Аперацыя «Арго»

Гэты артыкул уваходзіць у лік выдатных
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Арго.
Аперацыя «Арго»M:
англ.: Argo
Постар фільма
Жанр палітычны трылер, гістарычны фільм
Рэжысёр Бен Афлек
Прадзюсар Джордж Клуні, Грант Хеслаў, Бен Афлек
Сцэнарыст Крыс Терыа,
Джошуа Бірмен,
Тоні Мендэс
У галоўных
ролях		 Бен Афлек, Браян Крэнстан, Алан Аркін, Джон Гудмен
Аператар Радрыга Прыета
Кампазітар Аляксандр Дэспла
Кінакампанія Warner Bros., GK Films, Smokehouse Pictures
Працягласць 120 хв.
Бюджэт 44,5 млн $
Зборы 229,6 млн $[1]
Краіна Сцяг ЗША ЗША
Мова англійская, фарсі
Год 2012
IMDb ID 1024648
Афіцыйны сайт
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Апера́цыя „Арго́“» (англ.: Argo) — палітычны трылер рэжысёра Бена Афлека. Сюжэт карціны заснаваны на рэальных падзеях — аперацыі спецслужбаў па выратаванню шасці амерыканскіх дыпламатаў з Тэгерана. Сцэнарый напісаны па матывах артыкула Джошуа Бермана «Як ЦРУ выратавала амерыканцаў з Тэгерана фальшывым фантастычным фільмам»[~ 1] і кнігі Тоні Мендэса «Майстар маскіроўкі». Прэм'ера карціны адбылася 31 жніўня 2012 г. (фестываль у Тэлурыдзе). У шырокі пракат яна выйшла 12 кастрычніка 2012 г.[2]

Стужка паказала нядрэнныя вынікі ў пракаце — сусветныя зборы склалі больш за $ 229,6 млн, з іх $ 135,8 млн у амерыканскім пракаце, нягледзячы на рэйтынг R, прысвоены з-за ўжывання ў дыялогах ненарматыўнай лексікі. Трэці рэжысёрскі вопыт Бена Афлека атрымаў неадназначную ацэнку крытыкаў. Пахвальных водгукаў заслужыў баланс дакументальнага падыходу да адлюстравання падзей і трылера, які трымае гледачоў у напружанні, хоць канцоўка вядома з самага пачатку. Падбор выканаўцаў і гульня акцёраў другога плана таксама атрымалі высокую ацэнку. Апраўдаўшы прагнозы, карціна выйграла тры статуэткі «Оскара» ў сямі намінацыях, заваяваўшы ў 2013 годзе ўзнагароду акадэміі ў галоўнай намінацыі «Лепшы фільм». Таксама карціна заслужыла мноства іншых кінематаграфічных узнагарод, у тым ліку «Залаты глобус» і BAFTA ў некалькіх намінацыях.

Сур'ёзныя дыскусіі выклікала гістарычная дакладнасць падзей, паказаных у фільме, і яго палітычны кантэкст. Стваральнікаў карціны абвінавачвалі ў прыніжэнні ролі канадскіх спецслужбаў, празмернай палітычнай ангажаванасці і занадта вольнай трактоўцы падзей. Карціна была забаронена да паказу ў Іране, бо ў ёй, на думку кіруючых колаў, гісторыя была перакручана і паднесена з праамерыканскага пункту гледжання.

Сюжэт

4 лістапада 1979 г. рэвалюцыя ў Іране дасягае свайго апагею. Натоўпы ісламістаў штурмуюць пасольства ЗША ў Тэгеране і ўрываюцца на яго тэрыторыю. Персанал спешна знішчае пячаткі, сакрэтныя дакументы і іншыя матэрыялы. 52 супрацоўніка застаюцца ў палоне, але шасцярым удаецца пакінуць пасольства і знайсці прытулак у доме канадскага пасла Кена Тэйлара. Праходзіць 74 дні з моманту іх уцёкаў. Супрацоўнікі Дзяржаўнага дэпартамента шукаюць шляхі вырашэння сітуацыі. Яны прапануюць дачакацца вясны, раздаць дыпламатам веласіпеды і пашпарты, каб тыя даехалі да турэцкай мяжы. Эксперт ЦРУ па пытаннях эксфільтрацыі Тоні Мендэс сумняваецца ў разумнасці такога падыходу. На наступны дзень ён прапануе новы варыянт, які прыйшоў яму ў галаву пасля прагляду фільма «Бітва за планету малпаў». Ён прапануе выдаць супрацоўнікаў пасольства за скаўтаў - членаў здымачнай групы канадскага фільма, якія шукаюць натуру[~ 2]. Дзёрзкі план ухвалены кіраўніцтвам ЦРУ. Кіруючыся ім, Мендэс звяртаецца за дапамогай да свайго знаёмага — вядомага грымёра Джона Чэмберса. Праз яго ён выходзіць на аўтарытэтнага галівудскага прадзюсара Лестэра Сігэла, і пачынаецца падрыхтоўка да здымак. Мендэс знаходзіць у архівах прыдатны сцэнар фантастычнага фільма «Арго», які па стылю нагадвае «Зорныя войны»[3][~ 3]. У гульню ўступае некалькі вопытных спецыялістаў, у тым ліку рэдактар коміксаў Джэк Кірбі. Адкрываецца офіс фіктыўнай кампаніі «Studio 6 Productions», размяшчаецца рэклама ў профільных выданнях, праводзіцца прэс-канферэнцыя.

Тым часам іранцы збіраюць папяровыя абрэзкі з дакументаў, якія прайшлі праз здрабніцелі паперы  (руск.) (бел., і паступова аднаўляюць цэлыя фатаграфіі персаналу пасольства. Адсутнасць шасцярых супрацоўнікаў вось-вось раскрыецца. Тоні Мендэс прылятае ў Іран і пераконвае дыпламатаў даверыцца яму. Ён дапамагае ім трохі змяніць аблічча і навучае легендзе — яны канадцы і члены здымачнай групы. Дзеля верагоднасці дыпламаты ажыццяўляюць вылазку на гарадскі базар, што ледзь не прыводзіць да катастрофы. Адзін з прадаўцоў, сын якога загінуў на вайне, накідваецца на «кіношнікаў». Збіраецца натоўп, іранскі агент употай фатаграфуе ўсю «здымачную групу». Між тым вартавыя ісламскай рэвалюцыі, якія абыходзяць усе дамы ў горадзе, пачынаюць цікавіцца «гасцямі пасла», але яго служанка, якая ўжо здагадалася, што гэта збеглыя амерыканцы, рассейвае іх падазрэнні.

На наступны дзень група рыхтуецца пакінуць краіну. У апошні момант Мендэс атрымлівае загад аб адмене аперацыі «Арго», але вырашае на свой ​​страх і рызыку яе завяршыць. Уцекачы паспяхова праходзяць візавы кантроль у мэхрабадскім аэрапорце, заявіўшы, што запаўнялі ўязныя візы. На апошнім рубяжы іх затрымлівае кантроль вартавых ісламскай рэвалюцыі, яны абураюцца распуснасцю афіш фільма. Адзін з дыпламатаў, які валодае фарсі, эмацыйна пераказвае сюжэт фільма, робячы яго падобным да падзей іранскай рэвалюцыі. Кіраўнік варты тэлефануе для праверкі ў «офіс кампаніі» у Галівудзе, Чэмберс у апошнюю секунду паспявае адказаць на званок. Вартавыя даюць дазвол на вылет. Тым часам аднаго з шасці дыпламатаў апазнаюць па адноўленых пасольскіх анкетах. Вартавыя выязджаюць прама на ўзлётнае поле, спрабуючы затрымаць самалёт, але той паспявае ўзляцець і пакінуць паветраную прастору Ірана. Пасол і яго людзі таксама пакідаюць Іран, служанка пераходзіць іракскую мяжу.

Сакрэтнасць аперацыі захоўваецца да канца. Роля спецслужбаў ЗША ніяк не раскрываецца, і ўсе лаўры дастаюцца канадскаму боку. У канцоўцы кіраўніцтва ЦРУ збіраецца адзначыць заслугі Тоні Мендэса вышэйшай узнагародай ЦРУ  (англ.) (бел. на закрытай цырымоніі.

