Роберт Грабс

Роберт Грабс
англ.: Robert Howard Grubbs
Дата нараджэння	27 лютага 1942(1942-02-27)[…]
Месца нараджэння	Possum Trot[d], Marshall County[d], Кентукі, ЗША
Дата смерці	19 снежня 2021(2021-12-19) (79 гадоў)
Месца смерці	Дуарці, акруга Лос-Анджэлес, Каліфорнія, ЗША
Грамадзянства	ЗША
Жонка	Helen O'Kane-Grubbs[d]
Род дзейнасці	хімік, аўтабіёграф, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	арганічная хімія і хімія
Месца працы	Каліфарнійскі тэхналагічны інстытут
Навуковая ступень	доктар філасофіі
Альма-матар	Калумбійскі ўніверсітэт Фларыдскі ўніверсітэт Paducah Tilghman High School[d] Стэнфардскі ўніверсітэт Калумбійская школа інжынерных і прыкладных навук[d]
Вядомы як	распрацоўшчык метаду метатэзіса ў арганічным сінтэзе
Член у	Польская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Лонданскае каралеўскае таварыства Нацыянальная акадэмія навук ЗША Нацыянальная інжынерная акадэмія ЗША Амерыканскае хімічнае таварыства Каралеўскае хімічнае таварыства Кітайская акадэмія навук
Узнагароды	Нобелеўская прэмія па хіміі (2005) медаль Бенджаміна Франкліна[d] (2000) прэмія імя Артура Коўпа[d] (2002) стыпендыя Аляксандра фон Гумбальта[d] American Chemical Society Award in Organometallic Chemistry[d] (1988) August Wilhelm von Hofmann Medal[d] (2005) Q113997352? (2001) Прэмія стагоддзя[d] (2004) Bristol-Myers Squibb Award for Distinguished Achievement in Synthetic Organic Chemistry Research[d] (2004) прэмія Гумбальта Fellow of the Royal Society of Chemistry[d] honorary doctor of the RWTH Aachen University[d] (2013) Linus Pauling Award[d] (2003) медаль Бенджаміна Франкліна[d] Florida Inventors Hall of Fame[d] замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (2017) American Institute of Chemists Gold Medal[d] (2010) Roger Adams Award in Organic Chemistry[d] (2011) Tolman Award[d] (2002) ACS Award in Polymer Chemistry[d] (1995) Herman Mark Award in Polymer Chemistry[d] (2000) ACS Award for Creative Invention[d] (2009) Tetrahedron Prize[d] (2003) George A. Olah Award in Hydrocarbon or Petroleum Chemistry[d] (2017) Clarivate Citation Laureate[d] (2003) Camille Dreyfus Teacher-Scholar Awards[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Роберт Грабс (англ.: Robert Howard Grubbs; 27 лютага 1942, акруга Маршал, Кентукі, ЗША — 19 снежня 2021) — амерыканскі хімік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі за 2005 год (сумесна з Рычардам Шрокам і Івам Шавэнам) з фармулёўкай «за ўклад у развіццё метаду метатэзіса ў арганічным сінтэзе».

Біяграфія

Роберт Грабс нарадзіўся 27 лютага 1942 года ў акрузе Маршал амерыканскага штаце Кентукі паміж мястэчкамі Посум-Траціл і Келверт-Сіці. Ранняе дзяцінства ён правёў у тым жа акрузе. Там Грабс вучыўся ў пачатковай школе Мак-Кінлі, малодшай сярэдняй школе Франкліна і ў сярэдняй школе Падзьюка Тыльмана. Вышэйшую адукацыю Грабс атрымліваў у Фларыдскім і Калумбійскім універсітэце. У 1968 годзе ён атрымаў ступень PhD. У 1969 годзе ён уладкаваўся ў Стэнфардскі, а потым — у Мічыганскі ўніверсітэт. У 1978 годзе ён стаў супрацоўнікам Каліфарнійскага тэхналагічнага інстытута, дзе працуе і дагэтуль.

Асноўным аб’ектам даследаванняў Грабса ў металаарганічнай хіміі і хіміі сінтэзу з’яўляюцца каталізатары і, у асаблівасці каталізатар Грабса, які выкарыстоўваецца, у прыватнасці, у метатезісе алефінаў. Таксама Грабс унёс значны ўклад у даследаванне так званай «жывой» полімерызацыі.

У 1989 годзе Грабс быў абраны членам Нацыянальнай акадэміі навук ЗША, а ў 1994 годзе — членам Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук.

Роберт Грабс жанаты з Хелен Грабс, якая працавала лагапедам у пачатковай школе. У іх ёсць трое дзяцей.

Прэміі і ўзнагароды

• 2000 — Медаль Бенджаміна Франкліна па хіміі
• 2001 года — прэмія Герберта Браўна
• 2002 — медаль Толмана
• 2005 — Нобелеўская прэмія па хіміі (сумесна з Рычардам Шрокам і Івам Шоўэнам)