Іван Іванавіч Шувалаў

Іван Іванавіч Шувалаў
Нараджэнне	1 (12) лістапада 1727 Масква, Маскоўская губерня, Расійская імперыя
Смерць	15 (26) лістапада 1797 (70 гадоў), 25 лістапада 1798(1798-11-25) (71 год) ці 14 лістапада 1797(1797-11-14) (70 гадоў) Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя
Месца пахавання	Дабравешчанская царква Аляксандра-Неўскай лаўры
Род	Шувалавы
Бацька	Ivan Shuvalov[d]
Маці	Tatyana Ratislavskaya[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства
Дзейнасць	мовазнавец, палітык, афіцэр, мецэнат, дзяржаўны служачы
Навуковая дзейнасць
Навуковая сфера	ваенная служба[d], дзяржаўная служба і мецэнацтва[d]
Званне	генерал-паручнік[d] і генерал
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Іван Іванавіч Шувалаў (руск.: Иван Иванович Шувалов) (1 (12) лістапада 1727, Масква — 14 (25) лістапада 1797, Пецярбург) — рускі дзяржаўны дзеяч, генерал-ад’ютант (1760), фаварыт імператрыцы Лізаветы Пятроўны, мецэнат, заснавальнік Маскоўскага ўніверсітэта і Пецярбургскай Акадэміі маастацтваў.

Біяграфія

Нарадзіўся ў небагатай дваранскай сям’і. Атрымаў хатнюю адукацыю. Дзякуючы заступніцтву стрыечных братоў, Аляксандра і Пятра Шувалавых, удзельнікаў палацавага перавароту 1741, Іван Шувалаў апынуўся пры імператарскім двары. У 1742 г. пачаў прыдворную службу ў якасці пажа. У 1749 г. атрымаў званне камер-юнкера. Неўзабаве зрабіўся фаварытам імператрыцы Лізаветы Пятроўны.

У 1750-х Шувалаў меў прыкметны ўплыў на ўнутраную і знешнюю палітыку Расіі, садзейнічаў развіццю рускай навукі і мастацтва, аказваў заступніцтва вучоным, пісьменнікам і мастакам. У ліку іншага ён падтрымліваў шматлікія распачынанні М. В. Ламаносава. Пад яго заступніцтвам у 1755 г. быў заснаваны Маскоўскі ўніверсітэт (і ён стаў яго першым куратарам), а ў 1757 г. створана Акадэмія майстэрстваў (Шувалаў быў яе прэзідэнтам да 1763).

Пасля ўзыходжання Кацярыны II граф Шувалаў апынуўся ў няміласці. З 1763 па 1777 г. ён знаходзіўся за мяжой (афіцыйна — у водпуску «па хваробе»), выконваў шэраг дыпламатычных і іншых даручэнняў рускага ўрада. Адначасна займаўся збіраннем калекцыі твораў мастацтва. Пасля перадаў сваю калекцыю Акадэміі майстэрстваў і Эрмітажу.

Вярнуўшыся ў Расію, у палітычным жыцці актыўна не ўдзельнічаў.

Бібліяграфія

• Голицин Ф. Н. Жизнь обер-камергера Ивана Ивановича Шувалова, писанная племянником его тайным советником кн. Федором Николаевичем Голициным // Московитянин, 1853. — Т. 2. — № 6. — Март. — Кн. 2. — Отд. 4. — С. 87-98.
• Бартенев П. И. Биография И. И. Шувалова, М., 1857.
• Анисимов Е. В. И. И. Шувалов — деятель российского просвещения // Вопросы истории. 1985. No 7.
• Юрий Когинов. Иван Шувалов: Татьянин день. АСТ; 1998.
• Шувалов И. И. Известие с театра войны. О взятии Берлина // Архив князя Воронцова. — Кн. 7. — М.: Типография Грачева и К, 1875. — С. 437—438.