У ролях

Акцёр Роля
Бен Афлек агент ЦРУ Тоні Мендэс
Браян Крэнстан шэф Мендэса Джэк О'Донел
Алан Аркін прадзюсар Лестэр Сігэл
Джон Гудмен грымёр Гамільтан Джордан
Кайл Чэндлер кіраўнік адміністрацыі прэзідэнта Гамільтан Джордан
Віктар Гарбер пасол Канады ў Іране Кен Тэйлар
Керы Бішэ выратаваны супрацоўнік пасольства Кэці Стэфард
Тэйт Донаван выратаваны супрацоўнік пасольства Боб Андэрс
Клеа Дзювал выратаваны супрацоўнік пасольства Кора Лайджэк
Крыстафер Дэнем выратаваны супрацоўнік пасольства Марк Лайджэк
Роры Какрэйн выратаваны супрацоўнік пасольства Генры Лі Шац
Скут Мак-Нэйры выратаваны супрацоўнік пасольства Джой Стэфард
Кіц Шарабайка супрацоўнік ЦРУ Адам Энгель
Крыс Месіна супрацоўнік ЦРУ ў аддзеле О'Донела Малінаў
Жэлька Іванек супрацоўнік дзярждэпартамента Роберт Пендэр
Цітус Уэлівер супрацоўнік ЦРУ Джон Бейтс
Боб Гантан дзяржаўны сакратар Сайрус Венс
Піліп Бейкер Хол дырэктар ЦРУ Стэнсфілд Цёрнер
Рычард Кайнд агент WGA Джон Бейтс
Майкл Паркс мастак Джэк Кербі
Том Ленк карэспандэнт Род
Рычард Дзілейн агент брытанскай разведкі Піцер Нікалс
Крыстафер Стэнлі супрацоўнік пасольства Том Ахерн
Пейдж Леонг жонка Кена Тэйлара Пат Тэйлар
Тэйлар Шылінг жонка Тоні Мендэса Крысціна Мендэс
Шэйла Венд служанка ў доме канадскага пасла Сахар
Эдрыён Барба былая жонка Сігэла Ніна

Стварэнне

Сцэнарый

Захоп заложнікаў у пасольстве ў Тэгеране стаў адным самых трагічных момантаў крызісу ірана-амерыканскіх адносін у часы праўлення адміністрацыі Джымі Картэра. Доўгі час дэталі паспяховай місіі канадскіх і амерыканскіх спецслужбаў 1980 заставаліся пад грыфам "сакрэтна". У 1997 годзе доступ да матэрыялаў быў адкрыты, але асаблівай цікавасці грамадскасці яны тады не прыцягнулі[4][5]. У 2007 годзе прадстаўнікі прадзюсарскай кампаніі Smokehouse Pictures (en) Джордж Клуні і Грант Хеслаў звярнулі ўвагу на артыкул Джошуа Бермана «Як ЦРУ выратавала амерыканцаў з Тэгерана фальшывым фантастычным фільмам» («How ​​the CIA Used a Fake Sci-Fi Flick to Rescue Americans from Tehran »), апублікаваны ў часопісе Wired[6]. Пазней Хеслаў і Клуні пазнаёміліся з кнігай Тоні Мендэса «Майстар маскіроўкі» («The Master of Disguise») і сустрэліся з ім самім[7][8]. Матэрыял, на думку крытыка Манолы Даргіс, быў нібы створаны для фільма — знарок такое не прыдумаеш[9]. Ідэя здалася шматабяцальнай, і яны вырашылі пачаць працу над сцэнарыем[4]. Smokehouse Pictures выкупіла правы на экранізацыю, вытрымаўшы канкурэнцыю з боку кампаніі Plan B (en). Дагавор на вытворчасць быў заключаны са студыяй Warner Bros[5].

Візітка фіктыўнай кампаніі Studio 6 у руках аднаго з удзельнікаў падзей Роберта Андэрса. Картка фігуруе таксама і ў фільме 2012

У чэрвені 2009 года прадстаўнікі Smokehouse Pictures выбралі ў якасці сцэнарыста Крыса Тэры. У яго партфоліа на той момант быў усяго адзін поўнаметражны фільм. Спачатку аперацыя выратавання дыпламатаў здалася настолькі неверагоднай, што Крыс не мог прыдумаць, з якога боку падысці да будучага сцэнарыя. Пісьменнік адправіўся вывучаць архіўныя матэрыялы ў бібліятэкі. Крыс паспрабаваў уявіць, як бы сцэны будучага фільма выканалі любімыя акцёры Сідні Люмета, зоркі экрана 1970-х, такія як Джэк Уорд і Фэй Данаўэй. Затым Тэры прыняў вымушанае рашэнне некалькі спрасціць сюжэт і надаць яму больш напружаную канцоўку. У рэальнасці паслядоўнасць дзеянняў спецслужбаў была досыць складанай. Дыпламаты не сядзелі бязвылазна ў доме канадскага пасла, а хаваліся ў некалькіх розных дамах і пераязджалі з месца на месца. Паляцелі яны з Тэгерана некалькімі рэйсамі. Герой карціны Лестэр Сігэл, па волі сцэнарыста, стаў зборным вобразам некалькіх дзеячаў кінабізнесу. Пасля адпаведных паправак сцэнарый паступова стаў складацца ў адзінае цэлае [10].

Постар фільма «Арго», здымкі якога было запланавана правесці ў сакавіку 1980

Па патрабаванню студыі Warner Bros Тэры дадаў у пачатку вялізны маналог Мендэса, які распавядае аб яго перадгісторыі (і нават працы ў СССР), які тлумачыць гледачу сэнс тэрміна эксфільтрацыя. Зрэшты, пазней ад гэтага маналога адмовіліся — атрымлівалася, што фільм меў два ўступы [11]. Тэкст шліфаваўся да пачатку 2011 года, пакуль ён не дасягнуў патрэбнай ступені гатоўнасці. Толькі тады прадзюсары пачалі шукаць рэжысёра. Джордж Клуні збіраўся быў асабіста ўзначаліць здымкі і стаць выканаўцам галоўнай ролі, але ён захапіўся праектам «Сакавіцкія Іды». Warner Bros. даслалі рабочую прапанову кампаніі Бена Афлека і Мэта Дэймана «Pearl Streets Film»[5]. "Пазнаёміўшыся з "Арго", я быў ​​проста ўражаны і адразу ж згадзіўся ўзначаліць здымкі" — распавядаў Бен, залпам прачытаўшы сцэнарый, як займальную кнігу[12]. Пры першым жа азнаямленні са сцэнарыем Бен вырашыў, што камедыйны пачатак у карціне трэба будзе скараціць («прыкладна на чвэрць»), пра што адразу папярэдзіў прадзюсараў[13]. У лютым 2011 года яго ўдзел у праекце быў канчаткова пацверджаны[14].

Карціна мела рабочую назву «Уцёкі з Тэгерана» («Escape From Tehran»), але ў ходзе работы стваральнікі адмовіліся ад яе, з-за сугучнасці з фантастычным «Уцёкі з Нью-Ёрка». У рэальнай аперацыі 1980 назва сцэнарыя супадала з назвай кнігі, па якой планавалася экранізацыя — «Lord of Light» («Бог святла») Роджэра Жэлязны. Тоні Мендэс памяняў яе на Argo, абыграўшы адзін непрыстойны англійскі жарт[15][16][17]. Гэтую ж назву i было вырашана выкарыстоўваць для фільма 2012 года. У карціне ў эпізодзе першай чыткі тэксту ў гасцініцы Beverly Hilton абыгрываецца сугучнасць слова Argo з міфічным караблём, што надае сцэне адценне чорнага гумару[6][18]. Персанажы па сюжэту неаднаразова паўтараюць вульгарны жарт нібы лозунг, з-за чаго карціна пасля атрымала рэйтынг R  (руск.) (бел. ў амерыканскім пракаце[19][20][~ 4].

