Інстытут мастацтвазнаўства, фалькларыстыкі і этналогіі імя М. Т. Рыльскага НАН Украіны
Інстытут мастацтвазнаўства, фалькларыстыкі і этналогіі імя М. Т. Рыльскага Нацыянальнай акадэміі навук Украіны | |
---|---|
Міжнародная назва | Rylsky Institute of Art Studies, Folklore and Ethnology of the National Academy of Sciences of Ukraine |
Дата заснавання | 1936 |
Дырэктар | Галіна Аркадзеўна Скрыпнык |
Юрыдычны адрас |
Украіна, 01001 Кіеў, вул. Міхаіла Грушэўскага, 4 |
Сайт | etnolog.org.ua |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Інстытут мастацтвазнаўства, фалькларыстыкі і этналогіі імя М. Т. Рыльскага НАН Украіны — навукова-даследчая ўстанова ў складзе Аддзялення літаратуры, мовы і мастацтвазнаўства Нацыянальнай акадэміі навук Украіны, займаецца навуковымі даследаваннямі ў галіне мінулага і сучаснасці ўкраінскай нацыянальнай культуры і асноўных жанраў мастацтва.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Інстытут бярэ пачатак з шэрагу этнаграфічных і мастацтвазнаўчых цэнтраў, якія ўзніклі ў 1920-я гады. У 1920 г. была ўтворана Этнаграфічная камісія, якой належала вядучая роля ў станаўленні этнаграфічнай і фалькларыстычнай навукі. Асабліва плённай была дзейнасць камісіі ў 1925—1930 гг., калі яе ўзначальваў вядомы фалькларыст, прафесар Кіеўскага універсітэта А. М. Лабада. Першай дзяржаўнай этнаграфічнай установай у сістэме Акадэміі навук Украінскай ССР быў кабінет антрапалогіі і этналогіі імя Ф. Воўка (1922), які пачаў антрапалагічнае і этнаграфічнае вывучэнне ўсёй тэрыторыі Украіны. Вялікую работу па вывучэнню музычнага фальклору зрабіў кабінет музычнай этнаграфіі, які ўзначальваў прафесар К. В. Квітка.
Мастацтвазнаўчыя даследаванні актыўна развівалі кабінет мастацтвазнаўства на чале з акадэмікам Ф. І. Шмідтам і кафедра мастацтвазнаўства і гісторыі ўкраінскага мастацтва на чале з А. П. Навіцкім.
У 1920-я гады этнаграфічнай тэматыкай займаліся таксама краязнаўчая камісія (з секцыяй этнаграфіі), Усеўкраінскае этнаграфічнае таварыства, установы Гісторыка-філалагічнага аддзела Усеўкраінскай акадэіі навук. Навуковыя цэнтры 1920-х гадоў запачаткавалі перыядычныя выданні — «Этнаграфічны веснік» (1925—1932, т. 1 — 10), «Матэрыялы да этналогіі» (1929—1931, т. 1 — 3), выдавалі зборнікі і асобныя працы, якія даказвалі паступальнае развіццё ўкраінскай этналагічнай навукі.
У 1936 г. створаны Інстытут украінскага фальклору АН УССР з аддзеламі апавядальнага фальклору, музычнага фальклору і фондамі. Першым дырэктарам інстытута (1936—1937) быў А. К. Хвыля. У 1939—1941 гадах інстытут узначальваў М. Сакалоў. Быў утвораны аддзел (1939) у Львове, які ўзначаліў Ф. М. Калеса. Інстытут пачаў збіранне і вывучэнне слоўнага і музычнага фальклору Украіны, арганізоўваў сустрэчы збіральнікаў фальклору, народных спевакоў, кабзараў і казачнікаў. Сумесна з Аддзелам мастацтваў выдаваўся часопіс «Украінскі фальклор» (1936—1939), з 1939 г. — «Народная творчасць».
У эвакуацыі ва Уфе (да чэрвеня 1942 г.) інстытут дзейнічаў у складзе Інстытута грамадскіх навук АН УССР. Пазней быў створаны Інстытут народнай творчасці і мастацтваў АН УССР, у склад якога ўвайшлі навукоўцы (фалькларысты, мастацтвазнаўцы) і творчыя работнікі (кампазітары, мастакі, архітэктары), аб’яднаныя ў аддзелы фальклору, музыкі і выяўленчага мастацтва. Некаторы час інстытут узначальваў Л. А. Грынчанка. У лістападзе 1942 года дырэктарам быў прызначаны М. Т. Рыльскі. Паэт-акадэмік бесперапынна кіраваў установай больш за 20 гадоў (да ліпеня 1964 г.).
У ліпені 1944 г. пасля вяртання ў Кіеў Інстытут народнай творчасці і мастацтваў быў ператвораны ў Інстытут мастацтвазнаўства, фальклору і этнаграфіі АН УССР з аддзеламі слоўнага фальклору, музычнага фальклору, выяўленчага мастацтва, музыкі і тэатра, этнаграфіі, фондаў. Пад кіраўніцтвам М. Т. Рыльскага Інстытут вёў вялікую навукова-даследчую працу і стаў важным навуковым цэнтрам у галіне вывучэння культуры і мастацтва ўкраінскага народа. У 1947—58 выходзілі «Вучоныя запіскі» (т. I—IV) па пытаннях мастацтва, фальклору і этнаграфіі; з 1957 г. друкаваны орган — часопіс «Народная творчасць і этнаграфія».
У ліпені 1964 г. Інстытут атрымаў імя М. Т. Рыльскага, у яго складзе з’явіліся аддзелы музыказнаўства, тэатразнаўства і кіназнаўства.
З 1994 года інстытут носіць сучасную назву.
Структура
[правіць | правіць зыходнік]- Украінскі этналагічны цэнтр
- Аддзел украінскай і замежнай фалькларыстыкі
- Аддзел выяўленчага і дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва
- Аддзел музыказнаўства і этнамузыкалогіі
- Аддзел экраннага і сцэнічнага мастацтва і культуралогіі
- Аддзел архіўных навуковых фондаў рукапісаў і фоназапісаў