Алеуты: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
SilvonenBot (размовы | уклад) др r2.7.2) (робат дадаў: sr:Алеути |
др r2.7.2+) (робат змяніў: az:Aleutlar |
||
Радок 59: | Радок 59: | ||
[[av:Алеутал]] |
[[av:Алеутал]] |
||
[[az: |
[[az:Aleutlar]] |
||
[[bg:Алеути]] |
[[bg:Алеути]] |
||
[[ca:Aleutians]] |
[[ca:Aleutians]] |
Версія ад 15:19, 25 жніўня 2012
Алеуты | |
---|---|
| |
Усяго: 3400 (ацэнка)[4] | |
Этнічныя мовы | англійская, руская, алеуцкая |
Традыцыйныя рэлігіі (канфесіі) | праваслаўе, шаманізм, анімізм |
Геаграфічна-моўная група | эскімоска-алеуцкая сям'я |
Блізкія этнасы | эскімосы (інуіты) |
Алеуты (саманазва: унанган) — карэннае насельніцтва Алеуцкіх астравоў, паўднёва-заходняй аканечнасці п-ва Аляска і некаторых прылеглых да яго дробных астравоў.
Колькасць і рассяленне
У ЗША да алеутаў належыць каля 2,8 тыс. чал., таксама алеутамі называе сябе частка эскімосаў паўднёва-заходняй Аляскі. У Расіі алеуты жывуць на Камандорскіх астравах, агульная колькасць — каля 0,5 тыс. чал.
Мова
Алеуцкая мова належыць да эскімоска-алеуцкай сям'і. Пераважная частка алеутаў перайшла на англійскую (у ЗША) і рускую (у Расіі) мовы.
Гісторыя
Продкі алеутаў паходзяць верагодна з Паўночна-Усходняй Азіі. Засяленне асноўнай часткі іх тэрыторыі адбывалася ва ўмовах міграцыі народаў Азіі ў Амерыку 10-12 тыс. гадоў назад. Назва "алеуты" была дадзена рускімі пасля адкрыцця ў XVIII ст. Алеуцкіх астравоў. З 1799 тэрыторыя алеутаў кіравалася Руска-Амерыканскай кампаніяй, якая напачатку ХІХ ст. арганізавала перасяленне часткі алеутаў на незаселяныя да таго Камандорскія астравы і а-вы Прыбылава. У 1867 Алеуцкія астравы і Аляска прададзены ЗША.
Традыцыйная культура
Асноўны традыцыйны занятак алеутаў да кантактаў з еўрапейцамі — паляванне на марскіх звяроў (коцікаў, сівучаў, каланаў і інш.) і рыбалоўства. Дапаможнае значэнне мела збіральніцтва. Вырабляліся прылады для палявання і рыбалоўства, зброя з каменя, косці, дрэва, абцягнутыя скурай лодкі — шматвёсельныя байдары і невялікія байдаркі. Паселішча звычайна складалася з 2—4 вялікіх паўзямлянак.
Адзенне і абутак выраблялі са скураў марскіх жывёл. Паляўнічыя насілі драўляныя капелюшы — канічныя, альбо з адкрытым верхам, з падоўжаным вялікім казырком, упрыгожаныя разной косцю, сівучовымі вусамі, пёрамі. Асноўная традыцыйная ежа — мяса марскіх звяроў і птушак, рыба (пераважна ў сырым выглядзе), марскія беспазваночныя, водарасці, ягады, карэнні.
Сярод традыцыйных вераванняў алеутаў характэрныя вера ў духаў, шаманства.
Літаратура
- Алеуты // БЭ ў 18 т. Т. 1. Мн., 1996.
- Ляпунова Р. Алеуты // Народы России. М., 1994.
- Turner M. Lucien. An Aleutian Ethnography. Ed. L. Raymond Hudson. Fairbanks: University of Alaska Press, 2008.
- Veltre Douglas W. Aleut Unangax̂ Ethnobotany An Annotated Bibliography. Akureyri, Iceland: CAFF International Secretariat, 2006. ISBN 9979977809
Зноскі
- ↑ а б Joshuaproject. Aleut, Eastern of United States
- ↑ Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года . Праверана 16 снежня 2011.
- ↑ Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года. Даныя паводле рэгіёнаў . Праверана 16 снежня 2011.
- ↑ Joshuaproject. Aleut
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Алеуты