Ёсеф Юнгман

Ёсеф Юнгман
Ёсеф Юнгман
	чэшск.: Josef Jungmann; ням.: Josef Jungmann
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	16 ліпеня 1773[…]
Месца нараджэння	Гудліцы[d], Каралеўства Багемія, Землі багемскай кароны, Свяшчэнная Рымская імперыя;
Дата смерці	14 лістапада 1847[…] (74 гады)
Месца смерці	Прага, Каралеўства Багемія, Землі багемскай кароны, Аўстрыйская імперыя[…];
Пахаванне	Ольшанскія могілкі;
Грамадзянства	Аўстрыйская імперыя;
Жонка	Johanna Jungmannová[d]
Дзеці	Josef Josefovic Jungmann[d]
Альма-матар	Карлаў універсітэт;
Месца працы	Карлаў універсітэт;
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, лексікограф, мовазнавец, паэт, перакладчык, педагог, настаўнік, філолаг, гісторык, выкладчык універсітэта
Мова твораў	англійская
Грамадская дзейнасць
Член у	Кракаўскае навуковае таварыства[d];
Узнагароды
Подпіс
	Творы ў Вікікрыніцах
	Медыяфайлы на Вікісховішчы
	Цытаты ў Вікіцытатніку

Ёсеф Юнгман (чэшск.: Josef Jungmann; 16 ліпеня 1773 — 14 лістапада 1847) — чэшскі філолаг, пісьменнік і перакладчык, дзеяч чэшскага нацыянальнага адраджэння.

Усё жыццё працаваў над тэарэтычнымі асновамі новай чэшскай літаратурнай мовы. Быў вядучай постаццю другога пакалення адраджэнцаў.

Заснаваў першы чэшскі навуковы часопіс «Krok». Суполка адраджэнцаў, якую ён вакол сябе згуртаваў, пазней стала называцца Юнгманавай паэтычнай і навуковай школай. Да яе належалі, напрыклад, такія дзеячы, як Францішак Палацкі, Ян Эвангеліста Пуркінэ, Францішак Ладзіслаў Чалакоўскі.

Выдаў пяцітомны Слоўнік чэшска-нямецкі — адну з падставовых для чэшскай літаратурнай мовы прац. Напісаў «Гісторыю чэшскай літаратуры» і іншыя навуковыя працы.

Вучыўся ў Бераўне, пасля ў гімназіі ў Празе. Наведваў філасофскі, а потым і юрыдычны факультэты Карлавага ўніверсітэта. Адначасова працаваў прыватным настаўнікам. З 1799 года выкладаў у гімназіі ў Літамнержыцах, у 1815 годзе ўзначальвае Старачэскую гімназію ў Празе. Пазней стаўся рэктарам Карлавага ўніверсітэта.

Сачыненні[правіць | правіць зыходнік]

Antibohemia, 1814
Historie literatury české aneb Soustavný přehled spisů českých, s krátkou historií národu, osvícení a jazyka, 1825
Krok
Nepředsudečné mínění o české prozódii, 1804
O jazyku českém, 1806
O klasičnosti literatury a důležitosti její
Oldřich a Božena, 1806
Rozmlouvání o jazyku českém
Slovesnost aneb Sbírka příkladů s krátkým pojednáním o slohu, 1820
Slovník česko-německý, 1834-39 (5 dílů), пры садзейнічанні Якуба Малы
Slovo ke statečnému a blahovzdělanému Bohemariusovi, 1814
Zápisky, 1871.

Зноскі

↑ ^а ^б Deutsche Nationalbibliothek Record #118776509 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 2 мая 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^а ^б Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^а ^б Josef Jungmann // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q464633"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2586178"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ ^а ^б Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
↑ ^а ^б The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>
↑ ^а ^б ^в http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/jungmann-josef/ Праверана 30 жніўня 2022.
↑ Dr. Constant v. Wurzbach Jungmann, Joseph Jacob // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Т. 10. — S. 319.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q25856"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q665807"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q88793929"></a>
↑ BillionGraves — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q37774202"></a>

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Emanuel Chalupný: Jungmann, Prag 1909.
Julius Dolanský: Jungmannův odkaz (Z dějin české slovesnosti), Prag 1948.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ёсеф Юнгман

[_1851aeacbb0357ee-1] а ^б Deutsche Nationalbibliothek Record #118776509 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 2 мая 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_dadf9f4c519e1166-2] а ^б Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[_3cccdf318555764a-3] а ^б Josef Jungmann // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q464633"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2586178"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_fe7621847440c6a5-4] а ^б Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[_d876daece4d74873-5] а ^б The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>

[_02d369afda1e9e5d-6] а ^б ^в http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/jungmann-josef/ Праверана 30 жніўня 2022.

[_d01538398c23abe3-7] Dr. Constant v. Wurzbach Jungmann, Joseph Jacob // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Т. 10. — S. 319.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q25856"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q665807"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q88793929"></a>

[_c6095f30ccdaecce-8] BillionGraves — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q37774202"></a>

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]