Перайсці да зместу

Імперыялізм

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Тэрыторыі былой Брытанскай імперыі
Ілюстрацыя з «Родскі калос  (англ.) (бел.», на якой паказана, як Сесіл Родс спрабуе правесці  (англ.) (бел. чыгунку і тэлеграф з Кейптаўна ў Каір.

Імперыялізм (ад англ.: imperialism[1], далей ад лац.: imperium — улада, панаванне) — дзяржаўная палітыка стварэння маштабных каланіяльных і эканамічных імперый, экспансіі, барацьбы дзяржавы за сусветную гегемонію. Адзін з ключавых тэрмінаў марксізму-ленінізму.

Тэрмін «імперыялізм» з'явіўся ў Англіі ў 1890-я, утвораны ад слова «імперыя», і выкарыстоўваецца для характарыстыкі палітыкі краін, што валодаюць калоніямі або дамінуюць над іншымі краінамі — незалежна да таго, ці клічуць яны сябе імперыямі. Імперыялізм апошнія 500 гадоў ёсць у першую чаргу прадпрыемства заходніх краін, якія праводзілі экспансіянісцкую палітыку, а таксама камуністычных сістэм[2]. Геаграфічныя дамены ўключаюць Германскую імперыю, Мангольскую імперыю, Рымскую імперыю, Асманскую імперыю, Свяшчэнную Рымскую імперыю, Партугальскую імперыю, Іспанскую імперыю, Нідэрландскую імперыю, Персідскую імперыю, Французскую імперыю, Расійскую імперыю, Кітайскую імперыю і Брытанскую імперыю, але гэты тэрмін можа быць у роўнай ступені прымяняецца да абласцях ведаў, перакананняў, каштоўнасцей і досведу, як імперыя хрысціянства альбо ісламу. Імперыялізм, як правіла, з'яўляецца самадзяржаўнай, а таксама часам маналітнай структурай па сваім характары. Яна можа быць адносна дабраякаснай, як у Канадзе, альбо жорсткай, як у дзяржаве Конга[3].

Зноскі

  1. ↑ Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (бел.) / В. У. Мартынаў. — Мінск: Навука і тэхніка. — Т. 3 Г — І. — С. 385. — 407 с.
  2. ↑ Johnston, Ronald John (2000). «The Dictionary of Human Geography» (4th ed.). Wiley-Blackwell. p. 375. ISBN 0-631-20561-6.
  3. ↑ J.F. Gjersø,«The Congo Free State — A Latifundium of Terror» Архівавана 30 жніўня 2011.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Імперыялізм&oldid=4672471"