Ісламскі вызваленчы фронт мора

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Сцяг Ісламскага вызваленчага фронту мора.

Ісламскі вызваленчы фронт мора (тагальск.: Pangharap na Maka-Islam na Pagpapalaya ng (mga) Muslim, араб. جبهة تحرير مورو الإسلامية‎‎) — ісламісцкая арганізацыя. Змагаецца за стварэнне незалежнай ісламскай дзяржавы для народаў мора на поўдні Філіпінаў. Створаны ў 1981 годзе кансерватыўнымі членамі Нацыянальна-вызваленчага фронту мора (НВФМ), якія былі нязгодныя з рашэннем кіраўніцтва НВФМ падпісаць пры пасродніцтве лівійскага лідара Муамара Кадафі ў 1976 годзе дагавор аб спыненні агню, калі філіпінскія ўлады пагадзіліся падаць мусульманам Мінданаа рэгіянальную аўтаномію.

Перадгісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Адміністрацыйная карта в. Мінданаа.      АР у Мусульманскім Мінданаа (АРММ)      Карага      Даваа      Паўночны Мінданаа      САККСКСАРХЕН      Паўвостраў Замбаанга

Арабскія купцы і мусульманскія прапаведнікі прывезлі іслам на Філіпіны яшчэ ў 1210 годзе. Да пачатку іспанскай каланізацыі насельніцтва Філіпінаў, якое пражывала на ўзбярэжжы асноўных астравоў, у т.л. Манілы, вызнавала іслам. Іспанцы, якія імкнуліся займець калоніі, багатыя прыроднымі рэсурсамі і размешчаныя на ажыўленых гандлёвых шляхах, сутыкнуліся з бязлітасным супраціўленнем мусульман. Іспанцы назвалі філіпінскіх мусульман, мора, што сугучна з маўрамі. Антыкаланіяльнае паўстанне працягвалася да 1898 года, калі Іспанія пацярпела паражэнне ў вайне са Злучанымі Штатамі Амерыкі. Паводле Парыжскаму дагавору 1898 года, Філіпіны перайшлі пад юрысдыкцыю ЗША, што выклікала абурэнне мора. У пачатку 20 стагоддзя мусульмане мора змагаліся з амерыканцамі, а падчас Другой сусветнай вайны, з японскімі акупантамі. Пасля заканчэння Другой сусветнай вайны мора ўвайшлі ў склад Філіпінаў. Многія параўноўваюць палітыку Філіпінаў у дачыненні да мусульман, з палітыкай Ізраіля на акупаваных палесцінскіх тэрыторыях[1].

Мінданаа — другі па велічыні востраў Філіпінаў, на якім размешчаны найменш развітыя правінцыі краіны. Так, у Аўтаномным раёне Мінданаа, напрыклад, самая высокая ў краіне дзіцячая смяротнасць (64 %) і самы нізкі ўзровень пісьменнасці (60 %). Насельніцтва Мінданаа складаюць мусульмане, аднак з часоў каланіяльнага панавання Іспаніі на Філіпінах, распачатага ў сярэдзіне XVI стагоддзя, мэтай усіх урадаў было дасягненне палітычнага панавання на Мінданаа, шляхам перасялення на поўдзень філіпінцаў-хрысціян, а таксама зварот яго жыхароў у каталіцтва[1].

Такая палітыка прывяла да таго, што мусульмане на Мінданаа і астравах архіпелага Сулі з большасці ператварыліся ў меншасць і складаюць толькі 17 % насельніцтва рэгіёна. Акрамя таго, у выніку несправядлівага размеркавання зямель, напрыклад, на маленькім востраве Басілан, дзе мусульмане складаюць 71 % насельніцтва, хрысціяне валодаюць 75 % зямельных угоддзяў, а 75 % абароту мясцовага гандлю засяроджана ў руках мясцовых кітайцаў[1].

