Венецыянская рэспубліка: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др r2.7.3) (робат дадаў: ur:جمہوریہ وینس |
Няма тлумачэння праўкі |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
{{Гістарычная дзяржава |
|||
[[Image:Republic of Venice 1796.png|thumb|300px|Венецыянская рэспубліка ў [[1796]] годзе]] |
|||
|назва = Найяснейшая Рэспубліка Венецыя |
|||
|саманазва = {{lang-it|Serenissima Repubblica di Venezia}} |
|||
|статус = [[Рэспубліка]] |
|||
|гімн = [[Гімн Венецыі]] |
|||
|сцяг = Flag of Most Serene Republic of Venice.svg |
|||
|апісанне_сцяга = [[Сцяг Венецыі]] |
|||
|герб = Coat of Arms of the Republic of Venice.svg |
|||
|апісанне_герба = [[Герб Венецыі]] |
|||
|карта = Republic of Venice 1796.png |
|||
|памер = 270px |
|||
|апісанне = Венецыянская рэспубліка ў [[1796]] годзе |
|||
|p1 = Візантыйская імперыя |
|||
|flag_p1 = Simple_Labarum.svg |
|||
|p2 = |
|||
|flag_p2 = |
|||
|p3 = |
|||
|flag_p3 = |
|||
|p4 = |
|||
|flag_p4 = |
|||
|утворана = [[697]] |
|||
|ліквідавана = [[1797]] |
|||
|s1 = Першая французская рэспубліка |
|||
|flag_s1 = Flag_of_France.svg |
|||
|s2 = Цызальпінская рэспубліка |
|||
|flag_s2 = Flag_of_the_Repubblica_Cisalpina.svg |
|||
|s3 = Эрцгерцагства Аўстрыя |
|||
|flag_s3 = Flag_of_Austria.svg |
|||
|s4 = |
|||
|flag_s4 = |
|||
|дэвіз = |
|||
|сталіца = [[Венецыя]] |
|||
|гарады = [[Венецыя]] |
|||
|мова = [[венецыянская мова]],<br /> [[лацінская мова]] |
|||
|валюта = [[Венецыянская ліра]] |
|||
|дадатковы_параметр = |
|||
|змесціва_параметру = |
|||
|плошча = |
|||
|насельніцтва = |
|||
|форма_кіравання = [[Алігархія|Алігархічная]] [[рэспубліка]] |
|||
|дынастыя = |
|||
|тытул_кіраўнікоў = [[Венецыянскі дож]] |
|||
|кіраўнік1 = |
|||
|год_кіраўніка1 = |
|||
|тытул_кіраўнікоў2 = |
|||
|кіраўнік2 = |
|||
|год_кіраўніка2 = |
|||
|тытул_кіраўнікоў3 = |
|||
|кіраўнік3 = |
|||
|год_кіраўніка3 = |
|||
|тытул_кіраўнікоў4 = |
|||
|кіраўнік4 = |
|||
|год_кіраўніка4 = |
|||
|тытул_кіраўнікоў5 = |
|||
|кіраўнік5 = |
|||
|год_кіраўніка5 = |
|||
|тытул_кіраўнікоў6 = |
|||
|кіраўнік6 = |
|||
|год_кіраўніка6 = |
|||
|рэлігія = [[Рымска-каталіцкая царква]] |
|||
|дадатковы_параметр1 = |
|||
|змесціва_параметра1 = |
|||
|Этап1 = |
|||
|Дата1 = |
|||
|Год1 = |
|||
|Этап2 = |
|||
|Дата2 = |
|||
|Год2 = |
|||
|Этап3 = |
|||
|Дата3 = |
|||
|Год3 = |
|||
|Этап4 = |
|||
|Дата4 = |
|||
|Год4 = |
|||
|Этап5 = |
|||
|Дата5 = |
|||
|Год5 = |
|||
|Этап6 = |
|||
|Дата6 = |
|||
|Год6 = |
|||
|Этап7 = |
|||
|Дата7 = |
|||
|Год7 = |
|||
|Этап8 = |
|||
|Дата8 = |
|||
|Год8 = |
|||
