Ілья Ісаевіч Казас

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Ілья Ісаевіч Казас
Дата нараджэння 25 кастрычніка (6 лістапада) 1874
Месца нараджэння
Дата смерці 1948
Месца смерці
Грамадзянства
Род дзейнасці урач, афтальмолаг, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера афтальмалогія
Месца працы
Навуковая ступень доктар медыцыны[d] (1912)
Навуковае званне
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Leonid Bellyarminov[d]
Узнагароды
ордэн Святога Станіслава 3 ступені

Ілья Ісаевіч (Ісакавіч) Казас (25 кастрычніка (6 лістапада) 1874, Санкт-Пецярбург — 1948, Днепрапятроўск) — рускі і савецкі ўрач-афтальмолаг, доктар медыцыны, прафесар.

Нарадзіўся ў 1874 годзе ў Санкт-Пецярбургу ў караімскай сям’і. Бацька — еўпатарыйскі мешчанін, санкт-пецярбургскі 2-гільдыі купец Ісаак Ільіч Казас, займаўся тытунёвым гандлем[1].

У 1894 годзе скончыў 3-ю Санкт-Пецярбургскую гімназію  (руск.)[2]. Вучыўся на медыцынскім факультэце Кіеўскага універсітэта Святога Уладзіміра[3]. Належыць да школы рускіх прафесараў-афтальмолагаў Л. Г. Белярмінава  (руск.)[4]. Пасля заканчэння Ваенна-медыцынскай акадэміі стаў ваенным урачом, працаваў ардынатарам Брэст-Літоўскага ваеннага шпіталя[2]. З 1910 года працаваў асістэнтам у вочнай клініцы прафесара Л. Г. Белярмінава. У 1912 годзе ў Ваенна-медыцынскай акадэміі абараніў дысертацыю на ступень доктара медыцыны на тэму «Да паталогіі метыл-алкагольнага амаўрозу». Падчас Першай сусветнай вайны быў галоўным лекарам палявога запаснога шпіталя № 264[3]. У ліпені 1915 года прадстаўлены да ўзнагароджання Ордэнам Святога Станіслава 3-й ступені, «за выдатна-шчырую службу і працы, панесеныя ў час ваенных дзеянняў». З 1919 па 1922 год працаваў асістэнтам у Адэскай вочнай клініцы, якую ўзначальваў прафесар У. П. Філатавым[5].

З 1922 па 1948 год — прафесар і загадчык кафедры вочных хвароб Екацерынаслаўскага (Днепрапятроўскага) медыцынскага інстытута. Удзельнічаў у стварэнні савецкага кіраўніцтва па вочных хваробах пад рэдакцыяй прафесара Л. Г. Беллярминова і прыват-дацэнта А. І. Мерца  (руск.)[4]. У 1932 годзе ўзначаліў кафедру вочных хвароб Днепрапятроўскага інстытута ўдасканалення ўрачоў[6]. У 1935 годзе грамадскасць Днепрапятроўска святкавала 35-годдзе навуковай дзейнасці І. І. Казаса[7]. Падчас эвакуацыі, у 1941—1944 гадах, працаваў у Казахскім навукова-даследчым афтальмалагічным інстытуце  (руск.) ў Алма-Аце[5].

Памёр у 1948 годзе ў Днепрапятроўску.

Сям’я[правіць | правіць зыходнік]

Жонка — Наталля Мартынаўна (Маркаўна) Казас. У 1974 годзе перадала ў дар Ульянаўскаму краязнаўчаму музею  (руск.) кававы столік, які раней належаў І. А. Ганчарову[8][9].

Жыў у Днепрапятроўску па адрасе пл. Кастрычніцкая  (руск.), 6, кв. 3[10].

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Аўтар 95 навуковых прац па пытаннях афтальмалогіі, 25 з якіх прысвечаны праблемам сіфілісу вока. Вялікай папулярнасцю карысталіся падручнікі «Асновы тэрапіі вочных хвароб» і «50 прыкладаў прызначэння акуляраў». Распрацаваў метад склераірыдэктаміі, які выкарыстоўваўся пры лячэнні хворых на глаўкому. Пад кіраўніцтвам І. І. Казаса выкананы і абаронены адна доктарская і 10 кандыдацкіх дысертацый[5].

Грамадская дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Член-супрацоўнік папячыцельства імператрыцы Марыі аб сляпых  (руск.)[2].

Зноскі

  1. Справочная книга о лицах, получивших в течение 1874 года и января месяца 1875 года купеческие свидетельства и билеты по 1 и 2 гильдиям на право торговли и промысла в 1875 году. — СПб.: Типография Юлия Виганда, 1875. — С. 297.
  2. а б в Памятка бывшим ученикам С.-Петербургской 3-й гимназии (с видом 3-й гимназии и портретом В. Х. Лемониуса) / сост. С. В. Лавров. — СПб., 1911. — С. 66.
  3. а б Щеглов Г. Э. Первый Серафимовский: история одного лазарета в событиях и лицах (1914–1918). — Минск : Братство в честь Святого Архистратига Михаила в г. Минске Минской епархии Белорусской Православной Церкви, 2013. — ISBN 978-985-6978-82-4.
  4. а б Бойко Э. В., Кириллов Ю. А., Рейтузов В. А. Л. Г. Беллярминов (к 155-летию со дня рождения) // Офтальмологические ведомости. — 2014. — № 3. — Т. VII. — С. 94—100. — ISSN 1998-7102.
  5. а б в Історія кафедри (укр.). Кафедри офтальмології ДЗ "Дніпропетровська медична академія МОЗ України". Архівавана з першакрыніцы 17 студзеня 2021. Праверана 31 снежня 2019.
  6. Риков С. О., Варивончик Д. В. Історія становления кафедри офтальмології Національної медичної академії післядипломної освіти імені П.Л. Шупика (1918–1941 роки) // Архів офтальмології України. — 2018. — № 3. — Т. 6. — С. 7. — ISSN 2309-8147.
  7. Ельяшевич 1993.
  8. Лобкарёва А. О чём молчат экспонаты // Мономах. — 2002. — № 2 (29). — С. 16—17.
  9. Валкин М. Из записок старого музейщика (воспоминания и размышления). — Ульяновск, 2010. — ISBN 978-5-94655-166-3.
  10. Научные работники СССР без Москвы и Ленинграда // Наука и научные работники СССР / Акад. наук СССР; сост. Комис. «Наука и науч. работники СССР» под наблюдением и непосредств. рук. С. Ф. Ольденбурга, Е. Ф. Карского. — Л., 1928. — С. 155.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Ельяшевич Б. С. Часть II. Караимский биографический словарь (от конца XVIII в. до 1960 г.) // Караимский биографический словарь (от конца VIII в. до 1960 г.) / Б. С. Ельяшевич. — М. : Інстытут этналогіі і антрапалогіі РАН, 1993. — Кн. 2 : Караимы. — 238 с. — («Народы и культуры» / под ред. М. Н. Губогло, А. И. Кузнецова, Л. И. Миссоновой, Ю. Б. Симченко, В. А. Тишкова, вып. XIV). — 250 экз. — ISSN 0868-586X.