Перайсці да зместу

Іван Аляксеевіч Вараб’ёў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Іван Аляксеевіч Вараб’ёў
Дата нараджэння 26 жніўня 1921(1921-08-26)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 17 сакавіка 1991(1991-03-17)[2][3] (69 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Альма-матар
Грамадзянства
Прыналежнасць Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік
Род войскаў ВПС
Гады службы 19391973
Званне палкоўнік авіяцыі
Камандаваў эскадрылляй 76-га гвардзейскага штурмавога авіяцыйнага палка,
вучэбным авіяцыйным палком,
авіяцыйным вучылішчам першапачатковага навучання лётчыкаў,
авіяцыйнай школай паветраных стралкоў-радыстаў.
Бітвы/войны Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды і званні
Медаль «Залатая Зорка» Медаль «Залатая Зорка»
Ордэн Леніна Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Багдана Хмяльніцкага III ступені
Ордэн Аляксандра Неўскага Ордэн Айчыннай вайны I ступені Ордэн Айчыннай вайны I ступені Ордэн Айчыннай вайны 2 ступені
Ордэн Чырвонай Зоркі Ордэн Чырвонай Зоркі Медаль «За адвагу» Медаль «За баявыя заслугі»
Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна»
Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна»
Медаль «За абарону Сталінграда»
Медаль «За абарону Сталінграда»
Медаль «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Юбілейны медаль «Сорак гадоў перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Юбілейны медаль «Сорак гадоў перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Медаль «За ўзяцце Кёнігсберга»
Медаль «За ўзяцце Кёнігсберга»
Медаль «Ветэран Узброеных Сіл СССР»
Медаль «Ветэран Узброеных Сіл СССР»
Юбілейны медаль «30 гадоў Савецкай Арміі і Флоту»
Юбілейны медаль «30 гадоў Савецкай Арміі і Флоту»
Медаль «40 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «40 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «50 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «50 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «60 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «60 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «70 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «70 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «За бездакорную службу» (СССР)
Медаль «За бездакорную службу» (СССР)

Іван Аляксеевіч Вараб’ёў (26 жніўня 1921 — 17 сакавіка 1991) — савецкі ваенны лётчык, двойчы Герой Савецкага Саюза (1944; 1945), палкоўнік (1956)[4].

Даваенныя гады

[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся 26 жніўня 1921 года ў вёсцы Гарбачова Адоеўскага павета Тульскай губерні (цяпер — Адоеўскага раёна Тульскай вобласці) у сялянскай сям’і. Рускі. Скончыў 7 класаў школы. Працаваў у калгасе, быў абраны брыгадзірам паляводчай брыгады, а таксама сакратаром камсамольскай арганізацыі. З 1937 году жыў у горадзе Яфрэмаве Тульскай вобласці. Працаваў спачатку вучнем электраслесара, затым электраслесарам на заводзе сінтэтычнага каўчука. Адначасова вучыўся ў вячэрняй сярэдняй школе і ў Яфрэмаўскім аэраклубе. У 1939 годзе скончыў 9 класаў вячэрняй сярэдняй школы і аэраклуб.

У Чырвоную армію закліканы 10 лістапада 1939 года Яфрэмаўскім райваенкаматам Тульскай вобласці. Па камсамольскай пуцёўцы быў накіраваны ў Тамбоўскую ваенную авіяцыйную школу пілотаў. У сувязі з рэарганізацыяй Тамбоўскай лётнай школы ГВФ ў Тамбоўскую ваенную авіяцыйную школу пілотаў, толькі толькі ў студзені 1940 года быў залічаны яе курсантам (адсюль і блытаніна, калі ён быў прызваны ў РСЧА).

Вялікая Айчынная вайна

[правіць | правіць зыходнік]

У ліпені 1941 года быў датэрмінова выпушчаны з авіяцыйнай школы пілотаў з прысваеннем воiнскага звання «сяржант» і накіраваны лётчыкам-інструктарам у ізноў арганізаваную школу першапачатковага навучання пілотаў у горадзе Чэбаксары. Прайшоў праграму перавучвання на начнога лётчыка-інструктара. Узімку 1942 года школа была заснавана, а на яе базе арганізаваны запасныя авіяпалкоў для падрыхтоўкі лётчыкаў на начных бамбавіках У-2  (руск.) (По-2). У лютым-ліпені 1942 года — лётчык 46-га запаснога авіяпалка (горад Алатыр Чувашскай АССР). Пасля некалькіх рапартаў быў пераведзены ў маршавы авіяполк для адпраўкі на фронт.

