка 1941 года — камандуючы 9-й арміяй у Сірыі і генерал-ад’ютант Яго Вялікасці. З 1942 года — камандуючы брытанскімі войскамі ў Іране.

У лютым 1943 года прызначаны галоўнакамандуючым на Сярэднім Усходзе. На гэтай пасадзе ўлетку 1943 года правёў дэсантныя аперацыі па захопе грэчаскіх астравоў Кос, Лерас і Самас, паспрабаваўшы скарыстацца спрыяльнай сітуацыяй пасля капітуляцыі Італіі. Аднак нямецкае камандаванне накіравала на астравы свае сілы і адбіла іх, захапіўшы ў палон брытанскія і італьянскія гарнізоны. Са снежня 1943 года — Вярхоўны Галоўнакамандуючы саюзнымі войскамі на Міжземным моры, але фактычна ўплыў Вільсана на ход баявых дзеянняў быў абмежаваным, з прычыны таго, што кіраўніцтва баявымі аперацыямі ў Італіі было ў руках фельдмаршала Харальда Александэра. У 1944 годзе атрымаў чын фельдмаршала.

Вільсан планаваў падрыхтоўку і ўзначаліў правядзенне Паўднёва-Французскай дэсантнай аперацыі ў жніўні 1944 года. У лістапада-снежні 1944 года кіраваў баявымі дзеяннямі па разгроме народна-вызваленчага руху ў Грэцыі. У снежні таго ж года прызначаны главой брытанскай ваеннай місіі ў Аб’яднаным савеце начальнікаў штабоў у Вашынгтоне замест памерлага фельдмаршала Дыла, заставаўся ім да 1947 года. Удзельнічаў у Ялцінскай і Патсдамскай канферэнцыях 1945 года.

У студзені 1946 года атрымаў тытул віконта Лівійскага і Стоўнленгтафт.

Адстаўка[правіць | правіць зыходнік]

У 1947 годзе звольнены ў адстаўку. У 1955—1960 гадах займала ганаровая пасада канстэбля Лонданскага Таўэра. Аўтар мемуар.

Награды[правіць | правіць зыходнік]

Брытанскія ўзнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Замежныя ўзнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ а б Henry Maitland Wilson, 1st Baron Wilson // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ Henry Maitland Wilson // Auckland War Memorial Museum Tāmaki Paenga Hira — 1852.
  3. ↑ Lundy D. R. Field Marshal Henry Maitland Wilson, 1st Baron Wilson // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. ↑ а б Lundy D. R. The Peerage
  5. ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Залесский К. А. Кто был кто во Второй мировой войне. Союзники СССР. — М.: АСТ, 2004. — Т. 1. — 702 с. — ISBN 5-17-025106-8

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Генры_Мейтленд_Вільсан&oldid=4420683"