Тыніян: Розніца паміж версіямі

Тыніян
	У параметры «Нацыянальная назва» парушаны сінтаксіс: яго дакладнае запаўненне: «код мовы/назва/код другой мовы/назва». Калі ласка, выпраўце гэтую памылку!
	; Узбярэжжа
Характарыстыкі
Плошча	101,01 км²
Найвышэйшы пункт	171 м
Насельніцтва	3 136 чал. (2010)
Шчыльнасць насельніцтва	31,05 чал./км²
Размяшчэнне
	15°00′ пн. ш. 145°38′ у. д.HGЯO
Архіпелаг	Марыянскія астравы
Акваторыя	Ціхі акіян
Краіна	Паўночныя Марыянскія астравы;
	Тыніян
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 18:26, 24 снежня 2012

Тынія́н (англ.: Tinian) — востраў у складзе Марыянскіх астравоў. Частка тэрыторыі Паўночныя Марыянскія астравы. Плошча — 101,01 км². Насельніцтва (2010 г.) — 3 136 чал.

Прырода

Востраў Тыніян знаходзіцца ў 8 км на паўднёвы захад ад вострава Сайпан, аддзелены ад яго Сайпанскім пралівам. Мае часткова вулканічнае, часткова каралавае паходжанне. Большая частка паверхні складзена вапнякамі з вялікай колькасцю карставых пустэч. Яны фарміруюць знакамітыя пячоры Тыніяна. Найвышэйшы пункт - гара Ласо (171 м).

Клімат трапічны пасатны, вельмі вільготны. Сярэдняя тэмпература вагаецца ад 24 да 31° C на працягу года. Максімум ападкаў прыпадае на верасень (каля 325 мм).

Прырода вострава значна зменена чалавекам. Лясы, якія пакрывалі большую частку сушы, былі знішчаны ў 1920-ыя гг. пры стварэнні плантацый цукровага трыснягу. Прырода таксама пацярпела ад ваенных дзеянняў перыяду II Сусветнай вайны. Былі створаныя пусткі, якія ў пасляваенны час засадзілі пустазельнымі раслінамі накшталт Leucaena Glauca. У нашы дні зараснікі гэтых раслін займаюць значныя тэрыторыі. На ўзбярэжжы вырошчваюць какосавыя пальмы. Фаўна бедная, прадстаўлена птушкамі, яшчаркамі, пацукамі, крабамі.

Гісторыя

Першымі насельнікамі Тыніяна былі чамора, якіх у XVIII ст. іспанскія каланізатары перасялілі на Гуам. У спадчыну ад старажытных жыхароў захаваўся мегалітычны помнік Тага. У 1815 г. з Каралінскіх астравоў на Тыніян перасяліліся рэфалуваш.

У 1899 г. востраў перайшоў пад кантроль Германіі, а ў 1914 г. - Японіі. Японцы стварылі плантацыі цукровага трыснягу. Адбываўся працэс перасялення японскіх рабочых і спецыялістаў, а таксама ваенных.

У 1944 г. Тыніян стаў месцам кровапралітных баёў паміж войскамі Японіі і ЗША. Амерыканцы захапілі востраў і ператварылі яго ў моцную ваенную базу. Адсюль у 1945 г. узляталі самалёты для таго, каб скінуць атамныя бомбы на японскія гарады.

У пасляваенную пару Тыніян уваходзіў у склад падапечнай тэрыторыі ЗША, з 1978 г. - у склад Садружнасці Паўночных Марыянскіх астравоў.

Інфраструктура

Тыніян складае асобны муніцыпалітэт. Адміністрацыйны цэнтр — вёска Сан-Хасэ. Значную частку вострава займае амерыканская ваенная база, на якой працуюць мясцовыя жыхары. Акрамя таго, тыніянцы займаюцца сельскай гаспадаркай. Вырошчваюць гародніну і разводзяць кароў. На Тыніяне працуюць 2 аэрапорты (грамадзянскі і ваенны), 2 газавыя станцыі і 1 казіно. Развіваецца турызм.

Для аховы прыродных і гістарычных каштоўнасцяў створаны нацыянальны парк.