Са жніўня 1942 года ўдзельнічаў у баях Вялікай Айчыннай вайны, лётчык 709-га (з лістапада 1942 года — 25-га гвардзейскага) начнога бамбавальнага авіяпалка. Ваяваў на Сталінградскім фронце[4], здзейсніў каля 100 баявых вылетаў на бамбавіку У-2 (По-2), атрымаў сваю першую баявую ўзнагароду — медаль «За адвагу».

Пры выкананні баявога задання 19 лютага 1943 года атрымаў лёгкае асколачнае раненне ў галаву, некаторы час лячыўся ў шпіталі.

У сакавіку 1943 года быў накіраваны на курсы камандзіраў звёнаў у 10-й вучэбна-трэніровачны авіяцыйны полк 8-й паветранай арміі, дзе перавучыўся на лётчыка-штурмавіка. У чэрвені 1943 года, пасля заканчэння курсаў, быў накіраваны на фронт у штурмавы авіяполк.

З чэрвеня 1943 года зноў удзельнічаў у баях: лётчык, старэйшы лётчык, камандзір авіязвяна, намеснік камандзіра і камандзір авіяэскадрыллі 76-га гвардзейскага штурмавога авіяпалка. Ваяваў на Паўднёвым, 4-м Украінскім і 3-м Беларускім франтах.

Удзельнічаў у вызваленні Данбаса  (руск.), поўдня Украіны і Крыма. Быў узнагароджаны двума ордэнамі Чырвонага Сцяга і ордэнам Айчыннай вайны 2-й ступені. Да мая 1944 здзейсніў 117 баявых вылетаў на штурмавіку Іл-2. 10 мая 1944 года, пасля вызвалення Севастопаля, быў прадстаўлены да звання Героя Савецкага Саюза.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 19 жніўня 1944 года за мужнасць і гераізм, праяўленыя ў баях, гвардыі старэйшаму лейтэнанту Вараб’ёву Івану Аляксеевічу прысвоена званне Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка» (№ 3719).

У далейшым удзельнічаў у вызваленні Беларусі, Літвы і Польшчы, ва Усходне-Прускай аперацыі і штурме Кёнігсберга. Быў узнагароджаны ордэнамі Аляксандра Неўскага і Айчыннай вайны 1-й ступені. Да красавіка 1945 года здзейсніў 207 баявых вылетаў на штурмавіку Іл-2. 15 красавіка 1945 года, падчас баёў ва Усходняй Прусіі, быў прадстаўлены да ўзнагароджання другі медалём «Залатая Зорка».

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 29 чэрвеня 1945 года за мужнасць і гераізм, праяўленыя ў баях, гвардыі маёр Вараб’ёў Іван Аляксеевіч узнагароджаны другім медалём «Залатая Зорка» (№ 60/II).

Усяго за гады вайны на самалётах У-2 (По-2) і Іл-2 здзейсніў каля 440[4] баявых вылетаў, у паветраных баях асабіста збіў 3 самалёты праціўніка.

Пасляваенны час

[правіць | правіць зыходнік]

Да сакавіка 1947 года працягваў службу на пасадзе камандзіра авіяэскадрыллі 76-га гвардзейскага штурмавога авіяпалка (у Беларускай ваеннай акрузе). З сакавіка 1947 года па жнівень 1948 года — камандзір авіяэскадрыллі 136-га гвардзейскага штурмавога авіяпалка (горад Ліда, Беларуская ваенная акруга). У 1948 годзе скончыў 10-ы клас вячэрняй школы, быў накіраваны на вучобу ў Ваенна-паветраную акадэмію.