Падбор акцёраў

Акцёр Кайл Чэндлер
Кіраўнік адміністрацыі прэзідэнта ЗША Гамільтан Джордан

У траўні-чэрвені 2011 года прайшоў падбор акцёраў для карціны[21]. Асістэнт па кастынгу Лора Кенэдзі дапамагла рэжысёру адабраць каля 130 выканаўцаў з прыкладна 3000 анкет. 120 персанажаў у карціне маюць ролю са словамі[22]. Бен Афлек, праглядаючы кандыдатаў, арыентаваўся не столькі на статус, колькі на прафесійныя дадзеныя і адпаведнасць ролі, аддаючы перавагу асобам, якія не засвяціліся на экранах[23]. Рэжысёр загадзя папярэдзіў, што перад здымкамі будзе праводзіць рэпетыцыі з акцёрамі па сістэме Станіслаўскага (як ён яе сабе ўяўляў)[24]. Адным з першых запрашэнне ўвасобіць вобраз галівудскага варацілы атрымаў Алан Аркін. Пасля прагляду карціны «Чырвоны штат» Афлек падабраў з яго некалькіх акцёраў: Джона Гудмена, Майкла Паркса, Керы Бішэ[25]. Гудмен і Аркін — акцёры вядомыя, але галоўным чынам па ролях у аўтарскім кінематографе. Вельмі старанна падбіраліся на тыпаж «асобы з 1970-х» акцёры для шасцёркі выратаваных супрацоўнікаў пасольства. Сярод тых, хто прайшоў на гэтыя ролі, толькі Тэйт Донаван быў добра вядомы публіцы, бо выконваў вядучыя ролі на тэлебачанні. Астатнія: Клеа Дзювал, Скут Мак-Нэйры, Роры Кахрэйн, Керы Бішэ і Крыстафер Дэнем — былі параўнальна мала знаёмыя аўдыторыі[26]. На ролі іранцаў падбіраліся не проста акцёры з усходнімі рысамі, а іменна этнічныя іранцы. Прыдзірлівасць у дэталях даходзіла да таго, што для дыялогаў стваральнікі падбіралі носьбітаў іменна тэгеранскага дыялекту фарсі і ніякага іншага[22].

Ацэньваючы вынікі падбору акцёраў, гледачы і спецыялісты адзначылі тое, наколькі дакладна знешнасць выканаўцаў супадала з іх прататыпамі. Між тым, Лора Кенэдзі прызналася, што не ставіла перад сабой задачы дамагчыся пры выбары знешнасці поўнага падабенства. Гэта адбылося ў асноўным дзякуючы майстэрскай працы грымёра[22]. Ролю галоўнага героя Бен Афлек без прынцыповых дыскусій пакінуў за сабой[27]. Калі з іншымі персанажамі мела месца даволі блізкая адпаведнасць прататыпу, то тут паміж лацінаамерыканцам Мендэсам і белым Афлекам яе не назіраецца зусім. Зблытаныя доўгія валасы і барада змянілі акцёра настолькі, што ён не падобны і сам на сябе[23]. Знешнасць Афлека ў карціне стала для крытыкаў прадметам практыкаванняў у дасціпнасці, шавялюру акцёра Рычард Корліс назваў самай горшай прычоскай дзесяцігоддзя[28].

У эпоху CGI Афлек не захацеў выкарыстоўваць згенераваную пры дапамозе камп'ютара масоўку і прыцягнуў жывых людзей для здымак у Каліфорніі і ў Турцыі. Праца з вялікай масай людзей, ва ўмовах не самага вялікага бюджэту, запатрабавала, па выразу стваральнікаў, «ваеннай дакладнасці»[29]. Статысты ў Каліфорніі набіраліся ў асноўным з этнічных персаў, якія пражывалі ў ваколіцах Лос-Анджэлеса, у асобных сцэнах было задзейнічана да 800 чалавек. Няцяжка было знайсці персаў і ў Стамбуле. Самастойнай задачай было правільна апрануць герояў. Адных толькі жаночых накідак хіджаб было пашыта каля 500 камплектаў[30]. Яшчэ адна праблема адкрылася пасля здымак. Як высветлілася ўжо пры мантажы, у набранай масоўцы пераважалі людзі ва ўзросце за 40 гадоў — моладзь днём была занята на працы. У рэальнай гісторыі іранскай рэвалюцыі аснову тых, хто нападаў на пасольства складалі студэнты, але з гэтым ужо нічога нельга было зрабіць[29][31].

Здымкі

Сімвалы ЦРУ, што з'яўляюцца ў карціне. Эмблема ЦРУ ў вестыбюлі і стэла з мемарыяльнымі зоркамі. Выявы ў карціне былі скарэкціраваны пры дапамозе камп'ютарнай графікі, каб адпавядаць часу[30]

Вытворчасць карціны пачалася 30 жніўня 2011 года і працягвалася 14 тыдняў. Агульны бюджэт карціны склаў каля $ 44 500 000, з якіх каля $ 13 млн было выдаткавана непасрэдна на вытворчасць і $ 18 млн на зарплату персаналу і акцёрам[32]. Большая частка здымак праходзіла ў Лос-Анджэлесе. Кампанія Smokehouse Pictures ўзяла для здымак крэдыт каля $ 6 млн і пры ўмове правядзення ўсіх работ у штаце Каліфорнія атрымлівала падатковыя льготы[33].

На жаль для стваральнікаў, правесці здымкі ў Іране не ўяўлялася магчымым. Вуліцы і дамы Тэгерана былі часткова ўзноўлены ў павільёнах студыі Warner Bros ў Бербанку. У якасці аэрапорта Мэхрабад быў выкарыстаны адзін са старых тэрміналаў лос-анджэлескага аэрапорта Антарыё (en), якія ішлі пад знос. Знешні выгляд пасольства ЗША аднаўлялі па фатаграфіях, а яго ролю сыграў, вонкава вельмі падобны, медыцынскі цэнтр для ветэранаў у мястэчку Норз Хілз (англ.: North Hills у даліне Сан-Фернанда)[33][34]. Канторай Лэнглі стаў адміністрацыйны будынак Los Angeles Times (en). Яго інтэр'еры выкарыстоўваліся для аднаўлення офісаў пасольстваў і спецслужбаў. Мастак-пастаноўшчык быў прыемна здзіўлены тым, што ўбранне пакояў будынка мала змянілася за апошнія 30 гадоў і амаль нічога не прыйшлося змяняць[32]. Асобныя эпізоды, на працягу чатырох тыдняў, былі зняты ў Стамбуле: у раёне Вялікага базару, Блакітнай мячэці, Ая-Сафія. У адным з гарадскіх кварталаў Стамбула былі зняты эпізоды дэманстрацыі, якая перагарадзіла шлях фургону, у якім ехалі дыпламаты. Асобныя эпізоды былі зняты ў Вашынгтоне — у штаб-кватэры ЦРУ[21][30].

Увядзенне гледача ў атмасферу пачынаецца з застаўкі, у якой выкарыстаны лагатып Warner Bros. 1970-х гадоў[23]. Рэдактар ​​Уільям Голдэнберг успамінаў, як яны з Афлекам натхняліся палітычнымі трылерамі эпохі Ніксана і Картэра: «Уся прэзідэнцкая раць», «Тры дні Кондара» і іншымі[35]. Першыя тыдні Крыс Тэры пастаянна знаходзіўся на здымачнай пляцоўцы [10]. У сцэнарыі была заключана вядомая супярэчнасць — ён утрымліваў камедыйны пачатак, звязаны з "галівудскай" сюжэтнай лініяй, хоць, у цэлым, фільм блізкі да палітычнага трылера. Не варта было ператвараць карціну ў фарс і празмерна захапляцца іранічным настроем, таму Бен папрасіў сцэнарыста быць у тэме і дапрацоўваць матэрыял па меры неабходнасці[13][36]. Крыс прапаноўваў пачаць карціну без усякага ўступлення — штурмам пасольства з першых секунд, у духу "Крывавай нядзелі". Рэжысёр застаўся пры сваім меркаванні. Ён вырашыў уступленне ў духу комікса, пазнаёміўшы гледача з гістарычнай канвой іранскай рэвалюцыі [37].

Пры падрыхтоўцы шырока выкарыстоўваліся архіўныя тэлевізійныя і кінаматэрыялы. У эпізодах карціны можна заўважыць футаж  (руск.) (бел. з вядомымі амерыканскімі тэлевядучымі: Пітэрам Джэнінгсам, Томам Броўкай (en), Тэдам Копелем (en). Сур'ёзнай дапамогай для стваральнікаў сталі архіўныя выпускі навіннай перадачы Nightline (en), якая пачала выходзіць якраз у момант ірана-амерыканскага крызісу. Усе выпускі перадачы ўтрымлівалі часавыя пазнакі (73-ы дзень крызісу, 74-ы дзень), што дапамагала арыентавацца ў часе[38]. Былі прыцягнуты матэрыялы рэальнай аперацыі ЦРУ 1979-1980 гадоў, якія захаваліся ў архіве: постары, разкадроўка, сцэнарый, рэклама ў друку, дакументы і нават адзенне[39]. Кансультантам карціны па яе «іранскай» частцы стаў друг Афлека рэжысёр Рафі Пітс. Ён жа сыграў у карціне эпізадычную ролю чыноўніка пасольства[40]. Перад здымкамі рэжысёр, успомніўшы ўласны вопыт працы ў "Пёрл-Харбары", пакінуў акцёраў дыпламатаў-уцекачоў на два тыдні ў ізаляваным памяшканні ў духу 1970-х гадоў. Пазбаўленыя электронных аксесуараў, у вопратцы сваіх герояў, яны ўжываліся ў той час і становішча[36][41].

