Золтан Кодай

Золтан Кодай
венг.: Kodály Zoltán
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	16 снежня 1882(1882-12-16)[…]
Месца нараджэння	Кечкемет, Аўстра-Венгрыя
Дата смерці	6 сакавіка 1967(1967-03-06)[…] (84 гады)
Месца смерці	Будапешт, Венгерская Народная Рэспубліка
Месца пахавання	Фаркашрэці[d]
Краіна	Венгрыя
Жонка	Emma Kodály[d] і Sarolta Péczely[d]
Альма-матар	Музычная акадэмія Ферэнца Ліста (1904) Будапешцкі ўніверсітэт
Месца працы	Музычная акадэмія Ферэнца Ліста Nyugat[d]
Музычная дзейнасць
Педагог	Hans von Koessler[d] і Шарль-Мары Відор
Прафесіі	кампазітар класічнай музыкі, школьны настаўнік, музычны этнограф
Інструменты	альт
Жанры	класічная музыка
Выхаванцы	Béla Tardos[d], Anne Lauber[d], Antal Doráti[d], István Pártos[d], Helen Glatz[d], Ferenc Fricsay[d], György Kósa[d], Tibor Varga[d], Lili Kraus[d], Tamás Vásáry[d], Erzsébet Szőnyi[d] і Ferenc Schwalm[d]
Грамадская дзейнасць
Партыя	беспартыйны
Член у	Акадэмія мастацтваў ГДР[d] Венгерская акадэмія навук Баварская акадэмія прыгожых мастацтваў[d]
Узнагароды	прэмія імя Кошута (1948) Corvin Wreath[d] (1930) прэмія «Спадчына Венгрыі»[d] (1996) Заслужаны мастак Венгрыі[d] (1952) прэмія імя Кошута (1951) прэмія імя Кошута (1957)
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мемарыяльная дошка памяці З. Кодая ў Будапешце

Золтан Кодай (венг.: Kodály Zoltán; 16 снежня 1882, Кечкемет — 6 сакавіка 1967, Будапешт) — венгерскі кампазітар, музыкант і тэарэтык музыкі.

З дзяцінства граў на скрыпцы, вучачыся ў бацькі, музыканта-аматара. У 1900 г. паступіў на аддзяленне моў Будапешцкага ўніверсітэта і адначасова ў клас кампазіцыі Ганса фон Кеслера ў Каралеўскую Венгерскую акадэмію музыкі. Па заканчэнні курса на працягу года вучыўся ў Парыжы ў Шарля Відора.

З 1905 г. займаўся зборам твораў венгерскай народнай музычнай спадчыны, з гэтай мэтай ездзіў па вёсках розных венгерскіх правінцый. Пачынаючы з 1906 года публікаваў, сумесна з Белай Бартакам, шматлікія зборнікі народных песень. З 1912 года — прафесар Музычнай акадэміі ў Будапешце. Сярод яго вучняў былі такія ў будучыні вядомыя дзеячы музычнай культуры, як Габар Дарваш, Антал Дорату, Золтан Гардоньі і інш. У гэты перыяд кампазітар актыўна займаўся тэорыяй музыкі, пісаў працы па музычнай педагогіцы. У прыватнасці, сумесна са сваім вучнем І. Адамам распрацаваў метад Кодая, асабліва паспяховы пры навучанні непрафесійных музыкантаў і харавых груп.

У гады Першай сусветнай вайны кода, сумесна з Белай Бартакам, працаваў у сектары музыкі аддзела прэсы ваеннага міністэрства Аўстра-Венгрыі ў Будапешце. У 1942 годзе выйшаў у адстаўку атрымаўшы званне ганаровага прафесара, у самым канцы Другой сусветнай вайны стаў прэзідэнтам Венгерскага савета мастацтваў. У 1966 годзе быў сфарміраваны названы ў яго гонар струнны квартэт.

Ганаровы прэзідэнт ІСМЕ. За заслугі ў галіне музычнага мастацтва быў адзначаны ўзнагародамі Венгерскай Народнай Рэспублікі. Другі ганаровы прэзідэнт ІСМЕ.

Музычныя творы

Духоўная музыка

• Psalmus Hungaricus 1923
• Budavari Te Deum 1936
• Missa brevis 1944
• Adventi evek 1963

Аркестравыя кампазіцыі

• Летні вечар 1906
• Сюіта Хары Янаша 1927
• Танцы з Галанты 1933
• Варыяцыі да венгерскай народнай песні «Паўлін» 1937
• Канцэрт для аркестра 1940
• Сімфонія 1960

Камерная музыка

• Лірычныя рамансы для скрыпкі і віяланчэлі 1898
• Адажыа для віяланчэлі, скрыпкі і басэтлі 1910
• Саната для скрыпкі і фартэпіяна, opus 4
• Саната для віяланчэлі сола, opus 8
• Санаціна для скрыпкі і фартэпіяна
• Дуа для віяланчэлі і скрыпкі, opus 7
• Струнны квартэт № 1, opus 2
• Струнны квартэт № 2, opus 10
• 9 фартэпіянных п'ес, opus 3
• 7 фартэпіянных п'ес, opus 11.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8). — С. 374.

Сачыненні

Kodaly, Zoltan «Wege zur Musik», Budapest, Corvina Kiado 1983.