Спасылкі

@@ Радок 27: / Радок 27: @@
 ==Прырода==
-Востраў Тыніян знаходзіцца ў 8 км на паўднёвы захад ад [[востраў Сайпан|вострава Сайпан]], адзелены ад яго Сайпанскім пралівам. Мае часткова [[вулкан]]ічнае, часткова [[карал]]авае паходжанне. Большая частка паверхні складзена [[вапняк]]амі з вялікай колькасцю [[карст]]авых пустэч. Яны фарміруюць знакамітыя [[пячора|пячоры]] Тыніяна. Найвышэйшы пункт - [[гара]] Ласо (171 м).
+Востраў Тыніян знаходзіцца ў 8 км на паўднёвы захад ад [[востраў Сайпан|вострава Сайпан]], аддзелены ад яго Сайпанскім пралівам. Мае часткова [[вулкан]]ічнае, часткова [[карал]]авае паходжанне. Большая частка паверхні складзена [[вапняк]]амі з вялікай колькасцю [[карст]]авых пустэч. Яны фарміруюць знакамітыя [[пячора|пячоры]] Тыніяна. Найвышэйшы пункт - [[гара]] Ласо (171 м).
 [[Клімат]] трапічны пасатны, вельмі вільготны. Сярэдняя тэмпература вагаецца ад 24 да 31° C на працягу года. Максімум ападкаў прыпадае на [[верасень]] (каля 325 мм).
-[[Прырода]] вострава значна зменена чалавекам. [[лес|Лясы]], якія пакрывалі большую частку сушы, былі знішчаны ў 1920-ыя гг. пры стварэнні плантацый [[цукровы трыснёг|цукровага трыснёгу]]. Прырода таксама пацярпела ад ваенных дзеянняў перыяду [[Другая сусветная вайна|II Сусветнай вайны]]. Былі створаныя пусткі, якія ў пасляваенны час засадзілі пустазельнымі раслінамі накшталт ''Leucaena Glauca''. У нашы дні зараснікі гэтых раслін займаюць значныя тэрыторыі. На ўзбярэжжы вырошчваюць [[какосавая пальма|какосавыя пальмы]]. [[Фаўна]] бедная, прадстаўлена [[птушкі|птушкамі]], [[яшчаркі|яшчаркамі]], [[пацукі|пацукамі]], [[крабы|крабамі]].
+[[Прырода]] вострава значна зменена чалавекам. [[лес|Лясы]], якія пакрывалі большую частку сушы, былі знішчаны ў 1920-ыя гг. пры стварэнні плантацый [[цукровы трыснёг|цукровага трыснягу]]. Прырода таксама пацярпела ад ваенных дзеянняў перыяду [[Другая сусветная вайна|II Сусветнай вайны]]. Былі створаныя пусткі, якія ў пасляваенны час засадзілі пустазельнымі раслінамі накшталт ''Leucaena Glauca''. У нашы дні зараснікі гэтых раслін займаюць значныя тэрыторыі. На ўзбярэжжы вырошчваюць [[какосавая пальма|какосавыя пальмы]]. [[Фаўна]] бедная, прадстаўлена [[птушкі|птушкамі]], [[яшчаркі|яшчаркамі]], [[пацукі|пацукамі]], [[крабы|крабамі]].
 ==Гісторыя==
@@ Радок 37: / Радок 37: @@
 Першымі насельнікамі Тыніяна былі [[чамора]], якіх у [[XVIII стагоддзе|XVIII]] ст. [[Іспанія|іспанскія]] каланізатары перасялілі на [[Гуам]]. У спадчыну ад старажытных жыхароў захаваўся [[мегаліты|мегалітычны]] помнік ''Тага''. У [[1815]] г. з [[Каралінскія астравы|Каралінскіх астравоў]] на Тыніян перасяліліся [[рэфалуваш]].
-У [[1899]] г. востраў перайшоў пад кантроль [[Германія|Германіі]], а ў [[1914]] г. - [[Японія|Японіі]]. Японцы стварылі плантацыі [[цукровы трыснёг|цукровага трыснёга]]. Адбываўся працэс перасялення японскіх рабочых і спецыялістаў, а таксама ваенных.
+У [[1899]] г. востраў перайшоў пад кантроль [[Германія|Германіі]], а ў [[1914]] г. - [[Японія|Японіі]]. Японцы стварылі плантацыі [[цукровы трыснёг|цукровага трыснягу]]. Адбываўся працэс перасялення японскіх рабочых і спецыялістаў, а таксама ваенных.
 У [[1944]] г. Тыніян стаў месцам кровапралітных баёў паміж войскамі Японіі і [[ЗША]]. Амерыканцы захапілі востраў і ператварылі яго ў моцную ваенную базу. Адсюль у [[1945]] г. узляталі [[самалёт]]ы для таго, каб скінуць [[Ядзерная зброя|атамныя]] бомбы на японскія [[горад|гарады]].