Карла Мадэрна

Карла Мадэрна
Carlo Maderno
Дата нараджэння	1556(1556)
Месца нараджэння	Капалага[d], Мендрызіа[d], Subdistrict Mendrisio[d], акруга Мендрызіа[d], кантон Тычына, Швейцарыя
Дата смерці	30 студзеня 1629(1629-01-30)
Месца смерці	Рым, Папская вобласць
Месца пахавання	Сан-Джавані-дэі-Фіярэнціні
Грамадзянства	Італія
Працы і дасягненні
Працаваў у гарадах	Рым
Архітэктурны стыль	барока
Найважнейшыя пабудовы	Фасад царквы Санта Сусана, Сант Андрэа дэла Вале, палац Матэі дзі Джові
Уплыў	Даменіка Фантана
Уплыў на	Франчэска Бараміні і Giovanni Battista Trevano[d]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фасад царквы Санта Сусана

Фасад Базілікі Св. Пятра.

Карла Мадэрна (Maderna; 1556—1629) — рымскі архітэктар, вучань свайго дзядзькі, Даменіка Фантана.

З яго пабудоў вядомыя ў Рыме: фасад царквы святой Сусаны, які ўяўляе сабой першы прыклад распаўсюджаных ў XVII стагоддзі фасадаў з дзвюма ці некалькімі, надбудаванымі адзін над адным, ордарамі, палац Матэі-дзі-Джовэ, фантаны на плошчы святога Пятра і часткова палацца Барберыні, скончанае Берніні і Бараміні.

Увекавечыў ён сваё імя пераважна заканчэнне будаўніцтва (у 1605—1613) сабора Святога Пятра. Першапачатковы план Брамантэ, грэчаскі роўнаканцовы крыж, ён ператварыў у лацінскі, падоўжыўшы заходнюю частку сабора на тры гіганцкіх пралёта і збудаваўшы наперадзе яго велічэзныя сенцы. Даволі нярадасны фасад сабора — таксама яго твор; аднак яму не атрымалася выканаць свой праект цалкам: асяданне глебы не дазволіла пабудаваць на двух канцах фасада вежы, якія пераразалі б аднастайную лінію атыка і надалі б яму большую манументальнасць і гармонію.

Мадэрна, вельмі ўзнесены пры жыцці, падвергся пазней суровай і не цалкам справядлівай крытыцы: нельга не паставіць яму ў заслугу тое, што ён выстаяў супраць агульнага ў яго час захаплення экстравагантнымі і таннымі эфектамі і імкнуўся пры дабудоўцы сабора святога Пятра ісці па слядах Брамантэ і Мікеланджэла, па меры магчымасці не аддаляючыся ад строгасці і высакароднасці іх ідэй; калі гэта яму і не атрымалася цалкам, то віной таму не гэтулькі адсутнасць у яго здольнасці, колькі час, у які ён жыў — час амаль поўнага заняпаду італьянскага мастацтва.

Літаратура

• Domenico Fontana, Della trasportazione dell'obelisco vaticano et delle fabriche di Nostro Signore Papa Sisto V fatte dal Cavallier Domenico Fontana architetto di Sua Santità, libro primo, Domenico Basa, Roma 1590.
• Giovanni Baglione, Le Vite de' Pittori, Scultori et Architetti dal Pontificato di Gregorio XIII fino a tutto quello d'Urbano VIII, Roma 1642, 307-309.
• Lione Pascoli, Vite de' pittori, scultori, architetti moderni, I, Roma 1730, (edizione critica a cura di A. Marabottini, ad vocem, Perugia 1992.
• Antonino Bertolotti, ad vocem, in Artisti lombardi a Roma nei secoli XV, XVI e XVII, Milano 1882.
• Giorgio Casella, Il testamento di Carlo Maderno, in Bollettino storico della Svizzera italiana, I, 1926, 32-38.
• Antonio Muñoz, Carlo Maderno, Roma 1922.
• N. Cafisch, ad vocem, in U. Thieme - F. Becker (a cura di), Allgemeines Lexikon der bildende Künstler, IV, Leipzig 1929, 529-532.
• Idem, Carlo Maderno: ein Beitrag zur Geschichte der römischen Barockarchitektur, München 1934.
• P. Frosini, Carlo Maderno, architetto idraulico, in Strenna dei romanisti, XVI, 1955, 323-325.
• Ugo Donati, Carlo Maderno, architettoticinese a Roma, Lugano 1957.
• A. Blunt, The Palazzo Barberini: the Contribution of Maderno, Bernini and Pietro da Cortona, in Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 21, 1958, 256-287.
• B. Toscano, I Barberini, il Maderno e la Fonte i Piazza, in Spoletium. Rivista di arte, storia cultura, VI, 1959, 20-23.
• Howard Hibbard: Carlo Maderno and Roman Architecture 1580–1630. London 1971.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Карла Мадэрна
• Карла Мадэрна ў каталіцкай энцыклапедыі (англ.: )

Пры напісанні артыкула выкарыстаны матэрыял з Энцыклапедычнага слоўніка Бракгаўза і Эфрона (1890—1907).