У выніку міграцыі каталікоў з поўначы мусульмане-мора ператварыліся ў меншасць на сваёй роднай зямлі. Пры дапамозе карумпаваных мясцовых чыноўнікаў і паліцыі каталікі працягвалі захопліваць велізарныя ўчасткі зямлі на Мінданаа, пазбаўляючы мясцовых жыхароў не толькі годнасці, але і сродкаў да існавання. У выніку чаго мусульмане сталі самай малазабяспечанай і малапісьменнай групай насельніцтва мора[1].

На востраве Мінданаа размешчаны найбагацейшыя на архіпелагу паклады нафты і газу і Ісламскі вызваленчы фронт мора вінаваціць урад Філіпінаў у тым, што ён імкнецца узяць у свае рукі гэтыя радовішчы, не клапоцячыся пра мясцовае насельніцтва[1].

Мэта і ідэалогія[правіць | правіць зыходнік]

Нацыянальна-вызваленчы фронт мора многія гады быў найбуйнейшай узброенай паўстанцкай групоўкай на поўдні Філіпінаў. Фронт змагаецца за захаванне гістарычнай, рэлігійнай і культурнай своеасаблівасці народа мора, а таксама за яго права вызначаць уласную будучыню. Лідары Фронту заўсёды сцвярджалі, што абавязак народа мора з'яўляецца джыхад супраць філіпінскага ўрада. Гвалт, які здзяйсняецца экстрэмістамі, што выступаюць ад імя хрысціянскай абшчыны, супраць мусульман прывёў да фарміравання арганізацыі і папаўнення яе шэрагаў новымі байцамі. Кіраўніцтва арганізацыі выказваецца за стварэнне федэратыўнай рэспублікі і называе сваю ідэалогію «ісламскай і дэмакратычнай»[1].

Апроч Ісламскага вызваленчага фронту мора, на поўдні краіны дзейнічае арганізацыя Абу Саяф. Першапачаткова Фронт лічыў, што праблемы Мінданаа не могуць быць вырашаны без стварэння на востраве шарыяцкай дзяржавы. Сёння яна лічыць магчымым стварэнне аўтаноміі, у рамках федэратыўных Філіпінаў[1].

Узброеныя канфлікты[правіць | правіць зыходнік]

Баец Ісламскага вызваленчага фронту мора з кулямётам M60

У 2000 годзе прэзідэнт Філіпінаў Джозеф Эстрада абвясціў «усеагульную вайну» паўстанцам на Мінданаа. Пасля разгрому штаб-кватэры Ісламскага вызваленчага фронту мора, у ліпені 2000 года, міністр абароны Арланда Меркада паспешна абвясціў, што «доўгая і бессэнсоўная вайна нарэшце скончылася»[1].

У ліпені 2007 года філіпінскія марскія пехацінцы патрапілі ў засаду MILF; 14 марпехаў былі ўзяты ў палон і пакараны смерцю (большасць былі абезгалоўлены)[2]. Таксама нягледзячы на пагадненне, у 2003 годзе MILF два разы узрываў бомбы ў аэрапорце горада Даваа; усяго загінулі 40 чалавек, больш за 150 былі паранены[3].

У канцы студзеня 2015 года ў выніку сутыкненняў, якія адбыліся ў Мінданаа паміж паліцэйскімі і прадстаўнікамі арганізацыі, загінула больш за 43 чалавекі. Паводле звестак агенцтва DPA, у перастрэлцы загінулі 37 паліцэйскіх і шасцёра мяцежнікаў[4].

Мірныя пагадненні[правіць | правіць зыходнік]

Першая спроба дасягнуць міру з пачатку ўзброенага канфлікту ў 1971 годзе была прадпрынятая ў 1976 годзе. 23 снежня 1976 года філіпінскі ўрад і Нацыянальна-вызваленчы фронт мора падпісалі Трыпольскае пагадненне. Ініцыятарам гэтага пагаднення была Арганізацыя ісламскага супрацоўніцтва. Тагачасны Прэзідэнт Філіпінаў Маркас стварыў два асобныя рэгіянальныя ўрады, назваўшы гэта «канстытуцыйным працэсам». Абвінаваціўшы прэзідэнта ў парушэнні ўмоў мірнага пагаднення Нацыянальна-вызваленчы фронт выйшаў з дагавора і аднавіў ваенныя дзеянні[1].

