Родная мова: Розніца паміж версіямі

Правіць спасылкі
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
TjBot (размовы | уклад)
Боты
6 622 праўкі
др r2.7.2) (робат выняў: zh-yue:母語
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1: Радок 1:
'''Ро́дная мо́ва''' — адно з найважнейшых паняццяў [[сацыялiнгвiстыка|сацыялiнгвiстыкі]] і [[этналогія|этналогіі]], якое ў наш час набыло паліталагічнае гучанне і міждысцыплінарны статус<ref name="bm">Беларуская мова. Прафесійная лексіка... С. 7.</ref>.
'''Ро́дная мо́ва''' — адно з найважнейшых паняццяў [[сацыялiнгвiстыка|сацыялiнгвiстыкі]] і [[этналогія|этналогіі]], якое ў наш час набыло паліталагічнае гучанне і міждысцыплінарны статус<ref name="bm">Беларуская мова. Прафесійная лексіка… С. 7.</ref>.


Існуюць наступныя вызначэнні гэтага паняцця:
Існуюць наступныя вызначэнні гэтага паняцця:
# Расійскія<ref>Беликов В. И., Крысин Л. П. Социолингвистика, М., 2002.</ref> і амерыканскія<ref name="bk">Bloomfield, Leonard. [http://books.google.com/books?id=Gfrd-On5iFwC&dq Language] ISBN 8120811968</ref> лінгвісты вызначаюць гэтае паняцце як мова, першай засвоеная ў дзяцінстве
# Расійскія<ref>Беликов В. И., Крысин Л. П. Социолингвистика, М., 2002.</ref> і амерыканскія<ref name="bk">Bloomfield, Leonard. [http://books.google.com/books?id=Gfrd-On5iFwC&dq Language] ISBN 8120811968</ref> лінгвісты вызначаюць гэтае паняцце як мова, першай засвоеная ў дзяцінстве
# Украінскія лінгвісты вызначаюць яго, як мову сваёй нацыі, мову продкаў, якая звязвае чалавека з яго народам, з папярэднiмі пакаленнямі, іхнымі духоўнымі набыткамі.<ref>Іванишин В., Ярослав Радевич-Винницький Я.... С. 121.</ref>
# Украінскія лінгвісты вызначаюць яго, як мову сваёй нацыі, мову продкаў, якая звязвае чалавека з яго народам, з папярэднiмі пакаленнямі, іхнымі духоўнымі набыткамі.<ref>Іванишин В., Ярослав Радевич-Винницький Я…. С. 121.</ref>
# Псіхалінгвістычная катэгорыя, якая адлюстроўвае эмацыйныя адносіны да мовы, этнічную арыентацыю чалавека.<ref>Мiкулiч Т.М....</ref>
# Псіхалінгвістычная катэгорыя, якая адлюстроўвае эмацыйныя адносіны да мовы, этнічную арыентацыю чалавека.<ref>Мiкулiч Т.М….</ref>
# Мова, на якой чалавек мысліць без дастатковага самакантролю, з дапамогай якой лёгка і натуральна выражае свае думкі ў вуснай і пісьмовай слоўнай форме, якая служыць падмуркам яго этнічнага самаўсведамлення, яго этнічнай і нацыянальнай самаідэнтыфікацыі.<ref name="bm"/>
# Мова, на якой чалавек мысліць без дастатковага самакантролю, з дапамогай якой лёгка і натуральна выражае свае думкі ў вуснай і пісьмовай слоўнай форме, якая служыць падмуркам яго этнічнага самаўсведамлення, яго этнічнай і нацыянальнай самаідэнтыфікацыі.<ref name="bm"/>


