Арамарфоз

Арамарфоз, анагенез, арагенез, морфафізіялагічны прагрэс — эвалюцыйнае пераўтварэнне марфалагічнай структуры і функцыі арганізма, у выніку якога ён падымаецца на прынцыпова новую, больш прагрэсіўную ступень развіцця; адзін з асноўных кірункаў біялагічнага прагрэсу. Тэрмін увёў вучоны Аляксей Мікалаевіч Северцаў у 1920 годзе. Арамарфоз садзейнічае высокай жыццяздольнасці арганізма, павышэнню ўзроўню абмену рэчываў, развівае больш актыўныя спосабы барацьбы за існаванне і інш. Магчымасці арамарфоза рэалізуюцца ў працэсе развіцця ідыяадаптацый і іншых больш вузкіх прыстасаванняў, на базе якіх могуць фарміравацца новыя арамарфозы. Напрыклад, лёгкія для кісцяпёрых рыб (продкаў наземных пазваночных) былі ідыяадаптацыяй, што давала ім магчымасць існаваць у вадаёмах з паніжанай колькасцю кіслароду. Для іх патомкаў (наземных пазваночных) арамарфозам было ўдасканаленне лёгачнага дыхання. Якасны скачок арамарфоза адбыўся пры пры пераходзе ад рэптыліяпадобных да млекакормячых: чатырохкамернае сэрца, унутрывантробны тып развіцця, узнікненне пёравага, валасянога покрыва і інш.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).