|Этап9 = |
|||
|Дата9 = |
|||
|Год9 = |
|||
|Этап10 = |
|||
|Дата10 = |
|||
|Год10 = |
|||
|Этап11 = |
|||
|Дата11 = |
|||
|Год11 = |
|||
|дадатковы_параметр2 = |
|||
|змесціва_параметру2 = |
|||
|да = |
|||
|д1 = |
|||
|д2 = |
|||
|д3 = |
|||
|д4 = |
|||
|д5 = |
|||
|д6 = |
|||
|д7 = |
|||
|пасля = |
|||
|п1 = |
|||
|п2 = |
|||
|п3 = |
|||
|п4 = |
|||
|п5 = |
|||
|п6 = |
|||
|п7 = |
|||
|заўв = |
|||
}} |
|||
'''Венецыянская рэспубліка''' – сярэднявечная дзяржава, якая размяшчалася на астравах і пабярэжжы паўночнай часткі [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]], заселеных у 5 ст., у часы спусташальных набегаў [[варвары|варварскіх]] плямёнаў на [[Італія|Паўночную Італію]]. |
'''Венецыянская рэспубліка''' – сярэднявечная дзяржава, якая размяшчалася на астравах і пабярэжжы паўночнай часткі [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]], заселеных у 5 ст., у часы спусташальных набегаў [[варвары|варварскіх]] плямёнаў на [[Італія|Паўночную Італію]]. |
||
| Радок 9: | Радок 124: | ||
З [[1256]] Венецыянская рэспубліка вяла з [[Генуэзская рэспубліка|Генуэзскай рэспублікай]] працяглую вайну з пераменным поспехам, аднак пасля 130-летняга змагання Венецыя здолела дамагчыся перамогі ў [[1381]]. Венецыянскія валоданні ў Еўропе працягвалі пашырацца. Да сяр. 15 ст., калі магутнасць Венецыянскай рэспублікі дасягнула сваёй вяршыні, яе тэрыторыя складалася з трох складовых частак: герцагства, якое ахоплівала горад Венецыю і найбліжэйшыя гарады ў Венецыянскай лагуне; кантынентальнай часткі, якая складалася з некалькіх абласцей Верхняй Італіі; марской часткі, якая ўключала [[Істрыя|Істрыю]], [[Далмація|Далмацію]], часткова [[Албанія|Албанію]], [[Марэя|Марэю]] і [[Македонія, зямля|Македонію]], а таксама [[Кандыя|Кандыю]] (Крыт), [[Неграпонт]] (Эўбею) і іншыя астравы грэчаскага архіпелага. Нарэшце, удава апошняга кіпрскага караля [[Катарын Карнар|Катарына Карнара]] ў [[1489]] прадала Венецыянскай рэспубліцы востраў [[востраў Кіпр|Кіпр]]. З такой раздробненай тэрыторыяй і невялікім насельніцтвам, Венецыянская рэспубліка заставалася, тым не менш, першай марской і гандлёвай дзяржавай Міжземнамор'я да канца сярэднявечча. |
З [[1256]] Венецыянская рэспубліка вяла з [[Генуэзская рэспубліка|Генуэзскай рэспублікай]] працяглую вайну з пераменным поспехам, аднак пасля 130-летняга змагання Венецыя здолела дамагчыся перамогі ў [[1381]]. Венецыянскія валоданні ў Еўропе працягвалі пашырацца. Да сяр. 15 ст., калі магутнасць Венецыянскай рэспублікі дасягнула сваёй вяршыні, яе тэрыторыя складалася з трох складовых