Беларускімі навукоўцамі падкрэсліваецца, што родная мова спасцігаецца чалавекам адначасова з развіццём здольнасці мысліць, што гэта хутчэй прысваенне мовы, а не яе асваенне, вывучэнне<ref name="bm" />. Паняцце «родная мова» не зводзіцца выключна да мовы, першай засвоенай у дзяцінстве. У сацыялінгвістычных працах падкрэсліваюцца недахопы ідэнтыфікацыі паняцця «родная мова» пабочнымі асобамі на аснове той або іншай кампетэнцыі, паколькі нярэдкія выпадкі, калі двухмоўныя людзі лепш ведаюць адну мову (на якой атрымалі адукацыю), аднак адчуваюць мацнейшую афектыўную прывязанасць да іншай мовы, якую і называюць роднай.<ref name="bil">Suzanne Romaine. Bilingualism... P. 22.</ref> Існуюць і зусім складаныя выпадкі, калі родная мова якога-небудзь чалавека можа змяняцца на працягу жыцця<ref name="bil"/>. Так Вахціна і Галаўко адмыслова падкрэсліваюць, што «матчына мова — не абавязкова родная, родная мова — не абавязкова першая»<ref>Вахтин Н.Б., Головко Е.В.... С. 46.</ref>.
Беларускімі навукоўцамі падкрэсліваецца, што родная мова спасцігаецца чалавекам адначасова з развіццём здольнасці мысліць, што гэта хутчэй прысваенне мовы, а не яе асваенне, вывучэнне<ref name="bm" />. Паняцце «родная мова» не зводзіцца выключна да мовы, першай засвоенай у дзяцінстве. У сацыялінгвістычных працах падкрэсліваюцца недахопы ідэнтыфікацыі паняцця «родная мова» пабочнымі асобамі на аснове той або іншай кампетэнцыі, паколькі нярэдкія выпадкі, калі двухмоўныя людзі лепш ведаюць адну мову (на якой атрымалі адукацыю), аднак адчуваюць мацнейшую афектыўную прывязанасць да іншай мовы, якую і называюць роднай.<ref name="bil">Suzanne Romaine. Bilingualism… P. 22.</ref> Існуюць і зусім складаныя выпадкі, калі родная мова якога-небудзь чалавека можа змяняцца на працягу жыцця<ref name="bil"/>. Так Вахціна і Галаўко адмыслова падкрэсліваюць, што «матчына мова — не абавязкова родная, родная мова — не абавязкова першая»<ref>Вахтин Н. Б., Головко Е.В…. С. 46.</ref>.


У беларускай сацыялогіі прынята лічыць, што родная мова - гэта мова, якую чалавек засвоіў першым у раннім дзяцінстве<ref>http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/ukazania.pdf</ref>
У беларускай сацыялогіі прынята лічыць, што родная мова — гэта мова, якую чалавек засвоіў першай ў раннім дзяцінстве<ref>http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/ukazania.pdf</ref>


Родную мову прынята адрозніваць ад этнічнай мовы - мовы этнаса, да якой належыць асоба<ref name="bk" />.
Родную мову прынята адрозніваць ад этнічнай мовы — мовы этнаса, да якой належыць асоба<ref name="bk" />.


== Гл. таксама ==
== Гл. таксама ==
Радок 21: Радок 21:


== Літаратура ==
== Літаратура ==
*Suzanne Romaine. Bilingualism. Second edition. Blackwell Publishing, 1995. ISBN 978-0-631-19539-9;
* Suzanne Romaine. Bilingualism. Second edition. Blackwell Publishing, 1995. ISBN 978-0-631-19539-9;
*Беларуская мова. [http://www.lib.grsu.by/library/data/resources/catalog/96314-146456.pdf Прафесійная лексіка] : дапам. / аўт.-склад. В.В.Маршэўская, І.В.Піваварчык, А.С.Садоўская. — Гродна : ГрДУ, 2006. — 84 с. ISBN 985-417-772-6;
* Беларуская мова. [http://www.lib.grsu.by/library/data/resources/catalog/96314-146456.pdf Прафесійная лексіка] : дапам. / аўт.-склад. В. В. Маршэўская, І. В. Піваварчык, А. С. Садоўская. — Гродна : ГрДУ, 2006. — 84 с. ISBN 985-417-772-6;
*Вахтин Н.Б., Головко Е.В. Социолингвистика и социология языка. — Санкт-Петербург: Гуманитарная Академия, 2004;
* Вахтин Н. Б., Головко Е. В. Социолингвистика и социология языка. — Санкт-Петербург: Гуманитарная Академия, 2004;
*Іванишин В., Радевич-Винницький Я. [http://www.vesna.org.ua/txt/radevynja/movnaz/index.html Мова і нація]. — Дрогобич: Видавнича фірма «Відродження», 1994. — 218 с. ISBN 5-7707-5898-8;
* Іванишин В., Радевич-Винницький Я. [http://www.vesna.org.ua/txt/radevynja/movnaz/index.html Мова і нація]. — Дрогобич: Видавнича фірма «Відродження», 1994. — 218 с. ISBN 5-7707-5898-8;
*Мiкулiч Т.М. Мова i этнiчная самасвядомасць. — Мн. 1996.
* Мiкулiч Т. М. Мова i этнiчная самасвядомасць. — Мн. 1996.