У 1996 годзе, у гады кіравання Фідэля Рамаса, быў падпісаны другі мірны дагавор з Нацыянальна-вызваленчым фронтам. Аднак праз тры гады зноў адбыліся крывавыя сутыкненні паміж урадавымі сіламі і мусульманскімі партызанамі[1].

У снежні 2013 года ўрад Філіпінаў і Ісламскі вызваленчы фронт мора падпісалі дагавор, паводле якога на поўдні краіны з'явіўся аўтаномны мусульманскі рэгіён — Бангсамора. У дагаворы абумоўлены «ўмовы размежавання і падзелу ўлады паміж цэнтральным урадам і ўрадам Бангсамора (філіпінскіх мусульман)» у рамках будучага аўтаномнага рэгіёна. У сумесным пагадненні таксама абумоўлены ўмовы стварэння «асамблеі Бангсамора». Пад кантролем нацыянальнага ўрада засталіся пытанні знешняй, крэдытна-грашовай палітыкі, абароны, іміграцыі і міжнароднага гандлю, а ўлады Бангсамора будуць рэгуляваць рынак працы, гарадское развіццё, сельскую гаспадарку, грамадскія працы і абарону навакольнага асяроддзя[5].

У сакавіку 2014 года ўрад Філіпінаў і кіраўніцтва Ісламскага фронту вызвалення мора заключылі мірнае пагадненне. Перамовы, якія доўжыліся 13 гадоў, прывялі да таго, што паводле пагаднення мусульманскі поўдзень вострава Мінданаа стане аўтаномным рэгіёнам, а баявікі складуць зброю. Аднак іншыя паўстанцкія групоўкі выказалі намер працягнуць барацьбу з урадам[6].

Асвятленне ў СМІ[правіць | правіць зыходнік]

Нягледзячы на тое, што за чатыры дзесяцігоддзі загінула каля 100 тысяч чалавек і каля паўмільёна чалавек сталі бежанцамі, грамадзянская вайна на Філіпінах ніколі не прыцягвала асаблівай увагі сусветных СМІ. Журналісты, якія асвятляюць канфлікт на Мінданаа, спрашчаюць патрабаванні паўстанцаў, а каб надаць таму, што адбываецца, выгляд агульнараспаўсюджанай з'явы, ужываюць клішэ«ісламскі фундаменталізм», «тэрарызм» і «экстрэмізм»[1].

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі[правіць | правіць зыходнік]

  1. а б в г д е ё ж з і к Мухаметов А. Р., 2012.
  2. (UPDATE 5) 14 Marines killed in Basilan clash (англ.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 8 красавіка 2012. Праверана 30 верасня 2009.
  3. James J. F. Forest. Lessons from the Fight against Terrorism // Countering Terrorism and Insurgency in the 21st Century: International Perspectives. — Greenwood Publishing Group, 2007. — P. 490. — 646 p. — ISBN 0275990370.
  4. Колькасць загінулых у сутыкненнях на Філіпінах вырасла да 43 чалавек. РІА Навіны (26 студзеня 2015). Праверана 2 лютага 2015.
  5. Філіпіны: Ісламскі вызваленчы фронт заключыў пагадненне з уладамі(недаступная спасылка). Іслам для ўсіх! (10 снежня 2013). Архівавана з першакрыніцы 16 снежня 2013. Праверана 10 снежня 2013.
  6. Урад Філіпінаў склала перамір'е з ісламістамі. Бі-бі-сі (27 сакавіка 2014). Праверана 27 сакавіка 2014.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]