Ірына Мікалаеўна Мельнікава

Ірына Мікалаеўна Мельнікава
Ірына Мікалаеўна Мельнікава
	укр.: Ири́на Никола́евна Ме́льникова
Дата нараджэння	24 кастрычніка 1918
Месца нараджэння	Мэна, Q16706843?, Сосніцкі павет[d], Чарнігаўская губерня, Украінская Народная Рэспубліка;
Дата смерці	3 лістапада 2010 (92 гады)
Месца смерці	Кіеў, Украіна;
Грамадзянства	СССР; Украіна;
Муж	Андрэй Васільевіч Ліхалат[d]
Род дзейнасці	гісторык
Навуковая сфера	гісторыя
Месца працы	Інстытут славяназнаўства РАН[d]; Інстытут гісторыі Украіны НАН Украіны[d]; Нацыянальная акадэмія навук Украіны;
Навуковая ступень	доктар гістарычных навук
Навуковае званне	прафесар[d] (1967);
Альма-матар	гістарычны факультэт Кіеўскага ўніверсітэта[d]; Кіеўскі нацыянальны ўніверсітэт імя Тараса Шаўчэнкі;
Навуковы кіраўнік	Андрэй Аляксандравіч Увядзенскі[d]
Член у	Нацыянальная акадэмія навук Украіны;
Узнагароды	;

Ірына Мікалаеўна Мельнікава (укр.: Ірина Миколаївна Мельникова; 24 кастрычніка 1918, Мэна, Чарнігаўская губерня — 3 лістапада 2010, Кіеў) — савецкі і ўкраінскі гісторык. Доктар гістарычных навук, прафесар, член-карэспандэнт АН УССР.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзілася 24 кастрычніка 1918 года ў Мене Чарнігаўскай губерні.

У 1940 годзе скончыла Кіеўскі дзяржаўны ўніверсітэт. У пачатку Вялікай айчыннай вайны эвакуіравана ў г. Шымкент (Казахская ССР), дзе ў 1941 − 1942 гадах выкладала гісторыю ў Паўднёва-казахскім вучыцельскім інстытуце.

Вучылася ў аспірантуры Аб’яднанага ўкраінскага дзяржаўнага універсітэта у горадзе Кзыл-Арда. У 1946 годзе ў Кіеве абараніла дысертацыю на тэму «Палітыка расійскага ўрада ў дачыненні да Украіны ў 1725—1740 гады» (навуковы кіраўнік А. Увядзенскі), але пасля гэтага пакінула ўкраіністыку, каб прысвяціць сябе багемістыцы і заходняй славістыцы.

Жонка гісторыка А. Ліхалата (1914—1993).

Памерла 3 лістапада 2020 года ў Кіеве.

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

У 1947—1959 гадах — старшы навуковы супрацоўнік Інстытута славяназнаўства Акадэміі навук СССР (Масква), дзе даследавала палітычную гісторыю Чэхіі, Славакіі і Закарпацця.

З 1957 года фактычна працавала ў Кіеве, у Інстытуце гісторыі Акадэміі навук УССР. Там жа ў 1961 годзе абараніла доктарскую дысертацыю на тэму «Класавая барацьба ў Чэхаславакіі ў перыяд часовай частковай стабілізацыі капіталізму (1924—1929 гады)». Гэтая праца па гэты дзень застаецца самай поўнай з гісторыі палітычных партый Чэхіі 1920-х гадоў, якія былі напісаныя ва Украіне.

У 1965—1988 гадах працавала загадчыкам аддзела гісторыі міжнародных адносін сацыялістычных краін, з 1988 — галоўны навуковы супрацоўнік. У 1973 годзе абрана членам-карэспандэнтам Акадэміі навук УССР.

У 1970-я гады была вядучым навукоўцам па гісторыі еўрапейскіх краін, адным з нямногіх ва Украіне па гісторыі Славакіі і Чэхіі. Наладжвала супрацоўніцтва з профільнымі гістарычнымі ўстановамі акадэмій навук Балгарыі, Чэхіі, Польшчы. Пасля аднаўлення ўкраінскай незалежнасці, стварала праграму вывучэння гісторыі міжнародных сувязяў Украіны ў найноўшы час.

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (1967).
Прэмія імя Д. Мануільскага АН УССР (1976).
Грамата Прэзідыума ВР УССР (1976).
Ордэн Дружбы народаў (1978).
Ганаровая грамата Прэзідыума Вярхоўнага Савета УССР (1982).
Ордэн Кастрычніцкай Рэвалюцыі (1986).
Нагрудны знак МАН Украіны «Выдатнік адукацыі Украіны» (1996).
Заслужаны дзеяч навукі і тэхнікі Украіны (2002).
Ордэн князя Яраслава Мудрага 5-га ступені (2008).
Медаль імя Людавіта Штура Славацкай акадэміі навук.

Асноўныя працы[правіць | правіць зыходнік]

Зовнішня політика України в умовах глобалізації: Анот. іст. хроніка. — К., 2004 (у суаўтарстве).
Україна і Європа (1990—2000 рр.): Анот. іст. хроніка: В 2 ч. — К., 2001 (у суаўтарстве).
Украинско-чехословацкие интернациональные святи. — К., 1989 (у суаўтарстве).
Деятельность обществ дружбы с СССР в странах социалистического содружества. — К., 1987 (у суаўтарстве).
Укрепление братской дружбы и сотрудничества стран социалистического содружества. — К., 1987 (у суаўтарстве).
Сотрудничество общественных организаций стран социализма. — К., 1983 (у суаўтарстве).
Породненные социалистическим интернационализмом. Дружественные связи и сотрудничество породненных областей и городов УССР и братских стран социализма. — К., 1980 (у суаўтарстве).
За дружбу з країною Великого Жовтня. Діяльність товариств дружби з СРСР в європейських соціалістичних країнах. — К. 1977 (у суаўтарстве).
На магістралях дружби і братерства. Участь Української РСР у співробітництві Радянського Союзу з європейськими соціалістичними країнами (1966—1970 рр.). — К., 1974 (у суаўтарстве).
3 історії зарубіжних соціалістичних країн. — К., 1971 (у суаўтарстве).
Інтернаціональна сила ленінських ідей. — К., 1970 (у суаўтарстве).
Зарубіжні інтернаціоналісти в рядах борців за владу Рад на Україні. — К., 1967 (у суаўтарстве).
Великий Жовтень і міжнародний робітничий та національно-визвольний рух. — Львів, 1967 (у суаўтарстве).
Украинская ССР и зарубежные социалистические страны. — К., 1965 (у суаўтарстве).
Классовая борьба в Чехословакии в 1924—1929 гг. — М., 1962.
История Чехословакии. — М., 1960 (у суаўтарстве).

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

М. В. Знаменская, Н. В. Крывец. Мельнікава Ірына Мікалаеўна [Архіў 15 красавіка 2016 у Wayback Machine.] // 599 // Енциклопедія історії України^[ru] : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій^[ru] (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України^[ru]. — К.: «Наукова думка^[ru]», 2009. — Т. 6 : Ла — Мі.— С. 599. — ISBN 978-966-00-1028-1. (укр.)
In Memoriam. Мельнікава Ірына Мікалаеўна. Украінскі гістарычны часопіс. С. 228—229, ч. 6, 2010.
Мельнікава Ірына Мікалаеўна / / Украіна ў міжнародных адносінах. Энцыклапедычны слоўнік-даведнік. Выпуск 5. біяграфічная частка: А-М / АДК. рэд. Н. Н. Варварцаў. — К.: Ін-т гісторыі Украіны НАН Украіны, 2014. — С. 307—309.