Вомельна

Аграгарадок Вомельна Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Пухавіцкі Сельсавет Дубраўскі Каардынаты 53°21′34″ пн. ш. 28°02′07″ у. д. Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1713 Аўтамабільны код 5 Вомельна на карце Беларусі ±

Во́мельна (трансліт.: Vomieĺna, руск.: Омельно) — аграгарадок у Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Дубраўскага сельсавета.

Геаграфія

Месціцца за 20 км на паўднёвы захад ад Мар’інай Горкі, 20 км ад чыгуначнай станцыі Пухавічы на лініі Мінск-Асіповічы, на аўтамабільнай дарозе Мар’іна Горка-Шышчыцы, непадплёку ад р. Пціч.

У сярэдзіне 19 ст. сяло акружалі дубовыя, грабавыя і кляновыя лясы, невялікім каналам вёска была злучана з р. Пціч.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Па пісьмовых крыніцах вядома з XVI стагоддзя. Населены пункт уваходзіў у склад Менскага павета Менскае ваяводства.

Пад уладай Расійскай імперыі

У пачатку XX стагоддзя вядома як урочыш­ча, уласнасць Ратынскіх. Адміністрацыйны цэнтр Амельнянскай воласці Ігуменскага павета Мінскай губерні.

У 1860 годзе пабудавана царква з дрэва. У 1879 годзе цэнтр праваслаўнага прыхода(1,3 тыс. вернікаў), пры царкве было папячыцельства.

У 1886 годзе дзейнічала школа, правасоаўная царква, воласное праўленне.

У 1897 годзе дзейнічалі праваслаўная царква (больш за 1 тыс. прыхаджан), валасное праўленне, народнае вучылішча, хлебезапасная крама, лаўка, пітны дом.

У пачатку XX стагоддзя побач з вёскай узгадваецца маёнтак. Насельніцтва ў асноўным займалася земляробствам і жывёлагадоўляй.

Найноўшы час

У Першую сусветную вайну ў лютым — снежні 1918 года была пад акупацыяй войскаў кайзераўскай Германіі.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай вёска абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі вёска ўвайшла ў склад БССР.

У жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў вёска знаходзілася пад польскай уладай.

У 1924—1939 гадах цэнтр Кнорынскага сельсавета, у 1939—1962 гадах цэнтр Варашылаўскага сельсавета. У 1962—1965 гадах вёска ў складзе Сінчанскага сельсавета, у 1965—1972 гадах яго цэнтр. У 1972—1984 гадах цэнтр Амяльнянскага сельсавета.

У 1932 годзе да Вомельна была далучана в. Востраў. Вёска была ў Дубраўскім сельса­веце.

На 1933 год працавалі калгас імя Кнорына, сталярная майстэрня, кузня.

З 1938 года вёска.

Падчас Другой сусветнай вайны з чэрвеня 1941 года да ліпеня 1944 года акупіравана нямецкімі войскамі. Вомельна пацярпела падчас карнай аперацыі «Півоня» у маі 1944 года, была спалена.

Паводле перапісу 1976 года пасёлак.

Насельніцтва

• 1816 год — 38 двароў, 170 жыхароў.
• 1886 год — 58 двароў, 372 жыхары.
• 1897 год — 89 двароў, 552 жыхары.
• пачатак XX ст. — 99 двароў, 688 жыхароў. Маёнтак — 1 двор, 61 жыхар.
• 1 студзеня 2002 год — 148 двароў, 355 жыхароў.

Культура і грамадства

• Бібліятэкі.
• Клуб.

Страчаная спадчына

• Царква і праваслаўны прыход Ушэсця Гасподняга. Пабудавана драўляная Царква ў 1796 годзе (згарэла праз некаторы час)

Прыходская Вазнясенская Царква пабудавана ў 1897 годзе на сродкі мясцовага ўладальніка Ратынскага і вернікаў вёскі. Пабудавана прадаўгаватым крыжам, адзін глухі купал, гонтавы дах, адзін шэраг вокнаў, адны ўваходныя дзверы, 20 сажняў унутры, столь, паў дашчаныя. Да апалу не прыстасавана. Салея ўзвышалася на 2 ступені, клірас уладкаваны па-за салеёй. Дашчаны іканастас цёмнага колеру з 5-ці абразоў у адзін шэраг. Каштоўных рэчаў паміж імі не апроч срэбнай прылады, літургічных пасудзін, ахвяраваных спадаром Чацверыковым. Царкоўныя кнігі. Вакол цвінтара простая драўляная агароджа. У званіцы 4-я званы. 1-ы — 5 пудоў 20 фунтаў , 2-і — 2 пуды, два званы па 1 пудзе. Пры Царкве была царкоўна-прыходская народная вучэльня для сірот. Навучалі розным рамёствам. Святароў хавалі ля сцен Царквы. Спалена ў 1943 г. .

Сацыяльная сфера

Адукацыя

Сярэдняя школа. У 1863 годзе адкрыта народнае вучылішча. У 1886 годзе ў народным вучылішчы займаліся 48 вучняў (у тым ліку 3 дзяўчынкі). У 1900 годзе школу наведваў 74 вучань, настаўнікам працаваў Барыс Мяцельскі. У 1917 годзе народнае вучылішча было пераўтворана ў працоўную школу 1-ай ступені. У 1922 годзе ў школе 1 ступені займалася 80 вучняў, працавала 3 настаўнка.

Медыцына

• Акушэрскі пункт.
• Ветырынарны ўчастак.

Эканоміка

• Механічныя майстэрні.
• Аддзяленне сувязі.
• Ашчадная каса
• Крама

Вядомыя асобы

• Юлія Уладзіміраўна Хіраска — беларуская артыстка балета.
• Віктар Іванавіч Барысевіч — беларускі вучоны-эканаміст.
• Таіса Іванаўна Сушко — беларускі эканаміст, кандыдат эканамічных навук.

Гл. таксама

• Амельнянская воласць

Літаратура

• Памяць : Пухавіцкі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [укладальнік А. А. Прановіч; рэдкалегія: А. М. Карлюкевіч і інш.]. — Мінск : Беларусь, 2003. — 748 с. — 3000 экз. ISBN 985-01-0251-9

Спасылкі

• На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх