Архідныя: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др r2.7.3) (робат дадаў: nn:Orkidear
дапаўненне, шаблон
Радок 1: Радок 1:
{{Таксон
{{Таксанамія
| назва = Архідныя
| name =
| выява = Gavilea kingii - Flickr 003.jpg
| image file = Haeckel Orchidae.jpg
| image title = Ілюстрацыя з кнігі «Прыгажосць формаў у прыродзе»
| апісанне выявы =
| image descr = Ілюстрацыя з кнігі «[[Прыгажосць формаў у прыродзе]]» [[Эрнст Генрых Гекель|Эрнста Гекеля]] (1904).
| подпіс выявы = ''Gavilea kingii''
| надцарства =
| regnum = Расліны
| царства = [[Расліны]]
| ref =
| аддзел = [[Кветкавыя]]
| comment =
| клас = [[Аднадольныя]]
| rang =
| парадак = [[Спаржакветныя]]
| latin = Orchidaceae
| сямейства = Архідныя
| author = [[Juss.]], 1789
| род =
| syn =
* {{btname|Apostasiaceae|[[Lindl.]], [[nom. cons.]]}}
| від =
* {{btname|Cypripediaceae|[[Lindl.]]}}
| навуковая назва = Orchidaceae
* {{btname|Limodoraceae|[[Horan.]]}}
| назва боксу таксонаў =
* {{btname|Neuwiediaceae|[[R.Dahlgren]] ex [[Reveal]] & [[Hoogland]]}}
| тэкст боксу таксонаў =
* {{btname|Vanillaceae|[[Lindl.]]}}
| назва боксу карты =
| карта =
| typus =
| children name = [[Падсямейства|Падсямействы]]
| апісанне карты =
| легенда карты =
| children =
* {{btname|[[Apostasioideae]]|[[Horan.]]}}, 1847
| віківіды = Orchidaceae
* {{btname|[[Cypripedioideae]]|[[Kostel.]]}}, 1831
| вікісховішча = Orchidaceae
* {{btname|[[Epidendroideae]]|[[Lindl.]]}}, 1821
* {{btname|[[Orchidoideae]]|[[Итон, Амос|Eaton]]}}, 1836
* {{btname|[[Vanilloideae]]|([[Lindl.]]) [[Szlach.]]}}, 1995
| range map = Orchidaceae.png
| range map caption =
| range map width =
| range legend =
| iucnstatus =
| wikispecies = Orchidaceae
| commons = Orchidaceae
| itis = 43397
| itis = 43397
| ncbi = 4747
| ncbi = 4747
| eol =
}}
| grin = 798
}}
'''Ятрышнікавыя''', '''архідныя''' (''Orchidacenae'') — самае вялікае [[сямейства, біялогія|сямейства]] аднадольных раслін.
'''Ятрышнікавыя''', '''архідныя''' (''Orchidacenae'') — самае вялікае [[сямейства, біялогія|сямейства]] аднадольных раслін.


Радок 37: Радок 49:


* [[Надбароднік бязлісты]]
* [[Надбароднік бязлісты]]

{{зноскі}}


{{Link FA|de}}
{{Link FA|de}}

Версія ад 19:38, 19 студзеня 2013

Архідныя

Ілюстрацыя з кнігі «Прыгажосць формаў у прыродзе» Эрнста Гекеля (1904).
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Orchidaceae Juss., 1789

Сінонімы
Падсямействы
Арэал

выява


Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  43397
NCBI  4747
EOL  8156
GRIN  t:798
IPNI  30000046-2
FW  55864

Ятрышнікавыя, архідныя (Orchidacenae) — самае вялікае сямейства аднадольных раслін.

Аб'ядноўвае 600—700 родаў, больш за 20 тыс. відаў (паводле інш. звестак, каля 800 родаў, 35 тыс. відаў).

Пашыраны ўсюды, акрамя палярных абласцей і пустынь. Найбольш разнастайныя і шматлікія ў тропіках і субтропіках Амерыкі і Паўднёвай Азіі; на Беларусі 36 відаў з родаў броўнік, венерын чаравічак, гайнік, гняздоўнік, ладдзян, неатыянта, пальчатакарэннік, тайнік, чараўнік, ядрушка, ятрышнік і інш.

Шматгадовыя травяністыя расліны, наземныя (з карэнішчамі або падземнымі клубнямі) і эпіфіты. Лісце суцэльнае, у эпіфітных форм і сапратрофаў рэдукаванае да лускавінак. Кветкі няправільныя, у коласа- ці гронкападобных суквеццях часам даўжынёю да 2-3 м, радзей адзіночныя. Калякветнік яркі, пахучы, вычварнай формы, падвоены. Ніжнія пялёсткі (т.зв. губа) складанай будовы, звычайна выступаюць з кветкі і ўтвараюць «пасадачную пляцоўку» для насякомых-апыляльнікаў. У многіх архідных магчыма самаапыленне. Характэрная асаблівасць — зрастанне тычынкі са слупком з утварэннем калонкі. Плод — каробачка. Ад апылення да выспявання насення і пладоў праходзіць да двух і болей гадоў. У некаторых відаў насенне прарастае толькі пасля пападання ў іх грыбоў, што ўтвараюць эндатрофную мікарызу.

Лекавыя, харчовыя, дэкаратыўныя расліны. Плады ванілі выкарыстоўваюць у харчовай прамысловасці, з высушаных карэнішчаў ятрышнікаў і некаторых іншых відаў атрымліваюць лекавы сродак — салеп. У культуру архідныя ўведзены больш за 1 тыс. гадоў назад у Кітаі. У Еўропе паявіліся на мяжы XVI—XVII ст., у пач. ХХ ст. распрацаваны спосаб іх вырошчвання ў аранжарэях з насення, заражанага грыбам-сімбіёнтам.

Гл. таксама

Зноскі

  1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
  2. Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».

Шаблон:Link FA Шаблон:Link FA Шаблон:Link GA Шаблон:Link FA