частак: герцагства, якое ахоплівала горад Венецыю і найбліжэйшыя гарады ў Венецыянскай лагуне; кантынентальнай часткі, якая складалася з некалькіх абласцей Верхняй Італіі; марской часткі, якая ўключала [[Істрыя|Істрыю]], [[Далмація|Далмацію]], часткова [[Албанія|Албанію]], [[Марэя|Марэю]] і [[Македонія, зямля|Македонію]], а таксама [[Кандыя|Кандыю]] (Крыт), [[Неграпонт]] (Эўбею) і іншыя астравы грэчаскага архіпелага. Нарэшце, удава апошняга кіпрскага караля [[Катарын Карнар|Катарына Карнара]] ў [[1489]] прадала Венецыянскай рэспубліцы востраў [[востраў Кіпр|Кіпр]]. З такой раздробненай тэрыторыяй і невялікім насельніцтвам, Венецыянская рэспубліка заставалася, тым не менш, першай марской і гандлёвай дзяржавай Міжземнамор'я да канца сярэднявечча. |
||
== Гл. таксама == |
|||
[[Катэгорыя:Гісторыя Расіі]] |
|||
* [[Спіс венецыянскіх дожаў]] |
|||
[[Катэгорыя:Гісторыя Харватыі]] |
|||
[[Катэгорыя:Гісторыя Аўстрыі]] |
|||
== Спасылкі == |
|||
[[Катэгорыя:Гісторыя Славеніі]] |
|||
{{Commons|Category:History of Venice}} |
|||
[[Катэгорыя:Гісторыя Венгрыі]] |
|||
[[Катэгорыя:Гісторыя Чарнагорыі]] |
|||
{{Венецыя ў тэмах}} |
|||
[[Катэгорыя:Гісторыя Албаніі]] |
|||
{{Дзяржавы крыжакоў}} |
|||
[[Катэгорыя:Гісторыя Грэцыі]] |
|||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Венецыя|*]] |
||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Італьянскія дзяржавы]] |
||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Венецыянская рэспубліка]] |
||
[[Катэгорыя:Былыя краіны]] |
|||
{{Link FA|de}} |
{{Link FA|de}} |
||
{{Link FA|vec}} |
|||
{{Link FA|eu}} |
{{Link FA|eu}} |
||
{{Link FA|vec}} |
|||
{{Link GA|cs}} |
{{Link GA|cs}} |
||
Версія ад 13:13, 6 лютага 2013
| Рэспубліка | |||||
| Найяснейшая Рэспубліка Венецыя | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| італ.: Serenissima Repubblica di Venezia | |||||
|
|||||
| Гімн: Гімн Венецыі | |||||
 Венецыянская рэспубліка ў 1796 годзе |
|||||
|
|
|||||
| Сталіца | Венецыя | ||||
| Найбуйнейшыя гарады | Венецыя | ||||
| Мова(ы) |
венецыянская мова, лацінская мова |
||||
| Афіцыйная мова | Venetian[d] і лацінская мова | ||||
| Рэлігія | Рымска-каталіцкая царква | ||||
| Грашовая адзінка | Венецыянская ліра | ||||
| Насельніцтва |
|
||||
| Форма кіравання | Алігархічная рэспубліка | ||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
Венецыянская рэспубліка – сярэднявечная дзяржава, якая размяшчалася на астравах і пабярэжжы паўночнай часткі Адрыятычнага мора, заселеных у 5 ст., у часы спусташальных набегаў варварскіх плямёнаў на Паўночную Італію.
Гісторыя
Пасля падзення Заходняй Рымскай імперыі Венецыянскія астравы разам з астатняй Італіяй падпалі пад уладу караля Адаакра, потым остготаў і, нарэшце, Усходняй Рымскай імперыі; нават пасля ўварвання лангабардаў яны заставаліся яшчэ пад уладай Візантыі. У 697 насельніцтва гэтай астраўной групы ўпершыню абрала пажыццёвую вышэйшую службовую асобу, названую дожам (ад лацінскага – dux). Трэці венецыянскі дож па просьбе рымскага папы абвясціў вайну лангабардам, аблажыў іх у Равене і, завалодаўшы гэтым горадам, перадаў яго пад уладу візантыйскага імператара. Аднак неўзабаве, гэты дож быў забіты суграмадзянамі ў сваім палацы, і пасада дожа была скасаваная на пяць гадоў, але затым ізноў адноўленая ў сувязі з неабходнасцю мець ваеннага кіраўніка для абароны горада. Аднак галоўным органам выканаўчай улады ў Венецыі засталася гарадская Рада сарака. У часы бурнага палітычнага жыцця рэспублікі, у 1172 была заснаваная Вялікая рада, якая складалася з выбарных натабляў, і з тых часоў зрабілася вышэйшаю ўладай і значна абмяжоўвала магутнасць дожаў і сіньёрыі (урадавай калегіі з шасці радных). Агульны народны сход стаў склікацца толькі ў выключных выпадках, а ў 1423 быў адменены.
Крыжовыя паходы забяспечылі Венецыянскай рэспубліцы каласальны прырост багацця і магутнасці. Геаграфічнае становішча і палітычная беспрынцыповасць дазволілі венецыянцам атрымліваць выгаду з чужых войн і нажывацца за кошт пасрэдніцкага гандлю з варагуючымі адзін з другім бакамі. Венецыя стварыла моцны флот і яе гандлёвыя факторыі размяшчаліся па ўсім Міжземнамор'і. Венецыянскі дож Энрыка Дандала ў пач. 13 ст. з выгадай для Венецыі выкарыстаў крыжакоў Чацвёртага крыжовага паходу, накіраваўшы іх супраць ворагаў і гандлёвых супернікаў венецыянцаў, у абмен на правіянт і транспартныя паслугі. У выніку рыцары і венецыянскія маракі разграмілі важны венгерскі гандлёвы горад Задар, а затым штурмам узялі Канстанцінопаль, захапіўшы велізарную здабычу ў сталіцы Візантыі. Пры падзеле скоранай імперыі, венецыянцы атрымалі чвэрць яе тэрыторый і багаццяў, а таксама палову Канстанцінопаля. У валоданні венецыянцаў апынулася мноства грэчаскіх астравоў, правінцый і княстваў, якія распасціраліся ад Адрыятычнага да Чорнага мораў, што дазволіла ім прыбраць да рук амаль увесь гандаль Еўропы з Азіяй. Тым не менш, Венецыя не змагла перашкодзіць падзенню Лацінскай імперыі ў 1261, пасля чаго візантыйскія імператары далі шырокія гандлёвыя прывілеі генуэзцам – асноўным супернікам Венецыі ў той перыяд.
З 1256 Венецыянская рэспубліка вяла з Генуэзскай рэспублікай працяглую вайну з пераменным поспехам, аднак пасля 130-летняга змагання Венецыя здолела дамагчыся перамогі ў 1381. Венецыянскія валоданні ў Еўропе працягвалі пашырацца. Да сяр. 15 ст., калі магутнасць Венецыянскай рэспублікі дасягнула сваёй вяршыні, яе тэрыторыя складалася з трох складовых частак: герцагства, якое ахоплівала горад Венецыю і найбліжэйшыя гарады ў Венецыянскай лагуне; кантынентальнай часткі, якая складалася з некалькіх абласцей Верхняй Італіі; марской часткі, якая ўключала Істрыю, Далмацію, часткова Албанію, Марэю і Македонію, а таксама Кандыю (Крыт), Неграпонт (Эўбею) і іншыя астравы грэчаскага архіпелага. Нарэшце, удава апошняга кіпрскага караля Катарына Карнара ў 1489 прадала Венецыянскай рэспубліцы востраў Кіпр. З такой раздробненай тэрыторыяй і невялікім насельніцтвам, Венецыянская рэспубліка заставалася, тым не менш, першай марской і гандлёвай дзяржавай Міжземнамор'я да канца сярэднявечча.
Гл. таксама
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Венецыянская рэспубліка