Пастаянны рэтраспектыўны зварот па ходу стужкі да дакументальных кадраў прымушаў стваральнікаў быць вельмі дакладнымі ў дэталях. Значныя намаганні былі прыложаны мастаком-пастаноўшчыкам Шэран Сеймур і касцюмерам Жаклін Уэст. Эпоха узнаўлялася да самых дробных дэталей: піджакоў і гальштукаў, попельніц, наручных гадзіннікаў, акуляраў, плакатаў на сценах[42]. У офісах, па-мастацку заваленых паперамі, можна ўбачыць знакамітыя пішучыя машынкі IBM (en) і тэрміналы пнеўмапошты[43]. У кватэры галоўнага героя спачатку «па звычцы» пакінулі тэлефон-аўтаадказчык сучаснага выгляду, але своечасова спахапіліся — тады такіх яшчэ не існавала. Асобны кансультант (Тэд Мозер) адказваў за падбор аўтамабіляў тых марак, што ездзілі па вуліцах Вашынгтона і Тэгерана ў той час. Так, напрыклад, ён падабраў мадэль AMC Matador ў якасці паліцэйскай машыны для сцэны пагоні на аэрадроме[21][42]. На паказ у карціне эпізодаў, а таксама постараў і фігурак персанажаў з серый «Зорныя войны», «Зорны шлях», «Планета малпаў» трэба было атрымаць дазвол у праваўладальнікаў і пайсці на пэўныя выдаткі. Бен Афлек палічыў гэтыя затраты апраўданымі, бо яны былі важнымі дэталямі для стварэння атмасферы[42].

У асноўным карціна здымалася камерай на плёнку Kodak 5263. Здымка на лічбавую камеру выкарыстоўвалася вельмі абмежавана, у сцэнах са слабым асвятленнем. Шырока выкарыстоўвалася стылізацыя. Аператар нярэдка звяртаўся да прыёмаў часоў Роберта Олтмена — нечаканага наезду камеры на другарадныя дэталі кадра[21]. Эфекту якасці 1970-х аператар і рэжысёр дамагаліся ў тым ліку штучным павелічэннем зярністасці. Здымаючы на 35 мм плёнку, аператар выкарыстоўваў палову кадра. Затым палова кадра расцягвалася да поўнага памеру пры дапамозе фотапавялічэння[12]. У асобных выпадках (напрыклад, сцэны дэманстрацый) выкарыстоўваліся плёнка 16 мм і Super 8 мм (en) і здымка з рук, якія давалі эфект дэградацыі якасці карцінкі, характэрны для архіўных кінаматэрыялаў[21].

Стадыя пост-прадакшн стужкі заняла каля 6 месяцаў. Першасная рэдактарская праўка адбывалася непасрэдна ў ходзе здымак. Раз у тыдзень Афлек і рэдактар ​​Уільям Голдэнберг збіраліся, праглядалі матэрыял, ажыццяўляючы папярэднюю адборку сцэн, ужо ўяўляючы сабе, як яны будуць глядзецца ў канчатковым мантажы[38]. Голдэнберг скараціў прыкладна 185 гадзін сырога матэрыялу да двух гадзін канчатковага мантажу, скараціўшы звыш 30 тыс. метраў плёнкі[35]. Лічбавы негатыў быў выраблены пры ўдзеле студыі EFilm. Запіс музыкі і звядзенне гуку адбывалася ў студыі Capitol Records ў Лос-Анджэлесе[44]. У карціне выкарыстаны спецэфекты (каля 600 кадраў) пры ўдзеле студыі Method studios (en). Выгляд Тэгерана з паветра і абрыс самалёта над ім былі зроблены на камп'ютары[31][44]. Сцэна пагоні на аэрадроме была створана такім жа чынам. Зрэшты, большая частка візуальных эфектаў з разраду непрыкметных. Менавіта дзякуючы ім удалося, у значнай ступені, дакладна ўзнавіць абстаноўку вуліц сталіцы Ірана, некаторыя рэдкія старыя маркі аўтамабіляў, якія нялёгка было знайсці[33]. Асобнай задачай рэдактара было сабраць разам усе эпізоды карціны, знятыя ў рознай тэхніцы і з розным якасцю: 8 мм, 16 мм, 35 ​​мм і лічбавую здымку, рэтраспектыўныя кадры — так каб не было прыкметна швоў[21].

Выхад у пракат і прызнанне

З мэтай прасоўвання карціны на рынак стваральнікі правялі агрэсіўную рэкламную кампанію. У яе рамках здымачная група аб'ездзіла ўсю краіну, даўшы мноства інтэрв'ю. Першы трэйлер карціны стаў даступны ў сетцы ў маі 2012 года. Прэм'ера карціны адбылася на кінафестывалі ў Тэлурыдзе (en) 31 жніўня 2012 г., дзе публіка ў захапленні прымаля здымачную групу[45]. У Таронта здымачная група ўдастоілася 10-хвілінных апладысментаў. У шырокі пракат карціна выйшла 12 кастрычнікa 2012[1][46].

Яшчэ на ранняй стадыі пракату «Аперацыя «Арго»» атрымала выдатныя водгукі «сарафаннага радыё» і вышэйшы рэйтынг A+ агенцтва CinemaScore (en). У першыя выхадныя карціна сабрала досыць сціплыя $ 19 500 000 (3232 экрана), але затым яна атрымала поспех дзякуючы стабільным паказчыкам[1][47]. «Аперацыя «Арго»» працягнула тэндэнцыю павелічэння ў амерыканскім пракаце колькасці карцін з рэйтынгам R[~ 5]. Гэта адмоўна адбілася на пракаце фільма, але яму ўсё роўна ўдалося пераадолець важны рубеж у $ 100 млн хатніх збораў[48]. Дапамагло тут тое, што стужка арыентавана на старэйшую ўзроставую катэгорыю. Увагу аўдыторыі прыцягнула і ўзросшая калекцыя заваяваных кінаўзнагарод[49]. Да моманту адкрыцця цырымоніі ўручэння «Оскараў» карціна ўжо 18 тыдняў была ў пракаце, але ішла на 1405 экранах краіны — вельмі паспяховы паказчык. У выніку, з бюджэтам у $ 44 500 000, яна сабрала ў свеце ўсяго $ 219 млн. ($ 133 млн ЗША + $ 85 млн астатні свет)[1][34][49].

Сезон 2013 стаў часам кінематаграфічнага асэнсавання гісторыі краіны вядучымі рэжысёрамі. У адрозненне ад мінулага года, за перамогу ў гонцы за «Оскарамі» чакалася вельмі вострая канкурэнцыя. На вышэйшыя ўзнагароды прэтэндавалі: «Лінкольн» Спілберга, «Мэта нумар адзін» Бігелоў, «Джанго вызвалены» Таранціна. Каб павысіць шанцы «Аперацыі «Арго»» у барацьбе за «Оскар», была праведзена асобная рэкламная кампанія коштам каля $ 10 млн. У яе рамках былі паказаны тэлевізійныя ролікі, арганізавана вонкавая рэклама, у падарунак крытыкам былі разасланы DVD-копіі фільма, а таксама многае іншае[50][51]. Задоўга да цырымоніі, 10 верасня 2012 года, Роджэр Эберт ў сваім блогу прадказаў, што менавіта «Аперацыя «Арго»» пераможа ў галоўнай намінацыі ўручэння ўзнагарод амерыканскай кінаакадэміі[52]. Прагноз практычна аднадушна падтрымалі вядучыя кінакрытыкі краіны[16]. Залогам будучага поспеху сталі цырымонія ўзнагароджання прызамі PGA і ўручэнне прэміі «Залаты глобус», дзе карціна перамагла ў двух галоўных намінацыях: за лепшы фільм і лепшую рэжысуру. Спаборніцтва паміж фільмамі прыцягнула пільную ўвагу букмекераў, стаўкі найбуйнейшых кантор ЗША і Вялікабрытаніі, пасля цырымоніі «Залатога глобуса», прымаліся ўжо не на перамогу «Лінкальна», а на карысць «Аперацыі «Арго»»[53]. На цырымоніі ўручэння прэмій кінаакадэміі «Аперацыю «Арго»» чакаў поспех — яна атрымала тры статуэткі, уключаючы прыз лепшаму фільму, і адзначылася яшчэ ў чатырох намінацыях. Аналітыкі адзначылі, што ўпершыню з 1989 года (а ўсяго ў гісторыі кінаакадэміі было толькі тры такія фільмы) карціна-пераможца ў намінацыі «лепшы фільм» не была нават намінавана ў катэгорыі «лепшы рэжысёр»[16][29].

Для прадзюсарскага дуэта Хеслаў-Клуні «Аперацыя «Арго»» стала доўгачаканым шырокім прызнаннем[4]. Карціна стала прарывам да новых вышынь для Бена Афлека. Як пісалі пра яго — гэты неадменны лаўрэат «Залатой маліны», герой ганебна праваленай "Джыльі" — раптам стаў элітным рэжысёрам[54][55]. На думку самога рэжысёра карціны — ільвіная доля поспеху належыць добраму сцэнарыю Крыса Тэры і добраму падбору акцёраў[40].

Ацэнка

Крытыка

Рэйтынгі
Выданне Ацэнка
Роджэр Эберт 4 з 4
Джэймс Берардынелі 3,5 з 4
Boston Globe 3 з 4
Washington Post 3,5 з 4
Rolling Stone 3,5 з 4
Guardian 3 з 5

Трэці рэжысёрскі вопыт Бена Афлека атрымаў у цэлым станоўчыя водгукі ў вядучых спецыялістаў, хоць хапала і жорсткай крытыкі. Практычна ўсе адзначылі спелы сцэнарый з нетрывіяльнай задумкай у аснове[3][9][43], умелае спалучэнне дакументальнага падыходу з нагнятаннем бліжэй к канцоўцы відовішчнай атмасферы трылера[41][43][56]. Немалыя намаганні, затрачаныя здымачнай групай на аднаўленне духу 1970-х, апраўдаліся[9][23][43]. Афлек вучыцца лепш працаваць з аператарам і з рэдактарам. Яго кадр цяпер візуальна запоўнены і тым падкупляе гледача, выклікаючы давер да таго, што адбываецца[57]. Вельмі ўражваюць фінальныя цітры, якія паказваюць, наколькі дакладна стваральнікі фільма перадалі гістарычныя дэталі[43][56]. Вінтажная аператарская праца Радрыга Прыеты з талкова расстаўленымі візуальнымі акцэнтамі таксама дадае настрою[58]. Добры трылер якраз і адрозніваецца не эфектнымі перастрэлкамі, а дакладным маніпуляваннем часам і месцам дзеяння. Толькі так можна пераканаць гледачоў у тым, што іранцы сапраўды выпусцілі амерыканскіх дыпламатаў літаральна ў апошнюю секунду, і нават веданне канцоўкі не перашкаджае спаўна атрымаць задавальненне ад прагляду[43]. Валерый Кічын даў высокую ацэнку карціне, адзначыўшы выразна вытрыманую прапорцыю паміж дакументальнасцю апавядання і чыстым трылерам[41]. «Аперацыя «Арго»» атрымала найвышэйшую ацэнку ў Роджэра Эберта за «рэдкае кінематаграфічнае майстэрства»[3].

Эн Хорндэй (Washington Post) параўнала завязку трылера з вядомай карцінай «Хвост віляе сабакай», адзначыўшы, што бліжэй к канцоўцы іранічны пасыл сцэнарыя «Аперацыі «Арго»» губляецца, і яна становіцца падобнай на чарговую «невыканальную місію»[43]. Крытык Уэслі Морыс (en) (The Boston Globe), згаджаючыся з калегай, невысока адазваўся аб якасцях фільма, адзначыўшы бліскучую завязку і цалкам непераканаўчую канцоўку, у духу таннага баевіка[59]. Ладны ідэалагічны пачатак, які прысутнічае ў сюжэце, аказаў свой уплыў на ўспрыманне фільма крытыкамі. Ларыса Малюкова (Новая газета) вылучыла «Аперацыю «Арго»» як узор патрыятычнага фільма і прыклад для пераймання ў гэтым жанры. У фільме прысутнічае і крытыка ўрада, і спецслужбаў, і непрыкметны подзвіг радавога грамадзяніна, у духу амерыканскага кінематаграфічнага авантурызму[60]. Генры Барнс (The Guardian) назваў карціну патрыятычнай галівудскай прынадай для «Оскара», у якой градус самаўсхвалення робіць драму недакладнай[56]. На думку Лідзіі Маславай (КоммерсантЪ) карціна ідэалагізавана настолькі, што цяжка суперажываць драме герояў. Глядзець такую ​​карціну пажадана тым, хто ведае гістарычны кантэкст усіх адлюстраваных там падзей[61]. «Выдатная ідэя яшчэ не робіць карціну геніяльнай, — заўважыў Рычард Корліс. — Фільм, увогуле, так сабе»[28].

Сюжэтная лінія, звязаная з Галівудам, гучыць эфектным кантрапунктам астатняй частцы сюжэту, узбагачаючы трылер іранічным гучаннем[9][43]. Мабыць, Тоні Мендэс нават не ўяўляў, у якую сумесь фарсу і драмы можна пераплавіць падзеі, звязаныя з выратаваннем дыпламатаў[9]. Спецыялісты амаль аднадушна высока ацанілі гульню акцёраў другога плана Алана Аркіна і Джона Гудмена, якія па-майстэрску перадалі тыпажы галівудскіх вараціл[9][58][59]. З густам напісаны сцэнарый з афарыстычнымі рэплікамі надаў вобразам жыццёвасць і выразнасць. Зрэшты, ўвасабленне Бенам Афлекам цэнтральнага персанажа, і знешняе, і ўнутранае, зусім не ўразіла крытыкаў. Мендэс, у выкананні Афлека, тым больш непераканаўчы, калі з'яўляецца на фоне добра падабранага ансамбля. Гэта акалічнасць асабліва кідаецца ў вочы ў сцэне нарады ў ЦРУ (са словаў: «эвакуацыі, як аборты — яны вам не патрэбныя...»). Акцёр, па задуме, павінен ствараць вобраз мацёрага прафесіянала, да меркавання якога прыслухоўваюцца калегі, але пераканаўча сыграць такога персанажа ў яго не атрымліваецца[62]. На думку Эмі Бьянколі (SF Gate), ён яўна недапрацаваў практычна ва ўсіх сцэнах, і з ёю згаджаецца большасць яе калег[58]. Джэймс Берардынелі выказаўся пра тое, што рэжысёр з Афлека выйшаў лепшы, чым акцёр[23]. Пітэр Трэверс (Rolling Stone) іранічна напісаў пра тое, што Афлек, вядома, не Хічкок, але справіўся нядрэнна — у рамках галівудскага кодэкса на выкладанне гістарычных фактаў[63].

Сацыяльны кантэкст і дакладнасць

Мішэль Абама аб'яўляе пераможцу прэміі кінаакадэміі ЗША ў намінацыі «Найлепшы фільм»

Вострую дыскусію выклікаў сацыяльны і палітычны кантэкст карціны, а таксама вольная трактоўка місіі 1980 года. Стваральнікі карціны прыклалі нямала намаганняў для аднаўлення дэталей і старанна прытрымліваліся дакументальнасці ў падыходзе. Бен Афлек заўважыў у інтэрв'ю: «Калі б карціна не была праўдай, то была б правалам»[20]. Тым не менш, гістарычная дакладнасць «Аперацыі «Арго»», якую Міхаіл Трафіменка назваў карцінай, што пакрыўдзіла ўсіх, выклікала шмат пытанняў і нараканняў[64]. Найбольш жорсткіх ацэнак заслужыла сцэнарная трактоўка ўкладу канадскіх спецслужбаў, якім сюжэтам была наканавана дапаможная роля ў рызыкоўнай аперацыі выратавання[64][65]. Джымі Картэр, каменціруючы сюжэт карціны, унёс наступную папраўку: «90% ўкладу ў ідэю і ў давядзенне аперацыі да канца належыць канадскім спецслужбам». Былы прэзідэнт ЗША таксама нагадаў, што галоўным героем быў канадскі пасол Кен Тэйлар, а зусім не Тоні Мендэс[66][~ 6]. Ацэньваючы дакладнасць карціны, Тоні Мендэс звярнуў увагу на тое, што ў рэальнай гісторыі не было ні паходу на базар, ні неверагоднай пагоні за самалётам у канцоўцы[7]. У рэальнасці ўцекачы пакінулі Іран без асаблівых эксцэсаў, і трактоўка падзей у духу галівудскага баевіка не выглядае апраўданай[12]. СМІ адзначылі цэлы шэраг іншых недакладнасцей і дзіўнасцей у трактоўцы. Лацінаамерыканскія крыніцы акцэнтавалі ўвагу на тым, што Тоні Мендэс па паходжанню — мексіканец, тады як стваральнікі карціны вырашылі адлюстраваць яго белым амерыканцам[67].

