Фрызы: Розніца паміж версіямі

	Фрызы ; (Hollandsche і Tupass)
	Фрызская сям'я п'е каву, мал. 1897 г.
Агульная колькасць	1,5 млн чал.
Рэгіёны пражывання	Нідэрланды, Германія
Мова	фрызская
Рэлігія	каталіцызм, пратэстанцтва, хрысціянства, іслам
Блізкія этнічныя групы	немцы, галандцы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[недагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 19:20, 7 верасня 2012

Фрызы (саманазва Friezen) - еўрапейскі народ. Кампактна насяляе правінцыі Фрысландыя і Гронінген у Нідэрландах, а таксама ўзбярэжныя часткі зямель Шлезвіг-Гольштэйн і Ніжняя Саксонія ў Германіі. Жывуць таксама ў Даніі, Вялікабрытаніі, ЗША, Аўстраліі і г. д. Агульная колькасць - каля 1,5 млн чал.

Гісторыя

Германскае племя фрызаў узгадвалася рымлянамі з кан. I ст. да н. э. У VII ст. н. э. узнікла дзяржава Вялікая Фрызія, якую акрамя саміх фрызаў насялялі юты і саксы. У 734 г. яна была захоплена франкамі і вымушана прыняць хрысціянства. Пасля смерці Карла Вялікага Фрызія трапіла ў залежнасць ад графаў Галандыі, але захоўвала адносную самастойнасць да войн 1272 - 1422 гг., у выніку якіх была падзелена на Заходнюю Фрызію ў складзе Галандыі і Ўсходнюю і Паўночную Фрызіі, якія напераменку кантраляваліся нямецкімі гаспадарамі і Даніяй. Канчаткова Ўсходняя і Паўночная Фрызіі ўвайшлі ў склад Германіі толькі ў XIX ст.

З 1970-ых гг. назіраецца працэс адраджэння фрызскай культуры, што асабліва бачна на прыкладзе Фрысландыі.

Мова

Фрызская мова падзяляецца на заходні, паўночны і сатэрландскі дыялекты (часам вызначаюцца як асобныя мовы). Ёй карыстаюцца каля 500 тыс. чал. З'яўляецца афіцыйнай ў правінцыяхФрысландыя і Гронінген у Нідэрландах, а таксама ў адміністрацыйных акругах са шчыльным фрызскім насельніцтвам у Германіі.

Рэлігія

Большасць вернікаў - пратэстанты (рэфарматы і лютэране), меншасць - каталікі, якія фарміруюць Фрызскую Царкву (мае прадстаўніцтва ў Рыме).

Вядомыя фрызы

Мата Хары
Тэадор Момзен
Джэйн Фонда, амерыканская актрыса, мае продкаў сярод фрызаў

Гл. таксама

Германцы

@@ Радок 11: / Радок 11: @@
 [[File:Frisians.png|thumb|Рассяленне фрызаў]]
 '''Фрызы''' (саманазва ''Friezen'') - еўрапейскі народ. Кампактна насяляе правінцыі [[Фрысландыя]] і [[Гронінген]] у [[Нідэрланды|Нідэрландах]], а таксама ўзбярэжныя часткі зямель [[Шлезвіг-Гольштэйн]] і [[Ніжняя Саксонія]] ў [[ФРГ|Германіі]]. Жывуць таксама ў [[Данія|Даніі]], [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], [[ЗША]], [[Аўстралія|Аўстраліі]] і г. д. Агульная колькасць - каля 1,5 млн чал.
+==Гісторыя==
+Германскае племя фрызаў узгадвалася рымлянамі з кан. [[1 стагоддзе да н.э.|I]] ст. да н. э. У [[7 стагоддзе|VII]] ст. н. э. узнікла дзяржава Вялікая Фрызія, якую акрамя саміх фрызаў насялялі [[юты]] і [[саксы]]. У [[734]] г. яна была захоплена [[франкі|франкамі]] і вымушана прыняць [[хрысціянства]]. Пасля смерці [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]] Фрызія трапіла ў залежнасць ад графаў [[Галандыя, гістарычная вобласць|Галандыі]], але захоўвала адносную самастойнасць да войн [[1272]] - [[1422]] гг., у выніку якіх была падзелена на Заходнюю Фрызію ў складзе Галандыі і Ўсходнюю і Паўночную Фрызіі, якія напераменку кантраляваліся [[Германія|нямецкімі]] гаспадарамі і [[Данія]]й. Канчаткова Ўсходняя і Паўночная Фрызіі ўвайшлі ў склад Германіі толькі ў [[19 стагоддзе|XIX]] ст.
+З 1970-ых гг. назіраецца працэс адраджэння фрызскай [[культура|культуры]], што асабліва бачна на прыкладзе [[Фрысландыя|Фрысландыі]].
 ==Мова==
 [[Фрызская мова]] падзяляецца на заходні, паўночны і сатэрландскі дыялекты (часам вызначаюцца як асобныя мовы). Ёй карыстаюцца каля 500 тыс. чал. З'яўляецца афіцыйнай ў правінцыях[[Фрысландыя]] і [[Гронінген]] у Нідэрландах, а таксама ў адміністрацыйных акругах са шчыльным фрызскім насельніцтвам у [[ФРГ|Германіі]].
 ==Рэлігія==