[[Катэгорыя:Мовы]]
[[Катэгорыя:Мовы]]

Версія ад 15:21, 9 студзеня 2013

Ро́дная мо́ва — адно з найважнейшых паняццяў сацыялiнгвiстыкі і этналогіі, якое ў наш час набыло паліталагічнае гучанне і міждысцыплінарны статус[1].

Існуюць наступныя вызначэнні гэтага паняцця:

  1. Расійскія[2] і амерыканскія[3] лінгвісты вызначаюць гэтае паняцце як мова, першай засвоеная ў дзяцінстве
  2. Украінскія лінгвісты вызначаюць яго, як мову сваёй нацыі, мову продкаў, якая звязвае чалавека з яго народам, з папярэднiмі пакаленнямі, іхнымі духоўнымі набыткамі.[4]
  3. Псіхалінгвістычная катэгорыя, якая адлюстроўвае эмацыйныя адносіны да мовы, этнічную арыентацыю чалавека.[5]
  4. Мова, на якой чалавек мысліць без дастатковага самакантролю, з дапамогай якой лёгка і натуральна выражае свае думкі ў вуснай і пісьмовай слоўнай форме, якая служыць падмуркам яго этнічнага самаўсведамлення, яго этнічнай і нацыянальнай самаідэнтыфікацыі.[1]

Беларускімі навукоўцамі падкрэсліваецца, што родная мова спасцігаецца чалавекам адначасова з развіццём здольнасці мысліць, што гэта хутчэй прысваенне мовы, а не яе асваенне, вывучэнне[1]. Паняцце «родная мова» не зводзіцца выключна да мовы, першай засвоенай у дзяцінстве. У сацыялінгвістычных працах падкрэсліваюцца недахопы ідэнтыфікацыі паняцця «родная мова» пабочнымі асобамі на аснове той або іншай кампетэнцыі, паколькі нярэдкія выпадкі, калі двухмоўныя людзі лепш ведаюць адну мову (на якой атрымалі адукацыю), аднак адчуваюць мацнейшую афектыўную прывязанасць да іншай мовы, якую і называюць роднай.[6] Існуюць і зусім складаныя выпадкі, калі родная мова якога-небудзь чалавека можа змяняцца на працягу жыцця[6]. Так Вахціна і Галаўко адмыслова падкрэсліваюць, што «матчына мова — не абавязкова родная, родная мова — не абавязкова першая»[7].

У беларускай сацыялогіі прынята лічыць, што родная мова — гэта мова, якую чалавек засвоіў першай ў раннім дзяцінстве[8]

Родную мову прынята адрозніваць ад этнічнай мовы — мовы этнаса, да якой належыць асоба[3].

Гл. таксама

Зноскі

  1. ↑ а б в Беларуская мова. Прафесійная лексіка… С. 7.
  2. ↑ Беликов В. И., Крысин Л. П. Социолингвистика, М., 2002.
  3. ↑ а б Bloomfield, Leonard. Language ISBN 8120811968
  4. ↑ Іванишин В., Ярослав Радевич-Винницький Я…. С. 121.
  5. ↑ Мiкулiч Т.М….
  6. ↑ а б Suzanne Romaine. Bilingualism… P. 22.
  7. ↑ Вахтин Н. Б., Головко Е.В…. С. 46.
  8. ↑ http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/ukazania.pdf

Літаратура

  • Suzanne Romaine. Bilingualism. Second edition. Blackwell Publishing, 1995. ISBN 978-0-631-19539-9;
  • Беларуская мова. Прафесійная лексіка : дапам. / аўт.-склад. В. В. Маршэўская, І. В. Піваварчык, А. С. Садоўская. — Гродна : ГрДУ, 2006. — 84 с. ISBN 985-417-772-6;
  • Вахтин Н. Б., Головко Е. В. Социолингвистика и социология языка. — Санкт-Петербург: Гуманитарная Академия, 2004;
  • Іванишин В., Радевич-Винницький Я. Мова і нація. — Дрогобич: Видавнича фірма «Відродження», 1994. — 218 с. ISBN 5-7707-5898-8;
  • Мiкулiч Т. М. Мова i этнiчная самасвядомасць. — Мн. 1996.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Родная_мова&oldid=1435441"