Пасля нечаканага поспеху іранскага кіно, праз год, цырымонія ў тэатры «Долбі» зноў была ў цэнтры ўвагі іранскіх тэлегледачоў. «Аперацыя «Арго»» была забаронена да афіцыйнага пракату ў Іране, папаўшы пад шквал крытыкі. Мясцовыя СМІ назвалі яе абразай і «рэкламай ЦРУ» [68]. Прадстаўнікі дзяржаўных структур завастрылі ўвагу на тым, што гвалт, паказаны ў карціне, быў празмерным, і сцэнарная трактоўка не адпавядала гістарычнай рэчаіснасці[69][70]. Намеснік міністра замежных спраў Ірана Махамад Хасейні заявіў, што гісторыя ў карціне была перакручана. Канадскі пісьменнік, этнічны іранец Жыён Гомеш назваў паказ іранцаў у карціне перабольшана жорсткімі глыбокай памылкай.

«Аперацыя «Арго»», гэтакая ваяўнічая казка, што дае недасведчанай заходняй публіцы зусім няправільныя ўяўленні аб характары іранскага народа. Не проста рэжыму, а іменна народа.

— [71]

Зрэшты, гледачы Ірана маглі скласці ўласнае ўяўленне пра фільм. Пірацкія DVD дыскі з фільмам даступныя на чорным рынку Ірана, і ён ішоў у падпольным пракаце[71].

Бен Афлек, 2012 год

Факт таго, што пераможцу узнагарод кінаакадэміі ў барацьбе за самы лепшы фільм аб'яўляла Першая лэдзі ЗША Мішэль Абама, толькі ўзмацніў падазрэнні ў палітычным заказе[69]. Газета Washington Post правяла паралель паміж часам поспеху «Аперацыі «Арго»» і чарговым вітком напружанасці ў ірана-амерыканскіх адносінах[70]. Дзіўным выглядаў і сам выбар у якасці сюжэта толькі адной, найбольш паспяховай, часткі гісторыі, звязанай з іранскім крызісам[72][64]. Як вядома, вызваленне астатніх 52 заложнікаў пацягнула за сабой страту мільярдаў долараў, правал аперацыі «Арліны кіпцюр» (ru) і страту рэпутацыі спецслужбаў ЗША[73][64]. У студзені 2013 года стала вядома, што Іран плануе пачаць здымкі ўласнай версіі гісторыі, звязанай з падзеямі 1979-1980 гадоў у Тэгеране. Рэжысёр Атаола Салманян публічна выказаўся пра намер зняць патрыятычны фільм «Генеральны штаб», як адказ на карціну Афлека[74][75][~ 7]. Палемізуючы з крытыкамі, Афлек заявіў: «Мы адзначылі, што фільм зняты на аснове рэальных падзей, але ніколі не казалі, што экранныя падзеі рэальныя»[64]. Абвінавачванні ў палітычнай матывацыі рэжысёр таксама назваў цалкам надуманымі: «Я толькі расказаў цікавую гісторыю», — заявіў стваральнік карціны[76]. Уільям Голдэнберг лічыў, што здымачная група пастаралася па магчымасці захаваць нейтральны погляд на сітуацыю, не блытаючы напружанне трылера з палітычнай напружанасцю[38]. Пітэр Дзебруж знайшоў своеасаблівае тлумачэнне празмернай вольнасці ў трактоўцы гістарычных падзей і ксенафобіі: іранцы ў карціне яўна не дурнейшыя за Тоні Мендэса, раз змаглі здагадацца пра тое, што іх водзяць за нос (не ў прыклад рэальным супрацоўнікам аэрапорта ў 1980 годзе)[62].

Абражаным аказаўся і сапраўдны аўтар сцэнарыя нязнятага фільма «Бог святла»​​/«Арго» 1979 года — Бары Гелер. Пасля поспеху фільма 2012 года ён выказаў на сваім сайце здзіўленне з нагоды тэглайна фільма Афлека: «Фільм фальшывы. Місія сапраўдная» («The movie was fake. The mission was real»). Гелер заявіў аб тым, што трыццаць гадоў таму планы зняць фільм не ажыццявіліся толькі з-за непаразумення — на жаль, не ўсім сцэнарыям ў Галівудзе наканавана дайсці да стадыі рэалізацыі. Аднак гэта зусім не повад называць фільм «фальшывым». Хоць, нечаканым чынам, той стары сцэнарый стаў вядомы ўсяму свету і цяпер, магчыма, атрымае другі шанц[77][78].

Прэміі і намінацыі

Узнагарода Каму прысуджана
2013 Лаурэат: прэмія «Оскар»
Самы лепшы фільм Джордж Клуні, Грант Хеслаў, Бен Афлек
Самы лепшы адаптаваны сцэнарый Крыс Терыа (en)
Самы лепшы мантаж Уільям Голдэнберг (en)
Намінацыя:
Найлепшая мужчынская роля другога плана Алан Аркін
Найлепшая музыка Аляксандр Дэспла
Найлепшы гук Джон Райтц (en), Грэг Рудлаф (en), Хасэ Антоніо Гарсія
Найлепшы гукавы мантаж Эрык Одаль, Ітан ван дэр Рын
2013 Лаурэат: прэмія BAFTA
Самая лепшая рэжысура Бен Афлек
Самы лепшы фільм Джордж Клуні, Грант Хеслаў, Бен Афлек
Самы лепшы мантаж Уільям Голдэнберг
Намінацыя:
Самая лепшая мужчынская роля Бен Афлек
Самая лепшая мужчынская роля другога плана Алан Аркін
Найлепшая музыка Аляксандр Дэспла
Найлепшы адаптаваны сцэнарый Крыс Терыа
2013 Лаурэат: прэмія «Залаты глобус»
Самая лепшая рэжысура Бен Афлек
Самы лепшы фільм Бен Афлек
Намінацыя:
Самы лепшы адаптаваны сцэнарый Крыс Терыа
Самы лепшы акцёр другога плана Алан Аркін
Самая лепшая музыка да фільма Аляксандр Дэспла
2013 Намінацыя: прэмія «Сезар»
Самы лепшы замежны фільм Бен Афлек
Узнагарода Каму прысуджана
2013 Лаурэат: прэмія Нацыянальнай рады кінакрытыкаў ЗША
Spotlight Award Джон Гудмен
За асаблівы ўклад у кінематограф Бен Афлек
Top Films
2013 Лаурэат: прэмія Гільдыі сцэнарыстаў ЗША
Самая лепшая драма па адаптаванаму сцэнарыю Крыс Терыа
2013 Намінацыя: прэмія Выбар народу
Самая лепшая драма
2013 Лаурэат: прэмія Амерыканскага інстытута кінамастацтва
Фільм года Джордж Клуні, Грант Хеслаў, Бен Афлек
2013 Лаурэат: прэмія Гільдыі кінаакцёраў ЗША
прэмія Гільдыі кінаакцёраў ЗША за самы лепшы акцёрскі склад у ігравым кіно акцёрскі склад фільма
Намінацыя:
Прэмія Гільдыі кінаакцёраў ЗША за самую лепшую мужчынскую ролю другога плана Алан Аркін
2013 Лаурэат: премия Гільдыі прадзюсараў Амерыкі
Самы лепшы прадзюсар кінастужкі Джордж Клуні, Грант Хеслаў, Бен Афлек
2013 Лаурэат: премия Гільдыі рэжысёраў Амерыкі
Самая лепшая рэжысёрская праца група асістэнтаў рэжысёра
2013 Лаурэат: прэмія "Спадарожнік"
Самая лепшая музыка Аляксандр Дэспла
Намінацыя:
Самы лепшы фільм
Самы лепшы рэжысёр Бен Афлек
Самы лепшы сцэнарый Крыс Терыа


Інфармацыя па прэміях і намінацыях прадстаўлена па дадзеных сайта imdb.com[79].