У чэрвені 1952 года скончыў камандны факультэт Ваенна-паветранай акадэміі (пасёлак Моніна)[4]. З чэрвеня 1952 г. па ліпень 1954 — намеснік камандзіра палка па лётнай падрыхтоўцы — інспектар-лётчык 580-га штурмавога авіяпалка вучэбнай змяшанай авіядывізіі Ваенна-паветранай акадэміі (горад Кіржач Уладзімірскай вобласці). У 1953—1954 гадах удзельнічаў у сакрэтнай высокашыротнай экспедыцыі. Неаднаразова здзяйсняў на штурмавіку Іл-10 палёты на лядовыя аэрадромы ў Арктыцы. Быў узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі.

З ліпеня 1954 года служыў у Варашылаўградскім ваенным авіяцыйным вучылішча лётчыкаў (горад Варашылаўград, цяпер Луганск): намеснікам камандзіра вучэбнага авіяпалка (да красавіка 1955), намеснікам камандзіра вучэбнага авіяпалка па лётнай падрыхтоўцы (у красавіку — лістападзе 1955), камандзірам вучэбнага авіяпалка (да студзеня 1958 года)[4]. У студзені — снежні 1958 года — камандзір 772-га вучэбнага авіяпалка 8-га ваеннага авіяцыйнага вучылішча першапачатковага навучання лётчыкаў (горад Паўлаград Днепрапятроўскай вобласці). Са снежня 1958 — начальнік 24-га ваеннага авіяцыйнага вучылішча першапачатковага навучання лётчыкаў (горад Паўладар, Казахстан). У чэрвені 1960 года, у сувязі са скарачэннем ВПС і расфарміраваннем Паўладарскага авіявучылішча, быў пераведзены на пасаду начальніка ваеннай авіяшколы паветраных стралкоў-радыстаў ВПС (горад Канск Краснаярскага краю).

У лістападзе 1966 года, па прычыне спісання з лётнай работы (даў аб сабе ведаць пакінуты ў галаве з часоў вайны асколак), быў пераведзены ў Луганскае (Варашылаўградскае) вышэйшае ваеннае авіяцыйнае вучылішча штурманаў імя пралетарыяту Данбаса (Кіеўская ваенная акруга), дзе служыў на пасадзе начальніка штаба — намесніка начальніка вучылішча (да студзеня 1969 г.), намесніка начальніка вучылішча (да лістапада 1973). У лістападзе 1973 года па стане здароўя быў звольнены ў запас[4].

Жыў у Кіеве. Да 1987 года працаваў у навукова-даследчым інстытуце «Гіпрахіммаш» Міністэрства хімічнага і нафтавага машынабудавання СССР. Памёр 17 сакавіка 1991 года. Пахаваны ў Кіеве на Байкавых могілках.

16 медалёў, у тым ліку:

  • У 1947 годзе на радзіме Героя, у вёсцы Гарбачова, быў усталяваны бронзавы бюст, які ў цяперашні час знаходзіцца ў раённым цэнтры — пасёлку гарадскога тыпу Адоеў.

Зноскі

  1. Воробьёв Иван Алексеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
  2. а б Ivan Alekseyevich Vorobyov // TracesOfWar
  3. Исаев Ю. Н. Чувашская энциклопедияЧувашское книжное издательство, 2006. — 2567 с. — ISBN 978-5-7670-1471-2
  4. а б в г д е Воробьёв Иван Алексеевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 125. — 737 с.
  • Воробьёв Иван Алексеевич // БСЭ.- 3-е изд. — М, 1971. — Т. 5. — С. 358.
  • Воробьёв Иван Алексеевич // Советская военная энциклопедия. — М., 1976 — Т. 2. — С. 354.
  • Воробьёв Иван Алексеевич // Великая Отечественная война 1941—1945: Энциклопедия. — М, 1985. — С. 176.
  • Воробьёв Иван Алексеевич // Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — С. 287. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382
  • Петухов Ю. За советскую Родину // Бессмертен подвиг их высокий. — Тула 1983. — С. 16—18. — С. 615.
  • Ребров М. Мужество, отвага, мастерство // Люди бессмертного подвига: Очерки о дважды, трижды и четырежды Героях Советского Союза. — 4-е изд. испр. и доп. — М, 1975.- Кн.1.- С. 210—219.
  • Агаева И. В. 70 лет со дня рождения (1921) И. А. Воробьева // Тульский край. Памятные даты на 1991 год: Указ. лит. — Тула, 1990.- С. 38-39.