Музыка

Аляксандр Дэспла

Для працы над карцінай прадзюсары прыцягнулі вядомага французскага кампазітара Аляксандра Дэспла. Ён меў рэпутацыю кампазітара з нешаблонным падыходам да творчасці і ўжо працаваў сумесна з Smokehouse Pictures (en) над карцінай «Сакавіцкія Іды»[80]. Дэспла напісаў музыку і для аднаго з канкурэнтаў «Аперацыі «Арго»» — карціны «Мэта нумар адзін», якая сюжэтна пераклікаецца з працай Афлека. Пры стварэнні саўндтрэка карціны Дэспла натхняўся блізкаўсходнімі матывамі і іх сюжэтным супрацьпастаўленнем класічнай заходняй музыцы. Для стварэння этнічнага фону кампазітар выкарыстаў прыдатныя ўсходнія інструменты і галасы спевакоў з Блізкага Усходу. Так, у кампазіцыі, якая выконваецца ў момант прыбыцця Тоні Мендэса ў Тэгеран, гучыць голас вядомай іранскай спявачкі Сусанны Дэйхім (en). Акцэнтаванае выкарыстанне ўдарных дапамагае развіццю напружанай атмасферы карціны, асабліва бліжэй да развязкі. У карціне прыкметны зварот да папулярнай музыкі 1970-х, якая таксама стварае настрой часу. Кампазіцыі «Little T & A» Rolling Stones, «Sultans of Swing» Dire Straits, «Dream On» Aerosmith, «When the Levee Breaks» Led Zeppelin вяртаюць гледача ў эпоху росквіту рок-музыкі 1970-х[81]. У інтэрв'ю Бен Афлек выказваўся пра тое, што не асабліва любіць падкрэсліваць настрой у карціне музыкай і часта абыходзіцца без музычнага суправаджэння, лічачы яго штучным. Яму больш даспадобы гукавыя і шумавыя эфекты. Таму ў ключавой сцэне штурму пасольства музычнае суправаджэнне не выкарыстоўваецца зусім — чуваць толькі натуральныя гукі[76].

Праца Дэспла была адзначана намінацыямі на ўсіх вядучых кінапрэміях: «Оскар», «Залаты глобус» і BAFTA. Ацэнка спецыялістамі музыкі да карціны была, зрэшты, стрыманай. Рэсурс Scoretrackinenglish адзначыў, што этнічны падыход не вельмі сябе апраўдаў, а Афлеку лепш было б звярнуцца да Гары Грегсан-Уільямса. Дэн Галвасэр (soundtrack.net) заўважыў толькі, што музыка не моцна перашкаджае ўспрыманню фільма[82][83]. CD з саўндтрэкам карціны выйшаў на лэйбле WaterTower Music і на рэсурсах лічбавай дыстрыбуцыі 9 кастрычніка 2012 г[80][83].

Заўвагі

  1. ↑ У цітрах карціны артыкул называецца «The Great Escape»
  2. ↑ Так іх называюць у фільме, scouting — пошук месцаў і натуры для будучай карціны.
  3. ↑ Вядома, што здымкі першай серыі «Зорных войнаў» часткова прайшлі ў Тунісе.
  4. ↑ Так званая knock-knock joke, і гучыць яна цалкам так:
    — Knock-knock!
    — Who's there?
    — Argo.
    — Argo who?
    — Argo fuck yourself!!!
    Апошняя фраза ў рускім дубляжы фільма Бена Афлека гучыць як: руск.: «Арго всем в задницу».
  5. ↑ Дзеці да 17 гадоў могуць наведаць сеанс толькі з дарослымі.
  6. ↑ Пасля фестывалю ў Таронта Афлек змяніў цітры ў канцоўцы карціны "The involvement of the CIA complemented efforts of the Canadian embassy to free the six held in Tehran. To this day the story stands as an enduring model of international co-operation between governments". —. ЦРУ ўнесла свой ​​уклад у вызваленне канадскім пасольствам шасцёркі з Тэгерана. Па сённяшні дзень гэтая гісторыя застаецца нязменным прыкладам міжнароднага супрацоўніцтва паміж урадамі.
  7. ↑ Англамоўныя крыніцы называюць гэтую карціну «The General Staff».

Зноскі

  1. ↑ а б в г Argo (2012). Box Office Mojo (30 снежня 2012). Архівавана з першакрыніцы 12 студзеня 2013. Праверана 1 студзеня 2013.
  2. ↑ Argo (2012) — Release dates (англ.). imdb. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  3. ↑ а б в Родж'р Эберт.. Argo (англ.). Chicago Sun (10 кастрычніка 2012). Праверана 12-Mar-2013.
  4. ↑ а б в Марина Латышева.. «Оскар» уплыл (руск.). RBC daily (26 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  5. ↑ а б в Richard Lawson.. It was so insane it had to feel real: the other man behind 'Argo' (англ.). theatlanticwire.com (22 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  6. ↑ а б Joshuah Bearman.. How the CIA Used a Fake Sci-Fi Flick to Rescue Americans From Tehran (англ.). Wired (24 красавіка 2007). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  7. ↑ а б Karen Gardner.. Undercover no more Role ex-CIA agent assumed in Iran during hostage crisis will play out in movie starring Ben Affleck (англ.). fredericknewspost.com (Deс 11, 2011). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  8. ↑ Mendez 2009, с. 1.
  9. ↑ а б в г д е Манола Даргіс.. Outwitting the Ayatollah With Hollywood’s Help (англ.). New York Times (11 кастрычніка 2012). Праверана 12-Mar-2013.
  10. ↑ а б Rosen 2013, с. 31.
  11. ↑ Rosen 2013, с. 32.
  12. ↑ а б в Ian Steadman.. From Wired to Hollywood: the story of Argo (англ.). Wired (19 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  13. ↑ а б Borys Kit.. The Painstaking Work of Making 'Argo' Authentic (англ.). The Hollywood Reporter (9 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  14. ↑ Dave Mcnary.. Affleck in talks to direct 'Argo' (англ.). Variety (3 лютага 2011). Архівавана з першакрыніцы 16 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  15. ↑ Nate Jones.. The true spy story behind 'Argo' (англ.). Star Tribune (24 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  16. ↑ а б в Melena Ryzik.. A Snub by Oscars? Affleck Has an Answer (англ.). New York Times (16 студзеня 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  17. ↑ Mickey Rapkin.. The Spy Behind ‘Argo’ Out-Hollywoods Hollywood (англ.). New York Times (27 верасня 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  18. ↑ Oscars: The Adapted Screenplay Nominees (англ.). deadline.com (18 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  19. ↑ Argo meaning (англ.). urbandictionary.com. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  20. ↑ а б The REAL Argo revealed: Amazing story of how the CIA created a completely fictional Hollywood movie project that fooled Iranians and saved hostages (англ.). Daily Mail (8 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  21. ↑ а б в г д е Эмануіл Леві.. Argo: Shooting in Istanbul (англ.). emanuellevy.com. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  22. ↑ а б в Erik Haagensen.. How Ben Affleck and Lora Kennedy Cast 'Argo' (англ.). backstage.com (21 лістапада 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  23. ↑ а б в г д Дж'ймс Берардынэли (en).. Argo: a movie review (англ.). reelviews.net (10 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  24. ↑ Kenji Lloyd.. Ben Affleck’s Argo begins casting with Alan Arkin and Method acting intentions (англ.). heyuguys.co.uk (17 чэрвеня 2011). Праверана 12-Mar-2013.
  25. ↑ Kristopher Tapley.. Kevin Smith on Ben Affleck's directing career and cherry-picking 'Red State' for 'Argo' (англ.). hitfix.com (6 чэрвеня 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  26. ↑ 'Argo' proves that sometimes it's best to cast unfamiliar actors (англ.). Daily News (14 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  27. ↑ Argo review (англ.). sbpress.com. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  28. ↑ а б Рычард Корліс.. Ben Affleck’s Argo: Can a Fake Movie Save Real Lives? (англ.). TIME (11 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  29. ↑ а б в Pete Hammond.. Oscars: Best Picture Nominees Had Uphill Production Battles (англ.). deadline.com (14 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  30. ↑ а б в Выданне Blu-Ray 2013 года, Warner Home Video, дакументальны фільм з дадатковых матэрыялаў да карціны «Behind the Scene. Argo. Absolute Authenticity» працягласць 11'20
  31. ↑ а б Jerry Garrett.. Where Was ARGO Filmed? (англ.). wordpress.com (12 кастрычніка 2012). Праверана 12-Mar-2013.
  32. ↑ а б The Economic Impact of «Argo»: 90 Days and $31 Million (англ.). filmworks. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  33. ↑ а б в Debra Kaufman.. Argo's Invisible Effects Create 1970s Tehran (англ.). magazine.creativecow.net. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  34. ↑ а б Richard Verrier.. L.A. plays Tehran in Ben Affleck caper 'Argo' On Location (англ.). Los Angeles Times (9 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  35. ↑ а б Cristy Lytal.. On Location: Busy 'Argo' editor turns footage into breathless action (англ.). Los Angeles Times (29 лістапада 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  36. ↑ а б Mark Harris.. Ben Affleck: No apologies. No regrets. No bulls#*t. (англ.). Details (1 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  37. ↑ Rosen 2013, с. 33.
  38. ↑ а б в Nathan Cole. Аперацыя «Арго», ці найбольш небяспечная выхадка Галівуду(англ.) = Hollywood’s Most Dangerous Caper // Cinemaeditor (en). — 2013. — № 1. — ISSN 0069-4169.
  39. ↑ Angela Watercutter.. Argo Artifacts: Spy Exhibit Unveils Real-Life Props Used in CIA Op (англ.). Wired (19 красавіка 2024). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  40. ↑ а б Rebecca Murray.. Ben Affleck Discusses 'Argo' (англ.). About.com. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  41. ↑ а б в Валерий Кичин.. Заложники: жизнь и кино «Операция „Арго“» — еще один претендент на «Оскара» (руск.). Российская газета (8 лістапада 2012). Праверана 12-Mar-2013.
  42. ↑ а б в Argo Production Design Required Authenticity Without Stereotypes (англ.). awardsline.com (30 снежня 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  43. ↑ а б в г д е ё ж Ann Hornaday.. Argo (англ.). Washington Post (12 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  44. ↑ а б Iain Blair.. Director's Chair: Ben Affleck - 'Argo' (англ.). postmagazine.com (1 лістапада 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  45. ↑ Glenn Whipp.. 'Argo' wows at Telluride Film Festival (англ.). Los Angeles Times (31 жніўня 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  46. ↑ Ben Affleck’s «Argo» Wows at Toronto Film Festival (англ.). Inquirer Movies. Праверана 2012-9-16.
  47. ↑ Pamela McClintock.. Box Office Milestone: Ben Affleck's 'Argo' Hitting $200 Million Worldwide (англ.). The Hollywood Reporter (11 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  48. ↑ Todd Cunningham.. Hollywood Loves the 'R,' but the Big Money's Rated PG-13 (англ.). thewrap.com. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  49. ↑ а б Рычард Корліс.. Geezer Pleasers: Taken 2 and Argo Go for the Grownups (англ.). TIME (14 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  50. ↑ Daniel Miller.. 'Argo,' 'Lincoln' spare no expense in Oscar best picture race (англ.). Los Angeles Times. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  51. ↑ Tom Tangney.. 'Argo,' 'Lincoln,' use big budgets to buy potential Oscar votes (англ.). mynorthwest.com (19 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  52. ↑ Роджэр Эберт.. Toronto #4: And the winner is... (англ.). Chicago Sun (10 верасня 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  53. ↑ Stuart Kemp.. Bookies Offer Odds on Oscar Contenders (англ.). The Hollywood Reporter (16 студзеня 2013). Архівавана з першакрыніцы 6 красавіка 2013. Праверана 22-Mar-2013.
  54. ↑ Zach Baron.. Cinemetrics: The Redemption of Ben Affleck How the hell did we get from Gigli to Argo? (англ.). grantland.com (11 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  55. ↑ Worst of the worst (англ.). Rotten Tomatoes. Праверана 12-Mar-2013.
  56. ↑ а б в Henry Barnes.. Argo – review (англ.). The Guardian (7 верасня 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  57. ↑ Jonathan Robbins.. Review: Argo (англ.). Film Comment (10 верасня 2012). Архівавана з першакрыніцы 6 красавіка 2013. Праверана 31-Mar-2013.
  58. ↑ а б в Amy Biancolli.. 'Argo' review: Gripping crisis in Iran (англ.). San Francisco Chronicle (11 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  59. ↑ а б Уэслі Морыс (en).. Ben Affleck’s fully in charge in ‘Argo’ (англ.). The Boston Globe (10 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  60. ↑ Лариса Малюкова.. Спасти рядовых аргонавтов (руск.). Новая газета (7 лістапада 2012). Архівавана з першакрыніцы 6 красавіка 2013. Праверана 28-Mar-2013.
  61. ↑ Лидия Маслова. Аргонавты-перебежчики (руск.). КоммерсантЪ (7 лістапада 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  62. ↑ а б Peter Debruge.. Telluride. Argo (англ.). Variety (31 жніўня 2012). Праверана 31-Mar-2013.
  63. ↑ Пітэр Трэверс.. Argo (англ.). Rolling Stone (11 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  64. ↑ а б в г д Шах и дипломат (руск.). Коммерсантъ-Власть (5 лістапада 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  65. ↑ Sara Vilkomerson.. Oh, Canada! Ben Affleck changes 'Argo' postscript to reflect Canadian heroism (англ.). Entertainment Weekly (20 верасня 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  66. ↑ David Jackson.. Carter likes 'Argo' (to a point) (англ.). USA Today (22 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  67. ↑ Julio Ricardo Varela.. Ben Affleck gets all bizarre in defending himself as Tony Mendez in «Argo» (англ.). nbclatino.com (13 лютага 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  68. ↑ Jethro Mullen.. Coming soon: Iran's response to 'Argo' (англ.). cnn (14 студзеня 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  69. ↑ а б Iran dismisses Argo as 'advert for the CIA' (англ.). The Daily Telegraph (25 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  70. ↑ а б Jason Rezaian.. Iranian media criticize Oscar win for ‘Argo’ (англ.). The Washington Post (25 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  71. ↑ а б Jian Ghomeshi.. Argo is crowd-pleasing, entertaining – and unfair to Iranians (англ.). theglobeandmail.com (2 лістапада 2012). Праверана 12-Mar-2013.
  72. ↑ L’assegnazione dell’Oscar ad «Argo» scatena polemiche in Iran (італ.). italnews.info. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  73. ↑ David Bedard.. Argo: Iran hostage crisis film fiddles with the facts (англ.). ctvnews.ca (22 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  74. ↑ Thomas Erdbrink.. Film to Present Iran’s View of ‘Argo’ Events (англ.). New York Times (10 студзеня 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  75. ↑ Иран снимет ответ на «Операцию „Арго”». lenta.ru. Архівавана з першакрыніцы 22 студзеня 2013.
  76. ↑ а б Jack Giroux.. Ben Affleck: ‘Argo’ Shows ‘The Power of Storytelling’ (англ.). filmschoolrejects.com (12 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  77. ↑ Jeff Jensen.. Documentarian hopes to make film about failed movie that inspired fake movie in Affleck's 'Argo.' Got that? (англ.). Entertainment Weekly (4 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  78. ↑ Barry Ira Geller.. The CIA, the Lord of Light Project, and ScienceFictionLand (англ.). lordoflight.com. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  79. ↑ Argo movie awards (англ.). imdb.com. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  80. ↑ а б Argo Soundtrack Coming October 9th (англ.). Reuters (8 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 6 красавіка 2013. Праверана 22-Mar-2013.
  81. ↑ Lindsey Bahr.. Composer Alexandre Desplat's very busy year. More Golden Globes 2013 (англ.). Entertainment Weekly (13 студзеня 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  82. ↑ Dan Goldwasser.. Movie Review: Argo (Blu-ray) (англ.). soundtrack.net (26 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.
  83. ↑ а б Atila Paton.. Soundtrack Review: Argo (Alexandre Desplat) (англ.). scoretrackinenglish.wordpress.com (9 кастрычніка 2012). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2013. Праверана 12-Mar-2013.

Спасылкі

Шаблон:Прэмія «Оскар» за лепшы фільм Шаблон:Прэмія «Залаты глобус» за лепшы фільм — драма Шаблон:Прэмія «Выбар крытыкаў» за лепшы фільм

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Аперацыя_«Арго»&oldid=3458271"